FAQ

Dział majątku subdelegata grodzkiego radomskiego Stanisława Rakowskiego z 1786 roku

Publication date: 31.03.2020

History Notebooks, 2020, Issue 147 (1), pp. 185 - 200

https://doi.org/10.4467/20844069PH.20.009.12463

Authors

Mariusz Kozdrach
Jan Kochanowski Museum in Czarnolas, poland
https://orcid.org/0000-0003-2265-6820 Orcid
All publications →

Titles

Dział majątku subdelegata grodzkiego radomskiego Stanisława Rakowskiego z 1786 roku

Abstract

The 1786 estate settlement of Stanisław Rakowski, a castle court official of Radom

Stanisław Rakowski (d. post-1786), was one of the many anonymous representatives of the Polish judicature of the 18th c. Politically uninvolved, he spent a few decades in Radom, where he worked and lived as a member of the town’s elite (he never owned any land). In 1785 he transmitted his several-thousand property, gathered over the years, to his children: a son (rev. Ignacy) and two daughters (married to noblemen from lawyers families). The document, being an effect of the agreement between Rakowski’s successors, is the object of the present study. The estate settlement, preserved in the 19th-century mortgage book, belongs to the sparse descriptive sources on the pre-partition Radom and the material culture of its elite, as the basic sources on the Old-Polish Sandomierz Voivodeship had been destroyed during WWII. Above all, the act is a valuable relic of the Old-Polish law, presenting the manner of dividing property among the landless nobility (impossessionati): a problem slightly examined in Polish historiography.

References

Źródła rękopiśmienne

Archiwum Państwowe w Radomiu

Hipoteka miejska miasta Radomia, sygn. 438, 441.

Hipoteka Powiatowa Radomska, sygn. 95, 346, 1301, 5774, 5796.

Hipoteka Powiatowa Przysuska, sygn. 20.

Hipoteka Powiatowa Zwoleńska, sygn. 1488.

Lvìvska Nacìonalna Naukova Bìblìoteka Ukraїni im. V. Stefanika

f. 5, op. 1, sp. 1407.

f. 141, op. 2, sp. 606.

Źródła drukowane

Cui contingit nasci, restat mori. Wybór testamentów staropolskich z województwa sandomierskiego, oprac. M. Lubczyński, J. Pielas, H. Suchojad, Warszawa 2005.

Elektorów poczet którzy niegdyś głosowali na elektów: Jana Kazimierza r. 1648, Jana III r. 1674, Augusta II r. 1697 i Stanisława Augusta r. 1764, Najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich, oprac. O. Pietruski, Lwów 1845.

Kalendarzyk Polityczny Piiarski na rok przestępny 1811, b.m.d.

Kolęda warszawska na rok 1773, b.m.d.

Kolęda warszawska na rok 1775, b.m.d.

Księgi Metrykalne Kościołów Radomskich, seria A: Metryki chrztów, t. 9: Kościół św. Jana Chrzciciela 17461771, oprac. D. Kupisz, J. Orzechowski, Radom 2012.

Księgi Metrykalne Kościołów Radomskich, seria A: Metryki chrztów, t. 10: Kościół św. Jana Chrzciciela 17721795, oprac. D. Kupisz, Radom 2012.

Księgi Metrykalne Kościołów Radomskich, seria A: Metryki chrztów, t. 13: Kościół św. Wacława 1784–1795, oprac. D. Kupisz, Radom 2014.

Księgi Metrykalne Kościołów Radomskich, seria B: Metryki ślubów, t. 4: Kościół św. Wacława 1701-1795, oprac. M. Jaglarz, G. Fulara, D. Kupisz, Radom 2011.

Księgi Metrykalne Kościołów Radomskich, seria B: Metryki ślubów, t. 5: Kościół św. Jana Chrzciciela 1711–1795, oprac. D. Kupisz, G. Fulara, Radom 2010.

Księgi Metrykalne Kościołów Radomskich, seria C: Metryki zmarłych, t. 1: Kościół św. Jana Chrzciciela 1748–1795, oprac. D. Kupisz, Radom 2013.

Niesiecki K., Herbarz Polski, t. 8, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1841.

Nowy Kalendarzyk Polityczny na rok 1825, Warszawa [1824].

Ostrowski T., Prawo cywilne Narodu Polskiego z statutów i konstytucyi koronnych i litewskich zebrane: rezolucyami Rady Nieustaiącey obiaśnione: dodatkami, z praw kanonicznego, magdeburskiego, i chełmińskiego pomnożone: a porządkiem praw rzymskich ułożone, t. 1, Warszawa 1787.

„Regestr diecezjów” Franciszka Czaykowskiego, czyli właściciele ziemscy w Koronie w 1783 r., wyd. S. Górzyński, Warszawa 2009.

Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861, oprac. E. Sęczys, Warszawa 2007.

Testamenty chłopów polskich od drugiej połowy XVI do XVIII wieku, oprac. J. Łosowski, Lublin 2016.

Testamenty szlacheckie z ksiąg grodzkich wielkopolskich z lat 1681–1700, oprac. P. Klint, Wrocław 2015.

Testamenty szlachty krakowskiej XVII–XVIII w. Wybór tekstów źródłowych z lat 1650–1799, oprac. A. Falniowska-Gradowska, Kraków 1997.

Testamenty szlachty Prus Królewskich z XVII wieku, oprac. J. Kowalkowski, W. Nowosad, Warszawa 2013.

Testamenty szlachty Prus Królewskich z XVIII wieku, oprac. W. Nowosad, J. Kowalkowski, Warszawa 2016.

Volumina Legum, t. 3–7, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1859–1860.

Źródła i materiały do dziejów szlachty województwa sandomierskiego w XVI–XVIII wieku, t. 3: Akty podziałów dóbr ziemskich szlachty sandomierskiej z XVII wieku, oprac. J. Pielas, Kielce 2014.

Opracowania

Bar M., Der Adel und der adlige Grundbesitz in Polnisch-Preussen zur Zeit der preussichen Besitzergreifung, Leipzig 1911.

Boniecki A., Herbarz Polski, t. 3–10, Warszawa 1900–1907.

Czapliński W., Długosz J., Życie codzienne magnaterii polskiej w XVII wieku, Warszawa 1982.

Drzewiecki B., Szlachta województwa chełmińskiego w latach 1454–1772, Warszawa 2014.

Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX w., red. K. Lepszy, Wrocław 1953.

Jop R., Środowisko urzędnicze kancelarii grodzkich w Chełmie, Lublinie i Krasnymstawie w drugiej połowie XVII wieku, Lublin 2003.

Kalinowski W., Zabudowa rynku radomskiego na przełomie XVIII i XIX wieku, „Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego” (Radom) 1969, t. 6, z. 4, s. 51–79.

Katalogi testamentów mieszkańców miast z terenów Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego do 1795 roku, red. U. Augustyniak, t. 1–7, Warszawa 2017.

Kobierecki M., Walewscy herbu Kolumna w XVII–XVIII wieku. Genealogia. Majętności. Działalność publiczna, Łódź 2008.

Kosińska U., Świdziński Michał h. Półkozic (1736–1788) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 51, Warszawa–Kraków 2017, s. 289–292.

Kozdrach M., Radom jako miejsce obrad sejmików i lokalnych zjazdów szlacheckich w drugiej połowie XVIII w., „Przegląd Nauk Historycznych” (Łódź), R. 18, 2019, nr 1 (w druku).

Kozdrach M., Urzędnicy grodzcy i personel kancelaryjny radomskiego grodu w latach 1764–1795. Spis, „Studia Mazowieckie” (Pułtusk–Ciechanów), R. 13 (26), 2018, nr 4 (w druku).

Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009.

Kupisz D., Czasy Rzeczypospolitej szlacheckiej (XVI–XVIII wiek) [w:] D. Kupisz, Z. Lechowicz, S. Piątkowski, Dzieje Klwowa i parafii klwowskiej do roku 1918, Radom 2015, s. 39–214.

Kupisz D., Czasy Rzeczypospolitej szlacheckiej (XVI–XVIII wiek) [w:] Powiat radomski. Od średniowiecza do współczesności, red. S. Piątkowski, Radom 2009, s. 21–42.

Kupisz D., Dzieje parafii św. Jana Chrzciciela w Radomiu w XIV–XVIII wieku [w:] Kościół św. Jana Chrzciciela w Radomiu. Architektura. Ludzie. Wydarzenia, red. D. Kupisz, Radom 2010, s. 13–60.

Kupisz D., Konfederaci barscy i Kazimierz Pułaski w regionie radomskim [w:] Kazimierz Pułaski i jego czasy w historii, literaturze, kulturze. W 270. rocznicę urodzin, red. D. Kupisz, A. Pytlak, Radom–Warka 2016, s. 9–20.

Kupisz D., Urzędnicy grodzcy radomscy w XVI–XVIII wieku. Stan badań i postulaty badawcze, „Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego” (Radom) 2006, t. 40, z. 1–4, s. 7–24.

Kupisz D., Kozdrach M., Kochanowscy w XV–XVIII wieku, Warszawa 2018.

Łosowski J., Kancelaria grodzka chełmska od XV do XVIII wieku. Studium o urzędzie, dokumentacji, jej formach i roli w życiu społeczeństwa staropolskiego, Lublin 2004.

Łupiński J., Seminarium duchowne w Tykocinie w latach 1769–1863, Łódź 2011.

Mikulski K., Podwójna obsada urzędów ziemskich, urzędy „tytularne”/„nielegalne” w Rzeczypospolitej w XVII–XVIII w. – kilka uwag wstępnych, „Zapiski Historyczne” (Toruń) 2017, t. 82, z. 2, s. 71 [258]–83 [269].

Penkała A., Panieńskie ochędóstwo. Kwestie posagowe i wienne w małżeństwach szlachty województwa krakowskiego w czasach saskich, Kraków 2016.

Pielas J., Kariery urzędnicze i pozycja społeczno-majątkowa podkomorzych ziemskich w Małopolsce w XVI-XVII wieku na tle porównawczym, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” (Toruń) 2015, t. 32, s. 31–57.

Pielas J., Podziały majątkowe szlachty koronnej w XVII wieku, Kielce 2013.

Rolnik D., Portret szlachty czasów stanisławowskich, epoki kryzysu, odrodzenia i upadku Rzeczypospolitej w pamiętnikach polskich, Katowice 2009.

Sozański A., Imienne spisy osób duchownych, świeckich i wojskowych, które w pierwszych ośmiu latach panowania króla Stanisława Poniatowskiego od 1764–1772 r. w rządzie lub przy administracyi Rzeczypospolitej udział brały, Kraków 1866.

Suchojad H., Metodologiczne i praktyczne uwarunkowania edycji testamentów – kilka uwag na kanwie publikacji „Cui contingit nasci…”, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” (Warszawa), R. 63, 2015, z. 4, s. 603–609.

Szczepaniak J., Duchowieństwo diecezji krakowskiej w XVIII wieku. Studium prozopograficzne, Kraków 2010.

Urban W., Podwójne obsadzanie urzędów w staropolskim województwie lubelskim, „Przegląd Historyczny” (Warszawa) 1986, t. 77, z. 1, s. 61–69.

Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 2–15, Warszawa 1905–1931.

Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1990.

Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski, A. Falniowska-Gradowska, Kórnik 1993.

Wiśniewski J., Dekanat konecki, Radom 1913.

Wolff A., Akta partykularne przedrozbiorowe Archiwum Głównego 1381–1835 [w:] Straty archiwów i bibliotek warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, t. 1: Archiwum Główne Akt Dawnych, red. A. Stebelski, Warszawa 1957, s. 175–221.

Wróbel W., Opieka patronacka rodu Zaleskich h. Chomąto nad kościołem parafialnym w Turośni w XVIII w. [w:] Parafia w Turośni Kościelnej 1515–2015. Ku chwale Trójcy Przenajświętszej, red. A. Szot, M. Wróbel, Białystok–Turośń Kościelna 2015, s. 53–70.

Zielińska T., Szlacheccy właściciele nieruchomości w miastach XVIII w., Warszawa–Łódź 1987.

Materiały internetowe

Słownik miejscowości i elity wiejskiej zachodniej Małopolski w latach 1772–1815, oprac. Ł. Jewuła, T. Kargol, K. Ślusarek, Kraków 2015 (cz. 1: Miejscowości zachodniej Małopolski), URL: http://www.gospodarka-galicji.pl/slownik-miejscowosci/ (dostęp: 15.05.2019).

Information

Information: History Notebooks, 2020, Issue 147 (1), pp. 185 - 200

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Dział majątku subdelegata grodzkiego radomskiego Stanisława Rakowskiego z 1786 roku

English:

The 1786 estate settlement of Stanisław Rakowski, a castle court official of Radom

Authors

https://orcid.org/0000-0003-2265-6820

Mariusz Kozdrach
Jan Kochanowski Museum in Czarnolas, poland
https://orcid.org/0000-0003-2265-6820 Orcid
All publications →

Jan Kochanowski Museum in Czarnolas, poland

Published at: 31.03.2020

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Mariusz Kozdrach (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish