FAQ

Najtrudniejsze lata wielkiego wodza? Jan III Sobieski a wysiłek wojenny Rzeczypospolitej w latach 1690–1696

Publication date: 09.05.2019

History Notebooks, 2019, Issue 146 (2), pp. 495 - 508

https://doi.org/10.4467/20844069PH.19.026.9922

Authors

Jan Jerzy Sowa
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-9507-7574 Orcid
All publications →

Titles

Najtrudniejsze lata wielkiego wodza? Jan III Sobieski a wysiłek wojenny Rzeczypospolitej w latach 1690–1696

Abstract

The hardest years of the great commander? John III Sobieski and the military effort of the Polish-Lithuanian Commonwealth in 1690–1696

The paper presents actions of John III as related to waging war against the Ottoman Empire in 1690–1696. It was arguably the most difficult period of his reign because of the constitutional and fiscal crisis of the Polish-Lithuanian Commonwealth. One of the main military duties of the king was the overall coordination of the military effort. The ruler mediated between military commanders and informed the public opinion about the course of warfare. He also vigorously acted within the Council of Senate for better garrisoning and provisioning of the frontier fortresses. Even though the result of the final years of John Sobieski’s reign cannot be regarded as positive (also because of the king’s political mistakes), his military activity in 1690–1696 probably exhausted all his possibilities within the frames of the constitution of the Commonwealth and he could do nothing more to support the Polish-Lithuanian military effort. 

Artykuł powstał w ramach projektu „Sądownictwo i dyscyplina wojskowa w Rzeczypospolitej końca XVII w.” Narodowego Centrum Nauki (nr 2014/13/N/HS3/04407) i jest zmodyfikowaną wersją tekstu już opublikowanego: https://sobieski1683.pl/2017/07/04/jan-jerzy-sowa-dzialalnosc-wojskowa-jana-iii-w-latach-1690-1696/ [dostęp: 3.05.2018]. Autor jest stypendystą Fundacji Augusta hr. Cieszkowskiego (edycja 2018).

References

Źródła rękopiśmienne

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie,
Archiwum Publiczne Potockich, rkps 47, t. 2, 48, 163–163a.
Archiwum Skarbu Koronnego, dz. II, rkps 73–74.
Archiwum Zamoyskich, rkps 1380.
Zbiór dokumentów papierowych, rkps 2595–2598, 2600.

Biblioteka XX. Czartoryskich w Krakowie, rkps 426, 2563, 2699.
Teka Naruszewicza, rkps 184.
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, rkps 357.

Nacyĭanal’ny histarychny archiŭ Belarusi, Minsk, f. 695, vop. 1, rkps 48, 55, 60, 99–100, 142.

Rossiĭskiĭ gosudarstvennyĭ arkhiv drevnikh aktov, Moskva, f. 12, op. 1, ks. 22.

 

Źródła drukowane

Akta sejmiku podolskiego in hostico 1672–1698, wyd. J. Stolicki, Kraków 2002.

Nagielski M., Listy z teatru działań przeciwko Turcji i Tatarom do Jana III Sobieskiego w zbiorach Archiwum Historycznego Białorusi w Mińsku [w:] Państwo, demokracja, chłopi. Studia z historii społeczno-politycznej Polski (XVII–XX w.). Tom studiów dedykowany profesorowi Romualdowi Wacławowi Turkowskiemu z okazji 65-lecia urodzin i 40-lecia pracy dydaktyczno-naukowej, red. S.J. Pastuszka, J. Sztejnbis-Zdyb, Warszawa 2016, s. 507–521.

Sarnecki K., Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego. Diariusz i relacje z lat 1691–1696, oprac. J. Woliński, Wrocław 1958.

Starożytności historyczne polskie, wyd. A. Grabowski, t. 2, Kraków 1840.

Ułamek diariusza pisanego w obozie królewskim na Podolu roku 1694, „Athenaeum. Pismo poświęcone historii, literaturze, sztukom, krytyce, itd.” (Wilno) 1848, R. V, oddz. II, s. 35–44.

Volumina legum, t. V, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1860.

Akty izdavaiemyie Vilenskoiu Arkheograficheskoiu Kommissieiu, t. 4, Akty Brestskago grodskago suda, Vil'na 1870.

 

Opracowania

Chukhlib T., Dokumenty pro finansuvannia kozatsʹkykh polkiv Vatykanom ta Polʹshcheiu u 80–90-kh rokakh XVII st., „Ukraїnsʹkyĭ arkheohrafichnyĭ zbirnyk” (Nowy Jork) 2002, Vyp. 10, s. 340–356.

Czarniecka A., „Nikt nie słucha mnie za życia…”. Jan III Sobieski w walce z opozycyjną propagandą (1684–1696), Warszawa 2009.

Czarniecka A., Ojczyzna czy Liga Święta? Koalicja antyturecka w propagandzie za czasów Jana III Sobieskiego (1684–1696) [w:] Jarzmo Ligi Świętej? Jan III Sobieski i Rzeczpospolita w latach 1684–1696, red. D. Milewski, Warszawa 2017, s. 81–108.

Hundert Z., Komputowe oddziały rodziny królewskiej w kampanii mołdawskiej 1686 roku w świetle rozkazów i sprawozdania sejmowego hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jabłonowskiego [w:] Jarzmo Ligi Świętej? Jan III Sobieski i Rzeczpospolita w latach 1684–1696, red. D. Milewski, Warszawa 2017, s. 161–186.

Kołodziej R., Funkcjonowanie systemu podatkowego Rzeczypospolitej i jego wpływ na wojnę z Turcją w czasach Jana III Sobieskiego [w:] Pecunia nervus belli. Z dziejów dyplomacji i stosunków międzynarodowych w XV–XVII wieku, red. M. Markiewicz, R. Skowron, F. Wolański, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 3448, Katowice 2016, s. 239–252.

Krupa J., Rady senatu za Jana III Sobieskiego, „Studia Historyczne” 1992, R. XXXV/3, s. 307–329.

Skrzypietz A., Potoccy wobec stronnictwa francuskiego u schyłku panowania Jana III Sobieskiego i po jego śmierci [w:] Ród Potockich w odmęcie historii (XVII–XX w.), red. Z. Janeczek, Katowice 2010, s. 37–53.

Smolarek P., Kampania mołdawska Jana III roku 1691, do druku przygotowali Z. Hundert, M. Wagner, Oświęcim 2015.

Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV–XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.

Wagner M., Baltazar Wilga Godzimirski – ostatni komisarz kozacki Rzeczypospolitej (1692–1699), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2016, nr 2 (143): Ukraina, Ruś w epoce nowożytnej. Instytucje i elity, red. J. Stolicki, W. Michałowski, s. 327–334.

Wagner M., Kampania żwaniecka 1684 roku, Warszawa 2013.

Wagner M., Stanisław Jabłonowski (1634–1702). Polityk i dowódca, t. II, Siedlce 1997.

Wójcik Z., Jan Sobieski 1629–1696, wyd. 2, Warszawa 1994.

Information

Information: History Notebooks, 2019, Issue 146 (2), pp. 495 - 508

Article type: Original article

Titles:

Polish:
Najtrudniejsze lata wielkiego wodza? Jan III Sobieski a wysiłek wojenny Rzeczypospolitej w latach 1690–1696
English:
The hardest years of the great commander? John III Sobieski and the military effort of the Polish-Lithuanian Commonwealth in 1690–1696

Authors

https://orcid.org/0000-0002-9507-7574

Jan Jerzy Sowa
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-9507-7574 Orcid
All publications →

University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland

Published at: 09.05.2019

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Jan Jerzy Sowa (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish