FAQ

Między kosmopolityzmem a lokalnością, czyli  wybrane zagadnienia z kultury ubioru Starego Sącza i okolic w latach 1860 – 1918. Ćwiczenia z  rekonstrukcji

Publication date: 07.05.2016

Ethnographies, 2015, Volume 43, Issue 4, pp. 347 - 367

https://doi.org/10.4467/22999558.PE.15.023.5200

Authors

Monika Golonka-Czajkowska
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
All publications →

Titles

Między kosmopolityzmem a lokalnością, czyli  wybrane zagadnienia z kultury ubioru Starego Sącza i okolic w latach 1860 – 1918. Ćwiczenia z  rekonstrukcji

Abstract

Between Cosmopolitism and Localness: Selected Issues Concerning Dress Culture of Stary Sącz and Surrounding in 1860–1918. Some Exercises of Reconstruction

Reconstruction practices are one of the most popular legitimacy strategies, used in process of making cultural heritage. Customers treat them with a great esteem, and they are expected to bring to reconstructed elements desired importance of authenticity. A contemporary ethnographer/anthropologist is usually diffident when facing such practices, and he focuses on critical description and deconstruction of the practices. But what can he do when local activists ask him to actively participate in the experiment as a so-called expert, whose task is e.g. to reconstruct local folk dress? Of course, his or her decision will depend primarily on research interests and chosen specialization, but the most important issue will be his or her understanding of the ethnographer/anthropologist profession. Thus, some researchers would be sceptic and refuse any assistance, and thereby avoid criticism of their own professional environment, accusing them of mythologization, reification, being peasantry-lover etc. Others will take on the role of full-time experts, who would join different types of bodies and committees, and decide what is and what is not proper in the spectacle they would observe, thus becoming the guardians of the regime of truth folklore. The third strategy, which in my opinion can help to break the deadlock described above, is the participation in the project considered as an open dialogue. Thereby we can try to avoid being an authoritarian arbiter and we can become a real consultant, a person who – according to the Latin root consultare – discusses with partners (creators of a project) the results of the reconstruction as deeply as possible. When working on the reconstruction of dresses, ethnographer/anthropologist can show their complexity, place them in a local context as well as in wider social, cultural and historical context, and avoid narrow and problematic definitions of folk costume. The decision concerning the final form of representation – an album, a staging or a dance etc. – however, should be made by our partners, equipped with not only a solid dose of knowledge, but also with important sensitivity to various epistemological issues behind the process of reconstruction.
 

References

Barański J., Antropolog działaczem czy badaczem, „Prace Etnograficzne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, z. 38, 2010, s. 29–36.

Bogatyriew P., Funkcje stroju ludowego na obszarze morawskosłowackim, [w:] P. Bogatyriew, Semiotyka kultury ludowej, przeł. M.R. Maynerowa,Warszawa, 1975, s. 26–95.

Boucher F., Historia mody. Dzieje ubiorów od czasów prehistorycznych do końca XX wieku, przeł. P. Wrzosek, Warszawa, 2003.

Brocki M., Antropologia społeczna i kulturowa w przestrzeni publicznej. Problemy, dylematy, kontrowersje, Kraków, 2013.

Brylak-Załuska M., O kulturze ludowej Lachów Sądeckich, Nowy Sącz, 1993.

Brylak-Załuska M., Szewczyk S., Strój Lachów Sądeckich, Nowy Sącz, 2004.

Brzezińska A., Specjaliści od kultury ludowej?, „Nauka”, nr 3, 2009, s. 155–172.

Brzezińska A., Strój ludowy – od biografii przedmiotu do tożsamości podmiotu, [w:] APSL. Stroje ludowe jako fenomen kulturowy,red. A. Brzezińska, M. Tymochowicz, Wrocław, 2013, s. 15–24.

Cholewa M., Stroje ludowe ziemi sądeckiej. Rozwój stroju ludowego i jego zasięgi terytorialne, Lublin, 1946.

Clifford J., Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, przeł. E.  Dżurak, J. Irecka, E. Klekot, M. Krupa, S. Sikora, M. Sznajderman, Warszawa, 2000.

Dybiec J., Stary Sącz w epoce autonomicznej, [w:] Historia Starego Sącza od czasów najdawniejszych do 1939 roku, red. H. Barycz, Stary Sącz, 2007.

Flis J., Sądecczyzna i jej granice, „Rocznik Sądecki”, t. 1, 1939, s. 1–20.

Folklorystyka. Dylematy i perspektywy, red. D. Simonides, Opole, 1995.

Grabski M., Osadnictwo niemieckie na Sądecczyźnie w XVIII wieku, „Płaj”, nr 19, 1999, jesień.

Habsbawm E., Ranger T., Tradycja wynaleziona, przeł. M. Godyń, F. Godyń, Kraków, 2008.

Hanson A. ,Kreowanie Maorysa: wynalazek kultury i jego logika, [w:] Amerykańska antropologia postmodernistyczna, red. M. Buchowski, Warszawa, 1999, s. 183–201.

Herzfeld M., Kościańska A., Dlaczego Grecy? Wywiad z prof. Michaelem Herzfeldem, „Op.cit. Maszyna Interpretacyjna”, nr 1, 2006, s. 6–7.

Historia Starego Sącza od czasów najdawniejszych do 1939 roku, red. H. Barycz, Stary Sącz, 2007.

Kultura ludowa: teorie, praktyki, polityki, red. B. Fatyga, R. Michalski, Warszawa, 2014.

MEK Materiały dotyczące stroju szlacheckiego i mieszczańskiego: sygn. I/1488/RKP nr miejsca II/1183 ze zbiorów Seweryna Udzieli.

MEK Materiały dotyczące stroju ludowego w Barcicach, pow. Nowy Sącz, opr. Zdzisław Szewczyk, 1972, sygn. I/1864/MNP nr miejsca II/1553 s. 20, mszp.

MEK Materiały z badań terenowych IS PAN – obecnie w Archiwum MEK: 704/1-81; 704/82-190: MEK 704/25 Moszczenica, 1955, opr. E. Fryś; 704/67 Moszczenica 1955, opr. Mariola Gniot.

Lubelska rozmowa o folkloryzmie, „Literatura Ludowa”, nr 4–6, 1987, s. 73–103.

Perkowska U., Stary Sącz w czasach absolutyzmu austriackiego (1770–1860), [w:] Historia Starego Sącza od czasów najdawniejszych do 1939 roku, red. H. Barycz, Stary Sącz, 2007, s. 189–224.

Stęczyński B.Z., Tatry w dwudziestu czterech obrazach skreślone piórem i rylcem, Kraków, 1960.

Szewczyk Z., Materiały dotyczące stroju ludowego w Barcicach, mps, MEK sygn. I/1864/MNP, nr miejsca II/1553.

Trebunia-Staszel S., Śladami podhalańskiej mody. Studium z zakresu historii stroju Górali Podhalańskich, Kościelisko, 2007.

Trebunia-Staszel S., Podhalańskie elegantki i miejscowi kreatorzy mody, [w:] APSL. Stroje ludowe jako fenomen kulturowy, red. A. Brzezińska, M. Tymochowicz,Wrocław, 2013, s. 119–130.

Udziela S., Kilka słów o strojach, budowlach, sprzętach i naczyniach na Sądecczyźnie, Kraków, 1905.

Wielek J., Strój Lachów Limanowskich, red. nauk. zesz. A. Jacher-Tyszkowa, „Atlas Polskich Strojów Ludowych”, t. 32, cz. V Małopolska, z. 13, 1988, Wrocław: PTL.

Wielek J., Strój Górali Łąckich, red. nauk. zesz. A. Jacher-Tyszkowa, „Atlas Polskich Strojów Ludowych”,t. 33, cz. V Małopolska, z. 14, 1999, Wrocław: PTL.

Wielocha A., Kolonizacja józefińska w galicyjskich Karpatach, „Płaj”, nr 19, 1999, jesień.

Zasoby internetowe:

http://zbiory.mhf.krakow.pl

Information

Information: Ethnographies, 2015, Volume 43, Issue 4, pp. 347 - 367

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Między kosmopolityzmem a lokalnością, czyli  wybrane zagadnienia z kultury ubioru Starego Sącza i okolic w latach 1860 – 1918. Ćwiczenia z  rekonstrukcji

English:

Between Cosmopolitism and Localness: Selected Issues Concerning Dress Culture of Stary Sącz and Surrounding in 1860–1918. Some Exercises of Reconstruction

Authors

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 07.05.2016

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Monika Golonka-Czajkowska (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish