FAQ

Konspiratorzy w Policji Polskiej i Polskiej Policji Kryminalnej w Krakowie w latach 1939‒1945

Publication date: 06.11.2020

History Notebooks, 2020, Issue 147 (3), pp. 597 - 618

https://doi.org/10.4467/20844069PH.20.032.12486

Authors

Michał Chlipała
Katedra Historii Medycyny CM UJ, Kraków
https://orcid.org/0000-0002-3899-1634 Orcid
All publications →

Titles

Konspiratorzy w Policji Polskiej i Polskiej Policji Kryminalnej w Krakowie w latach 1939‒1945

Abstract

Conspirators in the Polish Blue Police and Polish Criminal Police in Kraków during 1939‒1945

The article describes the history of Polish pre-war policemen who were forced to continue their service in the Polish Police in the General Government (the so-called Blue Police), created by German occupying authorities. Many of these policemen, faithful to the oath they had made before the war, worked for the Polish Underground State. In Kraków, the capital of the General Government, in the Autumn of 1939, Polish policemen began to create conspiracy structures, which gradually became one of the most effective Polish intelligence networks. Thanks to them, the Home Army, subordinated to the Polish Government-in-exile in London, could learn the secrets of the Kraków Gestapo and the German police. Despite the enormous efforts of the German counter-intelligence machine and the losses among the conspirators, they worked out the exact structure of the German forces in Kraków, helped the persecuted population and infiltrated secret German institutions. In post-war Poland, many of them experienced persecution at the hands of the communist regime. Most of them preferred to keep their wartime experiences secret. To this day their activities are poorly known, being suppressed by the popular image of a Polish policeman-collaborator created by the media.

References

Archiwalia

Archiwum Narodowe w Krakowie

zespół: Komenda Policji Polskiej w Krakowie, jednostki: 5, 55, 60, 64.

Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego

05 III nr 076, k. 10, Józef Madej (ps. „Szpak”), Wspomnienia żołnierza wywiadu ZWZ i AK.

05 III nr 107, k. 1, Jan Pasierski, Wielka wsypa.

05 III nr 342, k. 1, Stanisław Szczepanek (ps. „Janusz”), Wspomnienia z czasów okupacji.

Archiwum IPN w Krakowie

Kr 010/1117; Kr 010/2048; Kr 010/2352; Kr 010/4722; Kr 010/10130/2; Kr 07/155;

Kr 075/1 t. 17; Kr 075/1, t. 41; Kr 075/18, t. 40; Kr 502/4061; AIPN Kr 120/129; GK 165/338/1 (dostęp wirtualny).

Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Wraubek J., Wspomnienia, rkps. 14059/II.

WYDAWNICTWA ŹRÓDŁOWE

Projekt rozporządzenia wykonawczego ministrów: Spraw Wojskowych, Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Skarbu do rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o Policji Państwowej w sprawie wcielenia Policji Państwowej w skład sił zbrojnych [w:] Przygotowania obronne państwa 1935–1939, t. 6/1: Prawo i administracja, red. nauk. A. Wesołowski, Warszawa 2014.

Zamorski K.J., Sprawozdanie dla Ministra Spraw Wojskowych, 9 listopada 1939 r. Baile Herculane (Rumunia) [w:] Przygotowania obronne państwa 1935–1939, t. 6/1: Prawo i administracja, red. nauk. A. Wesołowski, Warszawa 2014.

Wspomnienia

Banaś F., Moje wspomnienia, Rzeszów 2009.

Pasierski J., Wielka wsypa [w:] Dynamit. Z dziejów Ruchu Oporu w Polsce Południowej, Kraków 1964.

Wirczyński S. [Witold Moskalik], Akcja „ZO-5-K” [w:] Dynamit. Z dziejów Ruchu Oporu w Polsce Południowej, Kraków 1964.

Monografie

Hempel A., Pogrobowcy klęski. Rzecz o policji „granatowej” w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, Warszawa 1990.

Mączyński M., Organizacyjno-prawne aspekty funkcjonowania administracji bezpieczeństwa i porządku publicznego dla zajętych obszarów polskich w latach 1939–1945. Ze szczególnym uwzględnieniem Krakowa jako stolicy Generalnego Gubernatorstwa, Kraków 2012.

Artykuły naukowe

Nawrocki Z., Brygady Wywiadowcze (1940–1946), „Biuletyn IPN”, Warszawa, styczeń–luty 2008.

Wydawnictwa popularnonaukowe

Bitka R., Rytlewski J., „Żelbet”. Zarys historii Zgrupowania „Żelbet” 6 DP AK, Kraków 1986.

Bratko J., Gestapowcy. Kontrwywiad, konfidenci, konspiratorzy, Kraków 1990.

Dąbrowa-Kostka S., W okupowanym Krakowie, Warszawa 1972.

Wydawnictwa o charakterze informacyjnym

Bibliografia zawartości krakowskiej prasy konspiracyjnej SD w latach 1939–1945, Studia nad Demokracją, nr 4 (E-1) 83, Warszawa 1983.

Information

Information: History Notebooks, 2020, Issue 147 (3), pp. 597 - 618

Article type: Original article

Titles:

Polish:
Konspiratorzy w Policji Polskiej i Polskiej Policji Kryminalnej w Krakowie w latach 1939‒1945
English:

Conspirators in the Polish Blue Police and Polish Criminal Police in Kraków during 1939‒1945

Authors

https://orcid.org/0000-0002-3899-1634

Michał Chlipała
Katedra Historii Medycyny CM UJ, Kraków
https://orcid.org/0000-0002-3899-1634 Orcid
All publications →

Katedra Historii Medycyny CM UJ, Kraków

Published at: 06.11.2020

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Michał Chlipała (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish