FAQ

Początki kariery krakowskiego komunisty na przykładzie losów Menaschego Grünspana (Romana Romkowskiego) w latach 1907–1930

Publication date: 28.03.2016

History Notebooks, 2016, Issue 143 (1), pp. 127 - 147

https://doi.org/ 10.4467/20844069PH.15.001.4930

Authors

Radosław Kurek
Institute of National Remembrance, Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-6764-7824 Orcid
All publications →

Titles

Początki kariery krakowskiego komunisty na przykładzie losów Menaschego Grünspana (Romana Romkowskiego) w latach 1907–1930

Abstract

The Beginnings of ohe Career of a Cracovian Communist on the Example of the Life of Menasche Grünspan (Roman Romkowski) in the Years 1907-1930

The article presents the beginnings of the political career of Roman Romkowski (born Menasche Grünspan), one of the most influential Communists in the public security services of the Polish People’s Republic and the deputy minister in the Ministry of Public Security. He was born in 1907 in Cracow to a poor Jewish working-class family. Most probably, he took his first steps in the direction of the Communist movement under the influence of his elder siblings. At first, he was active within the trade unions and the Poale Zion Left. In 1924 he became a member of the Communist Youth Association (ZMK) in Poland. In the Cracow Regional Committee of ZMK, he was in charge of the so-called technology, the secretary of one of the district units of ZMK, and (in 1927 and 1930) President of the Cracow Committee. He was repeatedly arrested and tried for his involvement. In 1930 he was sent to study in Moscow, which opened a new stage of his political career.
 

References

Archiwalia

Archiwum Akt Nowych

Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Centralna Kartoteka 6242, Życiorys Romana Romkowskiego z 8 XII 1948 r. wraz z ankietą dla aktywu partyjnego PPR.

Zbiór relacji działaczy ruchu robotniczego, R-50, R-74, R-83, R-191.

 

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej

2548/14, Protokół rozprawy z dn. 18 IX 1957 r. w sprawie karnej przeciwko Romanowi Romkowskiemu i in.

Archiwum Narodowe w Krakowie

Starostwo Grodzkie Krakowskie 65, 559, 698, 701.

Urząd Wojewódzki w Krakowie 273.

 

Rosyjskie Państwowe Archiwum Historii Społeczno-Politycznej

Zespół akt Kominternu – teczki osobowe polskich komunistów, fond 495, opis 252, dieło 67, akta Romana Romkowskiego.

Opracowania

Brzoskwinia W., Zabłocie: chłodnia i fabryki, „Gazeta Wyborcza” (dodatek krakowski), 19 VI 2008.

Brzoza Cz., Kraków między wojnami. Kalendarium 28 X 1918–6 IX 1939, Kraków 1998.

Brzoza Cz., Poalej Syjon w województwie krakowskim do 1926 roku w świetle policyjnego raportu, „Studia Judaica” 2006, nr 1 (17).

Brzoza Cz., Polityczna prasa krakowska 1918–1939, Kraków 1990.

Cimek H., Komuniści – Polska – Stalin 1918–1939, Białystok 1990.

Cimek H., Mniejszości narodowe w ruchu rewolucyjnym w II Rzeczypospolitej, Rzeszów 2011.

Cimek H., Ruch robotniczy na ziemi rzeszowskiej (1918–1939) [w:] Ruch robotniczy na ziemi rzeszowskiej 1918–1975, red. B. Syzdek, Warszawa 1980.

Czerpak S., Walka zbrojna na ulicach Krakowa w listopadzie 1923 roku [w:] Rok 1923 w Krakowie. Rozprawy i studia, red. J. Buszko, Kraków 1978.

Czubiński A., Komunistyczna Partia Polski (1918–1938). Zarys historii, Warszawa 1985.

Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL 1944–1990. Rozwój i działalność w świetle dokumentów MSW, Warszawa 1997.

Drobner B., Bezustanna walka. Wspomnienia 1919–1935, t. II, Warszawa 1965.

