FAQ

Rozwój katedr i badań filologicznych z zakresu filologii klasycznej oraz germanistyki, romanistyki i anglistyki na uniwersytetach krakowskim i lwowskim w latach 1850–1918

Publication date: 16.05.2018

History Notebooks, 2018, Issue 145 (2), pp. 215 - 236

https://doi.org/10.4467/20844069PH.18.011.7813

Authors

Maria Stinia
Jagiellonian University in Kraków
https://orcid.org/0000-0003-2921-3758 Orcid
Contact with author
All publications →

Titles

Rozwój katedr i badań filologicznych z zakresu filologii klasycznej oraz germanistyki, romanistyki i anglistyki na uniwersytetach krakowskim i lwowskim w latach 1850–1918

Abstract

The development of philological research in classical philology and Germanic, Romance and English studies at the Universities of Krakow and Lviv in the years 1850–1918

The years 1850–1918 were a period of intense development for the Jagiellonian and Lviv Universities. This process was especially visible when it comes to philological studies. On their example we can see the impact of reforms which stimulated the emergence of depatments and evolution of interests in scholarly research – from classical languages to modern philologies. The universities took up a conscious and independent process of building departments in the field of Romance and English languages, which added to their prestige. In the field of classical philology, after the first generation of German universities graduates, native scholars appeared. The Germanic departments were still entrusted to scholars from the German language areas, whereas for the Romance and English studies, they were given over to the alumni of Galician universities. Apart from the field of classical philology, the universities did not build up any major research programs. The scholars pursued their own broad interests, and because they had a great general humanistic foundation and knowledge of a few to dozen foreign languages, they developed numerous detailed studies, comparative studies and syntheses, and disseminated current research in textbooks and dictionaries.

References

Źródła

Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego

WF II 121. Teczki akt habilitacyjnych: Roman Dyboski, Maksymilian Kawczyński, Kazimierz Morawski, Leon Sternbach.

WF II 161. Katedra i seminarium filologii angielskiej.

C.K. Uniwersytet im. Cesarza Franciszka I we Lwowie. Program wykładów w półroczu… [za lata 1910–1914, Lwów 1910–1914].

C.K. Uniwersytet im. Cesarza Franciszka I we Lwowie. Skład Uniwersytetu w roku akademic­kim… [1913/1914–1914/1915, Lwów 1913–1914].

Pamiętnik zjazdu historyczno-literackiego imienia Jana Kochanowskiego. Archiwum do dziejów literatury i oświaty w Polsce, t. V, Kraków 1886.

Skład Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz wykaz przedmiotów naukowych wykładać się mających w półroczu letnim roku szkolnego 1851/1852, Kraków 1852.

Sprawozdanie Dyrekcji c.k. Gimnazjum VIII we Lwowie za rok 1913, Lwów 1913.

 

Literatura

Amsterdamski S., Tendencje rozwoju nauki w II połowie XIX wieku [w:] Historia nauki polskiej, t. IV: 1863–1918, cz. III, red. tomu Z. Skubała-Tokarska, Wrocław 1987, s. 7–39.

Baader G., Wilhelm Hartel [w:] Neue Deutsche Biographie (NDB), Bd. 7, Berlin 1966, s. 707–709.

Barycz H., U narodzin uniwersyteckiego studium filologii romańskiej w Polsce, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1961, z. 1, s. 3–16.

Bieńkowski W., Emil Petzold, http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/emil-petzold [dostęp: 12.08.2017].

Biernacki A., Edward Franciszek Porębowicz (1862–1937) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 27, 1982–1983, s. 648–652.

Ceran W., Historia i bibliografia rozumowana bizantynologii polskiej (1800–1998), t. 1, Łódź 2001.

Czerny Z., Filologia romańska w Uniwersytecie Jagiellońskim [w:] Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historia katedr, red. W. Taszycki, A. Zaręba, Kraków 1964.

Dill U., Eduard Wölfflin [w:] Historisches Lexikon der Schweiz, http://www.hls-dhs-dss.ch/textes/d/D43464.php [dostęp: 12.09.2017].

Dobijanka-Witczakowa O., František Tomáš Bratránek [w:] Złota Księga Wydziału Filologicznego, red. J. Michalik, W. Walecki, Kraków 2000, s. 49–57.

Dobijanka-Witczakowa O., Historia Katedry Germanistyki w Uniwersytecie Jagiellońskim [w:] Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historia katedr, red. W. Taszycki, A. Zaręba, Kraków 1964, s. 349–366.

Dutkowa R., Adolf Mułkowski (1812–1867) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 22, 1977, s. 259–260.

Dybiec J., Finansowanie nauki i oświaty w Galicji 1860–1918, Kraków 1979.

Dybiec J., Uniwersytet Lwowski pod zaborem austriackim [w:]Universitati Leopoliensi. Trecentesimum quinquagesimum anniversarium suae fundationis celebranti in memoriam, red. W. Lehman, Kraków 2011, s. 66–76.

Finkel L., Starzyński S., Historia Uniwersytetu Lwowskiego, t. 1, Lwów 1894.

Glixelli S., Ś.p. Edward Porębowicz, „Pamiętnik Literacki” R. 34, 1937, nr 1–4, s. 374–377.

Gruchała J.S., Philologia Perennis. Tradycje badań filologicznych w Akademii Krakowskiej do początków XIX wieku [w:] Złota Księga Wydziału Filologicznego, red. J. Michalik, W. Walecki, Kraków 2000, s. 9–34.

Gubrynowicz B., Antoni Małecki (1821–1913), Lwów 1920.

Hammer S., Kazimierz Morawski jako filolog i humanista (1852–1925), „Eos” R. 28, 1925, s. 229–243.

Haeberlin C., Gustav Linker[w:] Allgemeine Deutsche Biographie(ADB), Bd. 52, Leipzig 1906, s. 1–2.

Hornung M., Josef Schatz[w:] Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950(ÖBL), Bd. 10, Wien 1994, s. 45.

Jordan S., August Sauer[w:] Neue Deutsche Biographie(NDB), Bd. 22, Berlin 2005, s. 451.

Kalkhoff A.M., Romanische Philologie im 19. und frühen 20 Jahrhundert. Institutionengeschichtliche Perspektiven, Tübingen 2010.

Kraus K., Kazimierz Morawski (1852–1925) [w:] Złota Księga Wydziału Filologicznego, red. J. Michalik, W. Walecki, Kraków 2000, s. 117–125.

Królczyk K., Ludwik Ćwikliński (1853–1942), „Nowy Filomata” R. 14, 2010, z. 2, s. 83–94.

Królczyk K., Ludwik Ćwikliński (1853–1942) – lwowski uczony, działacz społeczny i polityk drugiej połowy XIX wieku [w:] Istorychna pamiatʹ ukraїntsiv i poliakiv u period formuvannia natsionalʹno їsvidomosti v XX – pershiĭ polovyni XX stolittia, red. L. Zaszkilniak, J. Pisulińska, P. Sierżęga, Lviv 2011, s. 96–114.

Królczyk K., Polscy badacze starożytności na Uniwersytecie Lwowskim (1873–1939) – szkic do portretu [w:] Haec mihi in animis vestris templa. Studia Classica in Memory of Professor Lesław Morawiecki, red. P. Berdowski, B. Balahaczek, Rzeszów 2007, s. 23–46.

Kumaniecki K., Ludwik Ćwikliński, „Pamiętnik Literacki” R. 36, 1946, s. 96–103.

Lipiński K., Wilhelm Creizenach (1851–1919) [w:] Złota Księga Wydziału Filologicznego, red. J. Michalik, W. Walecki, Kraków 2000, s. 107–115.

Loužil J., F.T. Bratraneks Leben und Philosophie, „Bohemia. Jahrbuch des Collegium Carolinum”, Bd. 13, München–Wien 1972.

Loužil J.,Franz Thomas Bratranek (1815–1884)[w:] Wegbereiter der deutsch-slawischen Wechselseitigkeit, ed. E. Winter, G. Jarosch, Berlin 1983.

Loužil J., Franz Thomas Bratraneks Beitrag zum Aldalbert – Stifter – Verständnis, „Philologica Pragensia” 1990, vol. 33, č. 1, s. 20–28.

Madyda W., Z dziejów filologii klasycznej w Uniwersytecie Jagiellońskim [w:] Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historia katedr, red. W. Taszycki, A. Zaręba, Kraków 1964, s. 1–94.

Michalewska K., Habilitacje w Uniwersytecie Jagiellońskim 1848–1918, Kraków 1963.

Michał Jezienicki, „Przegląd Klasyczny” R. 2, 1936, z. 2, s. 151–155.

