cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEPublication date: 09.05.2019
History Notebooks, 2019, Issue 146 (2), pp. 495 - 508
https://doi.org/10.4467/20844069PH.19.026.9922Authors
The hardest years of the great commander? John III Sobieski and the military effort of the Polish-Lithuanian Commonwealth in 1690–1696
The paper presents actions of John III as related to waging war against the Ottoman Empire in 1690–1696. It was arguably the most difficult period of his reign because of the constitutional and fiscal crisis of the Polish-Lithuanian Commonwealth. One of the main military duties of the king was the overall coordination of the military effort. The ruler mediated between military commanders and informed the public opinion about the course of warfare. He also vigorously acted within the Council of Senate for better garrisoning and provisioning of the frontier fortresses. Even though the result of the final years of John Sobieski’s reign cannot be regarded as positive (also because of the king’s political mistakes), his military activity in 1690–1696 probably exhausted all his possibilities within the frames of the constitution of the Commonwealth and he could do nothing more to support the Polish-Lithuanian military effort.
Artykuł powstał w ramach projektu „Sądownictwo i dyscyplina wojskowa w Rzeczypospolitej końca XVII w.” Narodowego Centrum Nauki (nr 2014/13/N/HS3/04407) i jest zmodyfikowaną wersją tekstu już opublikowanego: https://sobieski1683.pl/2017/07/04/jan-jerzy-sowa-dzialalnosc-wojskowa-jana-iii-w-latach-1690-1696/ [dostęp: 3.05.2018]. Autor jest stypendystą Fundacji Augusta hr. Cieszkowskiego (edycja 2018).
garrisons, hetmans, John III Sobieski, military command, military officers, Polish-Lithuanian Commonwealth, Zaporozhian Cossack Army, dowodzenie, garnizony, hetmani, Jan III Sobieski, polsko-litewska Rzeczpospolita, oficerowie, rady senatu, Stanisław Jabłonowski, wojsko zaporoskie ; Council of Senate
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie,
Archiwum Publiczne Potockich, rkps 47, t. 2, 48, 163–163a.
Archiwum Skarbu Koronnego, dz. II, rkps 73–74.
Archiwum Zamoyskich, rkps 1380.
Zbiór dokumentów papierowych, rkps 2595–2598, 2600.
Biblioteka XX. Czartoryskich w Krakowie, rkps 426, 2563, 2699.
Teka Naruszewicza, rkps 184.
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, rkps 357.
Nacyĭanal’ny histarychny archiŭ Belarusi, Minsk, f. 695, vop. 1, rkps 48, 55, 60, 99–100, 142.
Rossiĭskiĭ gosudarstvennyĭ arkhiv drevnikh aktov, Moskva, f. 12, op. 1, ks. 22.
Źródła drukowane
Akta sejmiku podolskiego in hostico 1672–1698, wyd. J. Stolicki, Kraków 2002.
Nagielski M., Listy z teatru działań przeciwko Turcji i Tatarom do Jana III Sobieskiego w zbiorach Archiwum Historycznego Białorusi w Mińsku [w:] Państwo, demokracja, chłopi. Studia z historii społeczno-politycznej Polski (XVII–XX w.). Tom studiów dedykowany profesorowi Romualdowi Wacławowi Turkowskiemu z okazji 65-lecia urodzin i 40-lecia pracy dydaktyczno-naukowej, red. S.J. Pastuszka, J. Sztejnbis-Zdyb, Warszawa 2016, s. 507–521.
Sarnecki K., Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego. Diariusz i relacje z lat 1691–1696, oprac. J. Woliński, Wrocław 1958.
Starożytności historyczne polskie, wyd. A. Grabowski, t. 2, Kraków 1840.
Ułamek diariusza pisanego w obozie królewskim na Podolu roku 1694, „Athenaeum. Pismo poświęcone historii, literaturze, sztukom, krytyce, itd.” (Wilno) 1848, R. V, oddz. II, s. 35–44.
Volumina legum, t. V, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1860.
Akty izdavaiemyie Vilenskoiu Arkheograficheskoiu Kommissieiu, t. 4, Akty Brestskago grodskago suda, Vil'na 1870.
Opracowania
Chukhlib T., Dokumenty pro finansuvannia kozatsʹkykh polkiv Vatykanom ta Polʹshcheiu u 80–90-kh rokakh XVII st., „Ukraїnsʹkyĭ arkheohrafichnyĭ zbirnyk” (Nowy Jork) 2002, Vyp. 10, s. 340–356.
Czarniecka A., „Nikt nie słucha mnie za życia…”. Jan III Sobieski w walce z opozycyjną propagandą (1684–1696), Warszawa 2009.
Czarniecka A., Ojczyzna czy Liga Święta? Koalicja antyturecka w propagandzie za czasów Jana III Sobieskiego (1684–1696) [w:] Jarzmo Ligi Świętej? Jan III Sobieski i Rzeczpospolita w latach 1684–1696, red. D. Milewski, Warszawa 2017, s. 81–108.
Hundert Z., Komputowe oddziały rodziny królewskiej w kampanii mołdawskiej 1686 roku w świetle rozkazów i sprawozdania sejmowego hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jabłonowskiego [w:] Jarzmo Ligi Świętej? Jan III Sobieski i Rzeczpospolita w latach 1684–1696, red. D. Milewski, Warszawa 2017, s. 161–186.
Kołodziej R., Funkcjonowanie systemu podatkowego Rzeczypospolitej i jego wpływ na wojnę z Turcją w czasach Jana III Sobieskiego [w:] Pecunia nervus belli. Z dziejów dyplomacji i stosunków międzynarodowych w XV–XVII wieku, red. M. Markiewicz, R. Skowron, F. Wolański, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 3448, Katowice 2016, s. 239–252.
Krupa J., Rady senatu za Jana III Sobieskiego, „Studia Historyczne” 1992, R. XXXV/3, s. 307–329.
Skrzypietz A., Potoccy wobec stronnictwa francuskiego u schyłku panowania Jana III Sobieskiego i po jego śmierci [w:] Ród Potockich w odmęcie historii (XVII–XX w.), red. Z. Janeczek, Katowice 2010, s. 37–53.
Smolarek P., Kampania mołdawska Jana III roku 1691, do druku przygotowali Z. Hundert, M. Wagner, Oświęcim 2015.
Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV–XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.
Wagner M., Baltazar Wilga Godzimirski – ostatni komisarz kozacki Rzeczypospolitej (1692–1699), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2016, nr 2 (143): Ukraina, Ruś w epoce nowożytnej. Instytucje i elity, red. J. Stolicki, W. Michałowski, s. 327–334.
Wagner M., Kampania żwaniecka 1684 roku, Warszawa 2013.
Wagner M., Stanisław Jabłonowski (1634–1702). Polityk i dowódca, t. II, Siedlce 1997.
Wójcik Z., Jan Sobieski 1629–1696, wyd. 2, Warszawa 1994.
Information: History Notebooks, 2019, Issue 146 (2), pp. 495 - 508
Article type: Original article
Titles:
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
Published at: 09.05.2019
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 1721
Number of downloads: 1085