FAQ

Bizantyńskie freski w sandomierskiej katedrze: królewski dar na chwałę Bożą czy odblask idei unii horodelskiej?

Publication date: 15.01.2015

History Notebooks, 2014, Issue 141 (2), pp. 235 - 255

https://doi.org/10.4467/20844069PH.14.012.2740

Authors

Małgorzata Smorąg-Różycka
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
All publications →

Titles

Bizantyńskie freski w sandomierskiej katedrze: królewski dar na chwałę Bożą czy odblask idei unii horodelskiej?

Abstract

Byzantine frescoes in the Sandomierz cathedral: a royal gift for the greater glory of God or a reflection of the idea of the Union of Horodło?
 
The subject of our deliberations is the ideological significance of the Byzantine frescoes founded by Ladislaus Jagiello and preserved until the present day in the Sandomierz cathedral. The origin of the polychrome should be traced to the period of the king’s marriage to Anna of Cilli, whose coat-of-arms is to be found in the row of coats-of-arms discovered during the conservation work conducted in the cathedral in the years 2008–2011. The very fact that Anna’s coat-of-arms had been placed within the row of coats-of-arms of the Kingdom of Poland, should be viewed in a wider perspective as a pictorial testimony of the royal legacy after king Casimir the Great and the continuity of the Piast monarchy under Jagiello’s rule. 
Thanks to an analysis of the content of the scenes as well as their arrangement, the authoress distinguishes two main axes of interpretation of the content of the paintings – the historical-eschatological image of theophany and the royal foundation. The polychromes gave testimony to the existence of two Christian cultures united within a single state organism, whereas the placing of the paintings and foundation plaques in within the space of the presbytery, proves that they fulfilled an important role as propaganda tools during the visits of the most illustrious guests of the kingdom. 

References

BIBLIOGRAFIA

Altaner B., Stuiber A., Patrologia. Życie, pisma nauka Ojców Kościoła, tłum. P. Pachciarek, Warszawa 1990.

Architektura gotycka Polsce, red. T. Mroczko, M. Arszyński, Warszawa 1995.

Borkowska U., Codzienny odświętny ceremoniał religijny na dworze Jagiellonów 
[w:] Theatrum ceremoniale na dworze książąt królów polskich, red. M. Markiewicz, R. Skowron, Kraków 1999, s. 61–85.

Borkowska U., Treści ideowe dziełach Jana Długosza, Lublin 1983.

Dąbrowski J., Korona Królestwa Polskiego XIV wStudium dziejów rozwoju polskiej monarchii stanowej, Wrocław–Kraków 1956.

Dionizjusz Furny, Hermeneia, czyli objaśnienie sztuki malarskiej, tłum. I. Kania, wstęp red. nauk. M. Smorąg-Różycka, Kraków 2003.

Długosz J., Roczniki, czyli Kronika sławnego Królestwa Polskiego, red. J. Dąbrowski, t. 6/1, Warszawa 1981.

Fabiański M., Złoty Kraków, Kraków 2010.

Fałkowski W., Dwa pogrzeby Kazimierza Wielkiego – znaczenie rytuału, „Kwartalnik Historyczny” 2009, t. 116, s. 55–74.

Gadomski J., Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1460–1500, Kraków 1988.

Gąsiorowski A., Święta Pańskie praktyce objazdów króla Władysława Jagiełły 
[w:] Europa Środkowa Wschodnia polityce Piastów, red. K. Zielińska-Melkowska, Toruń 1997, s. 291–301.

Giergiel T., Ptak J., Fryz heraldyczny odkryty katedrze sandomierskiej, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego”, Seria Nowa 2011, t. 10, s. 3–38.

Graff T., Episkopat monarchii jagiellońskiej dobie soborów powszechnych XV wieku, Kraków 2008.

Grodziska K., Mikołaja Lasockiego pochwała Władysława Jagiełły królowej Jadwigi na soborze bazylejskim, „Analecta Cracoviensia” 1988, t. 20, s. 381–399.

Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1939.

Halecki O., Od unii florenckiej do unii brzeskiej, tłum. A. Niklewicz OSU, t. 1, Lublin 1997.

Jaworski R., Władca idealny świetle alegorycznego opisu pieczęci majestatowej Władysława Jagiełły [w:] Monarchia średniowieczu – podstawy ideowe, władza nad ludźmi, władza nad terytoriumStudia ofiarowane Profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi, red. J. Pysiak in., Warszawa–Kraków 2002, s. 321–333.

Kłoczowski J., Jagiełło Witold wobec prawosławnych: próba ich dowartościowania 1417 roku [w:] Balticum. Studia dziejów polityki, gospodarki kultury XII–XVII wieku ofiarowane Marianowi Biskupowi siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Z.H. Nowak, Toruń 1992.

Kuczyński S.K., Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993.

Makarewicz W., Fundacja założenia programowe polichromii bizantyńskiej Bazyliki Katedralnej Sandomierzu, „Studia Theologica Varsavienisia” 1975, t. 13, nr 3.

Mikołaj Trąba mąż stanu prymas Polski. Materiały konferencji. Sandomierz 13–14 czerwca 2008 roku, red. F. Kiryk, Kraków 2009.

Miodońska B., Przedstawienie państwa polskiego Statucie Łaskiego z r. 1506, „Folia Historiae Artium” 1968, t. 5, s. 19–68.

Ożóg K., Uczeni monarchii Jadwigi Andegaweńskiej Władysława Jagiełły (1384–1434), Kraków 2004.

Piech Z., Monety, pieczęcie herby systemie symboli władzy Jagiellonów, Warszawa 2003.

Reallexikon zur byzantinischen Kunst, t. 3, 4–5, red. M. Restle, Stuttgart 1978, 1990–1995.

Różycka-Bryzek A., Bizantyńsko-ruskie malowidła kaplicy zamku lubelskiego, Warszawa 1983.

Różycka-Bryzek A., Cykl maryjny we freskach „graeco opere” fundacji Władysława Jagiełły katedrze sandomierskiej, „Modus. Prace Historii Sztuki” 2006, t. 7, s. 33–52.

Różycka-Bryzek A., Malowidła ścienne bizantyńsko-ruskie [w:] Malarstwo gotyckie Polsce, red. A.S. Labuda, K. Secomska, t. 1, Warszawa 2005.

Rutkowska G., Itineraria żon króla Władysława Jagiełły, „Roczniki Historyczne” 1998, t. 64, s. 59–104.

Salamon M., Fundacja klasztoru Benedyktynów słowiańskich na Kleparzu. Ekumenizm dobie św. Królowej Jadwigi [w:] Kościół krakowski życiu państwa narodu polskiego, red. ks. A. Pankowicz, Kraków 2002, s. 61–82.

Sawicki J., Rebaptisatio Ruthenorum świetle polskiego ustawodawstwa synodalnego XV XVI wieku [w:] Pastori et magistro, red. A. Krupa in., Lublin 1966, s. 232–240.

Sikora F., sprawie małżeństwa Władysława Jagiełły Anną Cylejską [w:] Personae Colligationes Facta, Toruń 1991, s. 93–103.

Skubiszewski P., Maiestas Domini. Zagadnienie początków [w:] Portolana. Studia Mediterranea, t. 4: Mare inclitum. Oddziaływanie cywilizacji śródziemnomorskiej, red. D. Quirini-Popławska, Kraków 2009, s. 15–57.

Smorąg-Różycka M., Bizantyńskie malowidła prezbiterium katedry pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny Sandomierzu – odkrycia niespodziewane doniosłe, „Modus. Prace Historii Sztuki” 2013, t. 12–13, s. 53–72.

Sułkowska-Kurasiowa I., Dokumenty królewskie ich funkcja państwie polskim za Andegawenów pierwszych Jagiellonów 1370–1444, Warszawa 1977.

Sztuka polska przedromańska romańska do schyłku XIII wieku, red. M. Walicki, Warszawa 1971.

Śnieżyńska-Stolot E., Dworski ceremoniał pogrzebowy królów polskich XIV wieku [w:] Sztuka ideologia XIV wieku, red. P. Skubiszewski, Warszawa 1975, s. 89–100.

Taft R.F., The Great Entrancy. History of the Transfer of Gifts and other Pre-anaphoral Rites of the Liturgy of St. John Chrysostom, Roma 1975.

Trajdos T.M., Treści ideowe kręgi stylistyczne polichromii bizantyńskich Polsce za panowania Władysława II Jagiełły, „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego” 1985, t. 3, Slawistyka, s. 157–170.

Walczak M., „The Jagiellonian Saints”: Some Political, National and Ecclesiastical Aspects of Artistic Propaganda in Jagiellonian Poland [w:] Die Jagiellonen. Kunst un Kultur einer europäischer Dynastie an der Wende zur Neuzeit, red. D. Popp, R. Suckale, Nürnberg 2002, s. 139–149.

Walczak M., Rzeźba architektoniczna Małopolsce czasów Kazimierza WielkiegoKraków 2006.

Walter Ch., Sztuka obrządek Kościoła bizantyńskiego, tłum. K. Macharek, Warszawa 1992.

Wieczerza mistyczna. Anafory eucharystyczne chrześcijańskiego Wschodu, wybór, wstęp, tłum. oprac. ks. H. Paprocki, Warszawa 1988.

Information

Information: History Notebooks, 2014, Issue 141 (2), pp. 235 - 255

Article type: Original article

Titles:

Polish:
Bizantyńskie freski w sandomierskiej katedrze: królewski dar na chwałę Bożą czy odblask idei unii horodelskiej?
English:
Byzantine frescoes in the Sandomierz cathedral: a royal gift for the greater glory of God or a reflection of the idea of the Union of Horodło?

Authors

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 15.01.2015

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Małgorzata Smorąg-Różycka (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish