Niepublikowane archiwalia dotyczące Fabryki Fajansu, Porcelany i Naczyń Kamiennych w Ćmielowie oraz naczynia z ćmielowskich serwisów porcelanowych Druckich-Lubeckich w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Beata Frontczak

Niepublikowane archiwalia dotyczące Fabryki Fajansu, Porcelany i Naczyń Kamiennych w Ćmielowie oraz naczynia z ćmielowskich serwisów porcelanowych Druckich-Lubeckich w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Publication date: 2022

Opuscula Musealia, Volume 28 (2021), Volume 28, pp. 23 - 56

https://doi.org/10.4467/20843852.OM.21.002.15503

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Niepublikowane archiwalia dotyczące Fabryki Fajansu, Porcelany i Naczyń Kamiennych w Ćmielowie oraz naczynia z ćmielowskich serwisów porcelanowych Druckich-Lubeckich w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Abstract

Unpublished archives concerning the Faience, Porcelain and Stone Vessels Factory in Ćmielów and vessels from the Drucki-Lubecki porcelain services in the collections of the Jagiellonian University Museum

The first part of the article discusses a so far unpublished notarial deed of sale in 1845 by the Pusłowski brothers: Xawery Pusłowski (1806–1874), Wandalin Pusłowski (1814–1884), Franciszek Pusłowski (1800–1859) and Władysław Pusłowski (1801–1859), to Duchess Teresa of Drucki-Lubecki, Countess Scipio del Campo, half of the Ćmielów estate with annexes and appurtenances they inherited from their father, Wojciech Pusłowski, who died in 1833. The deed recorded in the register of documents of the Warsaw Notary Office has not survived. All the more valuable is a document held in the Manuscripts Department of the Jagiellonian Library, the second main extract of a deed of sale, drawn up in Warsaw on 29 May 1845 by Marcin Ciechanowski, scribe of the records of the Kingdom of Poland and regent of the Land Registry of the Warsaw Governorate. The first main extract, given to Teresa of the Drucki-Lubecki Dukes, Countess Scipio del Campo, was not preserved in the Szczuczynski Archives of the Drucki-Lubecki Dukes, held in the Czartoryski Library in Krakow. The second part of the article presents 39 pieces of Ćmielów porcelain vessels from five Drucki-Lubecki family services ordered in the Ćmielów factory at a time when the Drucki-Lubecki dukes were co-owners or sole proprietors of the Ćmielów estate and the faience, stoneware and porcelain factory in Ćmielów. Particularly valuable are dishes from the service dating from 1839 to 1851, bearing the monograms MD.L., Duchess Maria Drucka-Lubecka, wife of Duke Ksawery Drucki-Lubecki. The marks used on Ćmielów porcelain previously unknown in the literature were published. Basis on entries in the French press, the names of three French specialists (Auguste Teissonnière, Jules Teissonnière, Louis Delagnier) have been determined, which have so far been incorrectly reported in the literature.

Keywords

porcelana ćmielowska, sygnatura Cmielów, Auguste Teissonnière, Jules Teissonnière, Louis Delagnier, serwisy porcelanowe Druckich-Lubeckich

Ćmielów porcelain, Cmielów mark, Auguste Teissonnière, Jules Teissonnière, Louis Delagnier, Drucki-Lubecki porcelain service

References

Download references

Biblioteka Jagiellońska. Dział Rękopisów. Archiwum Pusłowskich [BJ AP].

Biblioteka Książąt Czartoryskich [Biblioteka Czartoryskich. Archiwum Szczuczyńskie].

„Kuryer Warszawski” 1846, nr 122 (10 V).

Opracowania

Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, t. 4: Województwo wileńskie, Wrocław [etc.] 1993.

Annuaire – almanach du commerce et de l’industrie, de la magistrature et de l’administration […], Paris 1889.

At the tsars’ table: Russian imperial porcelain from the Raymond F. Piper Collection, June 1 – August 19, 2001, Katalog wystawy. Haggerty Museum of Art, Milwaukee 2001.

Beaucamp-Markowsky B., Europäisches Porzellan und ostasiatisches Exportporzellan Geschirr und Ziergerät, Kataloge des Kunstgewerbemuseums Köln, Band VI: Porzellan, Köln 1980.

Brongniart A., Riocreux D., Description méthodique du musée céramique de la Manufacture royale de porcelaine de Sèvres, t. 1, Texte, t. 2, Planches, Paris 1845.

Buchdruckerei, Schrift – und Stereotypen – Giesserei von Gottlieb Haase Söhne in Prag [ca. 1840].

Ceramika i szkło polskie. Pamiętnik wystawy ceramiki i szkła polskiego urządzonej w domu własnym w Warszawie przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości w czerwcu, lipcu, sierpniu i wrześniu 1913 roku, Warszawa 1913.

Chamerska H., Właściciele ziemscy w powiecie hrubieszowskim [w:] Społeczeństwo Królestwa Polskiego. Studia o uwarstwieniu i ruchliwości społecznej, t. 1, red. W. Kula, Warszawa 1965.

Chlebowski B., Rakołupy [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 9, red. B. Chlebowski, W. Walewski, F. Sulimierski, Warszawa 1888.

Chlebowski B., Palmirski A., Ćmielów [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 1, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880.

Chojnacka H., Polska porcelana 1790–1830, Warszawa 1981.

Chrościcki L., Porcelana – znaki wytwórni europejskich, Warszawa 1991.

Chwalba A., Pałac Pusłowskich, Kraków 2014.

Cohen D.H., Hess C., Looking at European ceramics: A guide to technical term, Malibu 1993.

Danckert L., Leksykon porcelany europejskiej, Gdańsk 2008.

Drexlerowa A.M., Wystawy wytwórczości Królestwa Polskiego, Warszawa 1999.

Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1765–1850, t. 2, cz. 1, red. K. Opałek, Kraków 1965.

Graham J.M., Wedgwood H.C., Wedgwood, New York 1948.

Ihnatowicz I., Biernat A., Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003.

Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych. Od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław [etc.] 1953.

Jasińska A., „Duch ojca Hamleta” – sygnowany i datowany obraz Eugène Delacroix w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Spór o datę powstania obrazu, „Opuscula Musealia” 2001, z. 11.

Jasińska A., Malarstwo obce w zbiorach Collegium Maius. Katalog, Kraków 2003.

Katalog wyrobów kraiowych wystawionych na widok publiczny w Sali głównego Ratusza Miasta Stołecznego Warszawy w miesiącu wrześniu roku 1821, Warszawa 1821.

Kieniewicz S., Łubieński Tomasz Andrzej Adam [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 18, Wrocław [etc.] 1973, s. 502–505.

Kołodziejowa B., Stadnicki Z.M., Zakłady Porcelany „Ćmielów”, Kraków 1986.

Konarski S., Franciszek Ksawery Pusłowski (1806–1874) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 29, Wrocław [etc.] 1986, s. 417–418.

Kostuch B., Architektoniczne dekoracje drukowane na polskich fajansach w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, „Rozprawy Muzeum Narodowego w Krakowie. Seria Nowa” 2013, t. 6, s. 257–280.

Kostuch B., Majolika z Ćmielowa i Nieborowa w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, Kraków 2013.

Kostuch B., Polska – polska porcelana, Kraków [2003].

Kostuch B., Wyroby kamionkowe z Ćmielowa na wystawach przemysłowych w XIX wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2019, LXVII, nr 2, s. 259–274.

Kowecka E., Wytwórnie i produkcja ceramiki szlachetnej w regionie sandomiersko-kieleckim w XIX w., Wrocław [etc.] 1968.

Kowecka E. [et al.], Polska porcelana, Wrocław [etc.] 1983.

Łosiowie J. i M., Uwagi zbieraczy [w:] E. Kowecka [et al.], Polska porcelana, wyd. 2 popr., Wrocław [etc.] 1983.

Łubieński R., Generał Tomasz Pomian hrabia Łubieński. Z 4-ma rycinami, t. 1–2, Warszawa 1899.

Markowitz W., Wedgwood, London 1967.

Moniewski J., Fabryka fajansu w Ćmielowie za dyrekcji Adolfa Fryderyka Vatkego 1808–1837, Radom 2007.

Moniewski J., Wójtostwo Ćmielowskie 1505–1834, Radom 2006.

Moniewski J., XIX-wieczne fabryki fajansu i kamionki na obrzeżu Gór Świętokrzyskich, Radom 2008.

Muzika F., Die schöne Schrift in der Entwicklung des lateinischen Alphabets, t. 1, Hanau am Main 1965.

Napoléon 1ͤʳ & manufacture de Sèvres. L’art de la porcelaine au service de l’Empire, red. C. Leprince, publikacja towarzysząca wystawie Imperial & Royal. L’âge d’or de la porcelaine de Sèvres w La Galerie Aveline w Paryżu w dniach 8 września –9 października 2016, Paris 2016.

Niemirowski A.A., Wykład notaryatu dziejowy i porównawczy. Część szczególna, Warszawa 1876.

Peter W., Wedgwood: A collector’s guide, New York 1992.

Piękno darowane. Dzieła ofiarowane Uniwersytetowi Jagiellońskiemu w zbiorach Collegium Maius, katalog wystawy zorganizowanej w Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego w dniach 7 maja – 6 sierpnia 2014 roku z okazji 650-lecia uczelni, red. J. Pollesch, M. Zdanek, Kraków 2014.

Rostworowski E., Popioły i korzenie. Szkice historyczne i rodzinne, Kraków 1985.

Rostworowski E., Pusłowski Wojciech h. Szeliga odmienny (1762–1833) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 29, Wrocław [etc.] 1986, s. 423–427.

Rostworowski E., Pusłowski Zygmunt (1848–1913) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 29, Wrocław [etc.] 1986, s. 427–429.

Russian Porcelain in the Hermitage Collection, wstęp L. Nikiforova, Leningrad 1973.

Słownik języka polskiego, red. J. Doroszewski, https://sjp.pwn.pl/doroszewski/kabaret;5436939.html [dostęp: 27.04.2022].

Sobieszczański F.M., Wycieczka archeologiczna w niektóre strony guberni radomskiej, odbyta w miesiącu wrześniu 1951 roku, Warszawa 1852.

Sotheby’s Russian Works of Art, Fabergé and Icons, London, 26 November 2019, Lot 475.

Stadnicki Z.M., Proces wytwarzania i zdobienia wyrobów z ceramiki szlachetnej w świetle rozwoju historycznego, „Biuletyn Historii Sztuki” 1980, nr 42 (1).

Szarek I., W świecie porcelany... Stara ceramika europejska i orientalna w kolekcji Ireneusza Szarka, katalog wystawy, 18 listopada 2003 – 18 stycznia 2004, Warszawa 2003.

Szczepański J., Książę Ksawery Drucki-Lubecki (1778–1846), Warszawa 2008.

Szkurłat A., Manufaktura porcelany i fajansu w Korcu, Warszawa 2011.

Szkurłat A., Polskie białe złoto. Porcelana z Korca i Baranówki z kolekcji Andrzeja Wasilewskiego, katalog wystawy. Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum, 12 maja – 9 lipca 2017, Inowrocław 2017.

Śniegulska-Gomuła M., Ceramika szlachetna regionu świętokrzyskiego. Stan wiedzy i perspektywy badawcze, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 2010, t. 25, s. 260–271.

Śniegulska-Gomuła M., Od manufaktury magnackiej do przemysłu. Ceramika ćmielowska w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach, Kielce 2015.

Taryfa domów miasta Warszawy i przedmieścia Pragi z wielu użytecznemi informacjami, Warszawa 1844.

Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 14, Warszawa 1917.

Waltoś S., I tylko ślady po nim się ostały [w:] Xawery Pusłowski. Czas nie stracony. Wystawa 25 czerwca – 31 sierpnia 1998. Katalog, hasła do katalogu oprac. L. Bełtowska [et al.], Kraków 1998, s. 28–31.

Wedgwood. Ceramika XVIII–XX wieku z kolekcji Wedgwood Museum Trust w Barlaston, Potteries Museum & Art Gallery in Stoke-on-Trent, Nottingham Castle Museum & City Gallery oraz ze zbiorów polskich, red. W. Załęska, red. kat. J. Gmurek, E. Zdonkiewicz, przeł. B. Świetlik,E.K. Świetlicka, Warszawa 2002.

Wills G., Wedgwood, London 1988.

Winogradow L., Historia produkcji porcelany. Surowce, technika i organizacja produkcji [w:] E. Kowecka [et al.], Polska porcelana, Wrocław [etc.] 1983, s. 100–131.

Zacharewicz Z., Pusłowski Adam Tytus (1803–1854) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 29, Wrocław [etc.] 1986, s. 421–422.

Zahorski J., Małachowski Jacek (Hiacynt) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 19, Wrocław [etc.] 1974, s. 393–396.

Zdzitowiecki J., Xsiążę – minister Franciszek Xawery Drucki-Lubecki 1778–1846, Warszawa 1948.

Zielińska Z., Poletyło Wojciech [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 27, Wrocław [etc.] 1982, s. 295–297.

Zlot I., Katalogi i inwentarze księgozbioru Zygmunta Pusłowskiego, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 2018, nr 68, s. 99–122.

Źródła internetowe

https://archive.org/details/gri_33125003047566/page/n97/mode/2up [dostęp: 16.05.2022].

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Covered_Tureen_with_Stand,_Josiah_Wedgwood_and_Sons,_

early_1800s,_creamware_-_Chazen_Museum_of_Art_-_DSC01996.JPG [dostęp: 16.05.2022].

https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k567936g/f4.image.r=Cmiel%C3%B3w?rk=214593;2 [dostęp: 16.05.2022].

https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6430171d/f226.image.r=Cmielow [dostęp: 16.05.2022].

https://retro-bibelot.pl/pl/p/LIMOGES-SOSJERA-SOSJERKA-RECZNIE-MALOWANE-KWIATY/39358 [dostęp: 16.05.2022].

https://www.christies.com/lot/lot-5189088?ldp_breadcrumb=back&intObjectID=5189088&-from=salessummary&lid=1 [dostęp: 16.05.2022].

https://www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/digital-collection/10.+porcelain%2c+-faience%2c+ceramics/907772 [dostęp: 16.05.2022].

https://www.pop.culture.gouv.fr/notice/merimee/IA87000218 [dostęp: 16.05.2022].

https://www.proantic.com/en/display.php?id=32869 [dostęp: 16.05.2022].

https://www.sothebys.com/en/buy/auction/2019/russian-works-of-art-faberge-and-icons/a-group-of-porcelain-from-the-petergof-farm-palace [dostęp 16.05.2022].

https://www.stadtmuseum.de/objekte-und-geschichten/berlin-bleifrei [dostęp: 16.05.2022].

Information

Information: Opuscula Musealia, Volume 28 (2021), Volume 28, pp. 23 - 56

DOI: https://doi.org/10.4467/20843852.OM.21.002.15503

Article type: Original article

Titles:

Polish:

English:

Authors

Beata Frontczak

https://orcid.org/0000-0001-9358-142X

Jagiellonian University Museum, Collegium Maius, Kraków, Poland

Published at: 2022

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Beata Frontczak (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 815

Number of downloads: 1551

<p> Unpublished archives concerning the Faience, Porcelain and Stone Vessels Factory in Ćmielów and vessels from the Drucki-Lubecki porcelain services in the collections of the Jagiellonian University Museum</p>

Download xml