Mroczkowski P., Historia Katedry Filologii Angielskiej w Uniwersytecie Jagiellońskim [w:] Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historia katedr, red. W. Taszyc­ki, A. Zaręba, Kraków 1964.

Ogrodziński W., Wielkopolanie na katedrze filologii klasycznej w Krakowie w XIX wieku, Poznań 1936.

Ölberg H.M., Bernhard Jülg[w:] Neue Deutsche Biographie(NDB), Bd. 10, Berlin 1974, s. 642.

Perkowska U., Corpus Academicorum Facultatis Philosophiae Universitatis Iagellonicae 1850–1945, Kraków 2007.

Pichl R., August Sauer [w:] Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950(ÖBL), Bd. 9, Wien 1988, s. 438.

Pilch S., Ludwik Ćwikliński. 80-lecie urodzin i diamentowe gody z nauką, „Kwartalnik Klasyczny” R. 7, 1933, z. 4, s. XV–XLIV.

Plezia M., Filologia klasyczna [w:] Historia nauki polskiej, t. IV: 1863–1918, cz. III, red. tomu Z. Skubała-Tokarska, Wrocław 1987.

Półwiekowe dzieje Kółka Filologicznego U.U.J. 1879–1929, Kraków 1930.

Pudłocki T., Władysław Tarnawski; dzieciństwo i młodość, „Rocznik Przemyski” 2001, t. 37, z. 1: Literatura i Język, s. 77–88.

Pudłocki T., Władysław Tarnawski. Cz. II. Przemyśl, lata przełomu,„Rocznik Przemyski” 2002, t. 38, z. 1: Literatura i Język, s. 67–78.

Pudłocki T., Władysław Tarnawski. Cz. III. Przemyślanin w drodze do katedry uniwersytec­kiej, „Rocznik Przemyski” 2004, t. 40, z. 3: Literatura i Język, s. 71–92.

Sinko T., Ludwik Ćwikliński, „Kwartalnik Historyczny” R. 53, 1939–1945, s. 463–468.

Smereka J., Filologia klasyczna w Uniwersytecie Lwowskim do czasów Zygmunta Węclewskiego i Ludwika Ćwiklińskiego, Lwów 1937.

Smereka J., Pierwszy filolog-Polak w Uniwersytecie Jana Kazimierza – Zygmunt Węclewski. W 50-tąrocznicęśmierci, „Eos” R. 39, 1938, z. 2, s. 217–238.

Stinia M., Jagiellonen-Universität in den Zeiten des Ministers Leo Thun (1849–1860)[w:] Die Thun-Hohenstein‘schen Universitätsreformen 1849–1860. Konzeption – Umsetzung – Nachwirkungen, hrsg. B. Mazohl, Ch. Aichner, Wien 2017, s. 198–220.

Stinia M., Uniwersytet Lwowski [w:] Szkolnictwo i oświata w Galicji 1772–1918, red. J. Dybiec, J. Krawczyk, A. Meissner, K. Szmyd, Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 22, Rzeszów 2015, s. 206–222.

Śp. Dr. Michał Jezienicki 1859–1935, „Eos” R. 36, 1935, s. 477–480.

Wiesinger P., Joseph Schatz (1871–1950) Sprachwissenschaftler, Dialektologe und Philologe an der Universitäten Innsbruck und Lemberg, „Visnyk Lʹvivsʹkoho Universytetu”, Seriia istorychna, Vypusk 49, Lʹviv 2013

Wilhelm Hartel [w:] Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950(ÖBL), Bd. 2, Wien 1959, s. 192.

Wiszniewski M., Historia literatury polskiej, t. 1, Kraków 1840.

Information

Information: History Notebooks, 2018, Issue 145 (2), pp. 215 - 236

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Rozwój katedr i badań filologicznych z zakresu filologii klasycznej oraz germanistyki, romanistyki i anglistyki na uniwersytetach krakowskim i lwowskim w latach 1850–1918

English:

The development of philological research in classical philology and Germanic, Romance and English studies at the Universities of Krakow and Lviv in the years 1850–1918

Authors

https://orcid.org/0000-0003-2921-3758

Maria Stinia
Jagiellonian University in Kraków
https://orcid.org/0000-0003-2921-3758 Orcid
Contact with author
All publications →

Jagiellonian University in Kraków

Published at: 16.05.2018

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Maria Stinia (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish