Niższe szkoły realne w Galicji w latach 1842–1873

Roman Pelczar

Niższe szkoły realne w Galicji w latach 1842–1873

Publication date: 28.03.2022

History Notebooks, 2022, Issue 149 (1), pp. 97 - 122

https://doi.org/10.4467/20844069PH.22.006.14619

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Niższe szkoły realne w Galicji w latach 1842–1873

Abstract

Lower Realschule schools in Galicia in 1842–1873

The aim of the article is to present the activities of lower Realschule schools, which were a type of vocational schools operating in Galicia from 1842 to (essentially) 1873. They were established in the major cities of Galicia. Most of them were organised at elementary main schools, but several operated as independent facilities. Only boys were eligible to enrol in Realschule schools. The pupils represented various nationalities (Poles, Ukrainians, Germans, Jews) and religions. The schools prepared young people for work in various professions in industry and trade. The article deals with all important issues related to the operation of lower Realschule schools. It discusses the establishment of the school network, their division into independent and dependent facilities, the teaching staff and the student community, as well as their didactic activities. The article supplements the body of knowledge on the history of education in Galicia.

Keywords

Galicja, szkoły w Galicji, szkoły zawodowe w Galicji, niższe szkoły realne w Galicji; Galicia, schools in Galicia, vocational schools in Galicia, lower Realschule schools in Galicia

Galicia, schools in Galicia, vocational schools in Galicia, lower Realschule schools in Galicia

References

Download references

Źródła archiwalne

Szkoła Podstawowa nr 2 w Wadowicach

Ehren-buch der Haupt- und Unterrealschule in Wadowice 1853–1889

Historia szkoły głównej i realnej 1821–1953 r.

Wojewódzka Biblioteka Pedagogiczna w Krośnie

Kronika Szkoły Powszechnej Żeńskiej w Krośnie

Źródła drukowane

Cesarskie rozporządzenie z dnia 2. Marca 1851, mocą którego ustanawia się organizacyę nauk przemysłowych i założenie szkół realnych w szczególności, L. 70 [w:] Powszechny dziennik praw państwa i rządu dla cesarstwa austryackiego, cz. XX, Wiedeń 1851,s. 231.

Rozporządzenie ministerialne z 23 marca 1855, „Schul-Kurrende” 1858, nr 4, s. 16; nr 5, s. 19.

Szematyzmy królestwa Galicyi i Lodomeryi z wielkim księstwem krakowskim na lata 1846–1872, Lwów 1846–1897.

Szematyzmy szkół ludowych greckokatolickiej diecezji przemyskiej 1851–1867, Przemyśl 1851–1867.

Szematyzmy szkół ludowych rzymskokatolickiej diecezji przemyskiej na lata 1844–1868, Przemyśl–Jasło 1843–1867.

Szematyzmy szkół ludowych rzymskokatolickiej diecezji przemyskiej na lata 1844–1870, Tarnów 1850–1869.

Szematyzmy szkół ludowych zostających pod nadzorem lwowskiego konsystorza metropolitalnego obrz. łac. na lata 1861–1867, Lwów 1861–1867.

Literatura

Adamczyk M., Oświata i szkolnictwo [w:] Dzieje miasta Nowego Sącza, t. 2, red. F. Kiryk, S. Płaza, Kraków 1993, s. 111–140.

Do statystyki zakładów naukowych w Galicyi, „Dodatek Tygodniowy przy Gazecie Lwowskiej” 1853, nr 38, s. 149–150.

Golachowski K., Szkic z dziejów szkolnictwa ludowego w Nowym Sączu w okresie zaboru austriackiego, „Rocznik Sądecki”, R. 4, 1960, s. 109–168.

Kieferling K., Pasterski M., Zarys dziejów miasta i szkolnictwa Jarosławia [w:] Księga pamiątkowa jubileuszu 100-lecia I Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Jarosławiu 1884–1984, Jarosław 1987, s. 30–32.

Krawczyk J., Szkolnictwo zawodowe [w:] Szkolnictwo i oświata w Galicji 1772–1918, red. A. Meissner, K. Szmyd, J. Dybiec, J. Krawczyk, Rzeszów 2015, s. 105–122.

Możdżeń S.I., Ustrój szkoły średniej w Galicji i próby jego modernizacji w latach 1848–1884, Wrocław 1974.

Rędziński K., Żydowskie szkolnictwo świeckie w Galicji w latach 1813–1918, Częstochowa 2000.

Ruta Z., Wyższa Szkoła Realna oraz III Gimnazjum i Liceum im. Adama Mickiewicza w Tarnowie w latach 1897–1939, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie. Prace Pedagogiczne” 1981, z. 75, s. 111–125.

Reformy w wychowaniu publicznem ku podniesieniu nauk we lwowskim okręgu administracyjnym w upłynionem dziesięcioleciu, „Dodatek Tygodniowy przy Gazecie Lwowskiej” 1858, nr 45, s. 203–205.

Skoczek A., O szkole ludowej, cz. 1, Kraków 1868.

Sprawozdanie c. k. Rady szkolnej krajowej o stanie wychowania publicznego w kraju w latach szkolnych 1868 i 1869, Lwów 1871.

Statystyka zakładów naukowych w administracyjnym okręgu lwowskim z r. 1854, „Dodatek Tygodniowy przy Gazecie Lwowskiej” 1855, nr 21, s. 81.

Statystyka zakładów naukowych w Galicyi w roku szkolnym 1853, „Dodatek Tygodniowy przy Gazecie Lwowskiej” 1854, nr 25, s. 97.

Sypek A., III Liceum Ogólnokształcące im. A. Mickiewicza w Tarnowie 1897–1997, Tarnów 1997.

Świeboda J., Szkolnictwo handlowe w Galicji, „Analecta” 2010, nr 1–2, s. 203–272.

Świeboda J., Szkolnictwo ludowe w Rzeszowie pod zaborem austriackim (1772–1918), „Rocznik Województwa Rzeszowskiego”, R. 9, 1978, s. 5–37.

Tabaka Z., Szkolnictwo ludowe w Galicji Zachodniej u progu ery autonomicznej, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Prace Historyczne” 1970, z. 35, s. 223–237.

Ważniejsze zdarzenia z historji zakładu [w:] Sprawozdanie Dyrekcji III. Państwowego Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Tarnopolu za rok szkolny 1931/32, Tarnopol 1932,s. 3–4.

Wychowanie publiczne, „Dodatek Miesięczny do Gazety Lwowskiej” 1872, t. 1, z. 1, s. 1–8.

Wychowanie publiczne. Stan szkół, nauk i uczniów w lwowskim okręgu administracyjnym w roku 1857/8, „Dodatek Tygodniowy przy Gazecie Lwowskiej” 1859, nr 24, s. 102–103.

Wychowanie publiczne. Stan szkół, nauk i uczniów w lwowskim okręgu administracyjnym w roku 1858 i 1859, „Dodatek Tygodniowy przy Gazecie Lwowskiej” 1860, nr 32,s. 127–128.

Wychowanie publiczne. Stan szkół, nauk i uczniów w roku 1856, „Dodatek Tygodniowy przy Gazecie Lwowskiej” 1857, nr 31, s. 127–128.

Information

Information: History Notebooks, 2022, Issue 149 (1), pp. 97 - 122

DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.22.006.14619

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Niższe szkoły realne w Galicji w latach 1842–1873

English:

Lower Realschule schools in Galicia in 1842–1873

Authors

Roman Pelczar

https://orcid.org/0000-0002-0612-0009

University of Rzeszow, Aleja Rejtana 16c 35-959 Rzeszów, Poloand

Published at: 28.03.2022

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Roman Pelczar (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 778

Number of downloads: 1081

<p> Lower Realschule schools in Galicia in 1842–1873</p>

Download xml