Fiszer A., Zapiski z krakowskiej celi, Kraków 1964.

Izydorczyk J., Walka KPP-owcóww więzieniach [w:] KPP. Wspomnienia z pola walki, red. J. Kowalczyk et al., Warszawa 1951.

Jodłowiec-Dziedzic A., Zagłada Żydów krakowskich 1939–1945, Kraków 2004.

Krzemień L., Kropla w potoku, t. I–II, Warszawa 1963.

Krzemień L., Związek Młodzieży Komunistycznej w Polsce. Pierwsze dziesięciolecie (1918–1928), Warszawa 1972.

Kurek R., Kaci bezpieki na tle Marca ’68. Roman Romkowski, Anatol Fejgin i Józef Różański w oczach SB (1964–1968), „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2012,
nr 1 (10).

Małecki J.M., W dobie autonomii galicyjskiej (1866–1918) [w:] Dzieje Krakowa. Kraków w latach 1796–1918, t. III, red. J. Bieniarzówna et al., Kraków 1994.

Marszałkowski T., Zamieszki, ekscesy i demonstracje w Krakowie 1918–1939, Kraków 2006.

Masowe aresztowania na Panieńskich Skałach, „Ilustrowany Kurier Codzienny” 1927,
nr 277.

Pilch A.,Dzieje ruchu robotniczego w Krakowskiem 1918–1939, cz. I–II, Kraków 1987.

Raporty wysłane przez Johna B. Stetsona Jr., Ambasadora USA w Polsce do Sekretarza Stanu USA, dotyczące działalności ugrupowań komunistycznych w Polsce w latach 20. XX w., oprac. M. Krzysztofiński, „Glaukopis” 2014, nr 30.

Rączy E., Zagłada Żydów w dystrykcie krakowskim w latach 1939–1945, Rzeszów 2014.

Reguła J.A., Historia Komunistycznej Partii Polski w świetle faktów i dokumentów, Toruń 1994.

Sacewicz K., Kilka uwag na temat stosunku KPRP/KPP do PPS w międzywojennej Warszawie [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014.

Szmidt L.T., Roman Romkowski [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXII, Kraków 1989.

Szumiło M., Komunistyczny Związek Młodzieży w międzywojennej Warszawie [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014.

Szumiło M., Wspomnienia Romana Zambrowskiego z Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej w Moskwie (1929–1931), „Komunizm. System – Ludzie – Dokumentacja” 2012, nr 1, s. 166–167.

Trembicka K., Między utopią a rzeczywistością. Myśl polityczna Komunistycznej Partii Polski (1918–1938), Lublin 2007.

Trembicka K., Środowisko komunistówwobec odzyskania niepodległości przez Polskę i wojny polsko-bolszewickiej [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014.

Zagłada tarnowskich Żydów, oprac. A. Pietrzykowa, S. Potępa, Tarnów 1990.

Zambrowski R., Roman Zambrowski 1909–1977. Studium dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa 2014.

Zambrowski R., Wspomnienia, cz. 1, Warszawa 1976.

Zatorski A., Jakub Cyterszpiler-Kubowski (1903–1937), b.m. i d.w.

Zimmerer K., Zamordowany świat. Losy Żydów w Krakowie 1939–1945, Kraków 2004.

Information

Information: History Notebooks, 2016, Issue 143 (1), pp. 127 - 147

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Początki kariery krakowskiego komunisty na przykładzie losów Menaschego Grünspana (Romana Romkowskiego) w latach 1907–1930

English:

The Beginnings of ohe Career of a Cracovian Communist on the Example of the Life of Menasche Grünspan (Roman Romkowski) in the Years 1907-1930

Authors

https://orcid.org/0000-0002-6764-7824

Radosław Kurek
Institute of National Remembrance, Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-6764-7824 Orcid
All publications →

Institute of National Remembrance, Warszawa, Poland

Published at: 28.03.2016

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Radosław Kurek (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish