FAQ

Potrzebne nowe pytania i… większa staranność. W związku z pracą Piotra Pilarczyka o sądownictwie litewskiej komisji skarbowej

Publication date: 12.2021

Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 14 (2021), Volume 14, Issue 4, pp. 557 - 567

https://doi.org/10.4467/20844131KS.21.047.14473

Authors

Andrzej Zakrzewski
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8611-4540 Orcid
All publications →

Titles

Potrzebne nowe pytania i… większa staranność. W związku z pracą Piotra Pilarczyka o sądownictwie litewskiej komisji skarbowej

Abstract

In Need of New Questions… and Greater Diligence. Apropos Piotr Pilarczyk’s Monograph on the Judiciary of the Lithuanian Treasury Commission

Contemporary Polish legal historians’ writings rarely concern the political system of the Polish- Lithuanian Commonwealth, and even less often any substantial or procedural law thereof. Matters relating to the Grand Duchy of Lithuania are becoming less and less popular in Polish academia as well. Actually, such a phenomenon is quite understandable, when one takes into account the expanding scholarly activities among Lithuanian and Belorussian researchers, and the archives abundant in source materials in these countries. Having that in mind, anyone interested should pay particular attention to Dr. Piotr Miłosz Pilarczyk’s monograph that deals with the topic of the Lithuanian Treasury Commission in the years 1765–1794.

The strongest point of the above-mentioned book is undeniably the fact, that the author conducted extensive archival enquiry and based his work on collected primary source materials – mainly records of the judiciary activities of the Commission. Unfortunately, the author’s failure to include materials from other sources (for instance correspondence) resulted in an unsatisfactory presentation of the social background of the activity of the Commission’s court, and, consequently, the motives behind its decisions are not always discernible. Although Pilarczyk correctly describes investigated data, he nevertheless rarely enriches his analysis with his own questions. The reviewed monograph contains numerous examples of judiciary praxis, which varied from the model as regulated in the Third Lithuanian Statute (1588). Regrettably, despite the homogeneous character of sources cited in the study, no quantitative methods were applied, which would presumably have resulted in a more detailed image of new trends in the praxis of administration of justice, including possible new or unconventional grounds (motives) behind court decisions. Although Pilarczyk’s work does provide many meaningful findings, he could have produced more interesting results.

Hopefully, scholars will further analyse the collected source materials in the future, with an objective of presenting either a quantitative or prosopographic study that could broaden the body of knowledge concerning the judiciary in the Grand Duchy of Lithuania in the 18th century.

References

Download references
Źródła drukowane
Diariusz Sejmu walnego ordynaryjnego odprawionego w Warszawie roku 1766. Warszawa: W drukarni JKMCi y Rzeczypospolitej Societatis Iesu, 1767.
Baliulis, Algirdas, wyd. Lietuvos magdeburginių miestų privilegijos ir aktai. Tom V: Merkinė. Vilnius: Lietuvos istorijos instituto leidykla, 2007.
[Chrapowicki, Jan Antoni]. Diariusz. T. 2: Lata 1665–1669, oprac. Andrzej Rachuba i Tadeusz Wasilewski. Warszawa: „Pax”, 1988.
Jasas, Rimantas i Orda, Jerzy, wyd. Lietuvos valstiečių ir miestelėnų ginčai su dvarų valdytojais. T. 2: XVIII amžius. Vilnius: Valstybinė politinės ir mokslinės literatūros leidykla, 1961.
Jurgaitis, Robertas, Stankevič, Adam i Verbickienė, Asta, wyd. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės seimelių instrukcijos (1788–1790). Vilnius: Mykolo Romerio universitetas – Parlamentarizmo istorijos tyrimų centras, 2015.
Jusupović, Monika, wyd. Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733–1795. Warszawa: Instytut Historii PAN. Wydawnictwo Neriton, 2019.
[Naruszewicz, Adam Stanisław]. Dziennik podróży Stanisława Augusta na Ukrainę i do innych ziem koronnych, wyd. Magdalena Bober-Jankowska przy współpr. Ariadny Masłowskiej-Nowak. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2019.
Pilarczyk, Piotr Miłosz. „Instrukcje dla litewskich komisarzy skarbowych delegowanych na sejmy (1780–1790)”. Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa 13, z. 2 (2020): 235–55.
Volumina Legum. T. 7. S. Petersburg: Nakładem i drukiem Jozafata Ohryzki, 1860. [VL 7].
Opracowania
Bardach, Juliusz, „Statuty litewskie w ich kręgu prawno-kulturowym”. W: Juliusz Bardach. O dawnej i niedawnej Litwie, 9–71. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1988.
Drozdowski, Marian. Podstawy finansowe działalności państwowej w Polsce 1764–1793. Działalność budżetowa Sejmu Rzeczypospolitej w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Poznań–Warszawa: Polskie Towarzystwo Historyczne, 2017.
Filipczak-Kocur, Anna. „Litewskie komisje wojskowo-skarbowe w XVII wieku”. Kwartalnik Historyczny 109, nr 3 (2002): 97–117.
Janulaitis, Augustinas. Vyriausiasis Lietuvos Tribunolas, XVI–XVIII am˛. Kaunas: Valstybės spaustuvė, 1927.
Kościałkowski, Stanisław. Antoni Tyzenhauz – podskarbi nadworny litewski. T. 2. Londyn: Wydawnictwo Społeczności Akademickiej Uniwersytetu Stefana Batorego w Londynie, 1971.
Kulisiewicz, Wojciech. Zaruka (vadium) w prawie litewskim XV–XVII wieku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1993.
Łosowski, Janusz. Kancelaria grodzka chełmska od XV do XVIII wieku. Studium o urzędzie, dokumentacji, jej formach i roli w życiu społeczeństwa staropolskiego. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004.
Lizisowa, Maria Teresa. Studia nad słownictwem regionalnym III Statutu Litewskiego. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, 1984.
Lizisowa, Maria Teresa. Język Kodeksu Olszewskiego (1550). Z recepcji staropolskiego języka prawno-sądowego w Wielkim Księstwie Litewskim w szesnastym wieku. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2000.
Mastianica, Olga, Pugačiauskas, Virgilijus i Žaltauskaitė, Vilma, red. Kintančios Lietuvos visuomenė. Struktūros, veikėjai, idėjos: mokslinių straipsnių rinkinys, skirtas Tamaros Bairašauskaitės 65-mečio sukakčiai. Vilnius: Lietuvos istorijos instituto leidykla, 2015.
Moniuszko, Adam. „O problematyce przysięgi w dawnym prawie polskim”. Kwartalnik Historyczny 126, nr 2 (2019): 315–36.
Moniuszko, Adam. Prawo sądowe Rzeczypospolitej szlacheckiej (XVI−XVIII w.). Warszawa: Campidoglio, 2017. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/15769/sadownictwo-rp-szlach.pdf?sequence=1&isAllowed=y (dostęp: 5.10.2021).
Organiściak, Wojciech. Wincentego Skrzetuskiego Prawo polityczne narodu polskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016.
Pilarczyk, Piotr Miłosz. Sądownictwo Komisji Skarbu Wielkiego Księstwa Litewskiego w sprawach skarbowych (1765–1794). Studium historyczno-prawne. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2019.
Pilarczyk, Piotr Miłosz. „Jan Majchrowski. Wojewoda w dawnej Polsce”. Klio 56, nr 4 (2020): 207–215 [artykuł recenzyjny].
Rachuba, Andrzej, red. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy. T. 3: Księstwo Żmudzkie XV–XVIII wiek. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2015.
Rolnik, Dariusz. Archiwum Jeleńskich z NGAB w Mińsku (XVI–XX wiek). Jego dzieje i inwentarz. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.
Sowa, Jan Jerzy. „Causae iniuriatorum (sprawy ukrzywdzonych) przed komisjami skarbowo-wojskowymi w Koronie i w Wielkim Księstwie Litewskim w drugiej połowie XVII wieku”. W: Lietuvos statutas. Temidės ir Klėjos teritorijos, red. Irena Valikonyte i Neringa Šlimienė, 307–18. Vilnius: Vilniaus universiteto leidykla, 2017.
Stankevič, Adam. Lietuvos Vyriausiojo Tribunolo veikla XVIII a. II pusėje. Bajoriškosios teisės raiška. Vilnius, 2013. [Rozprawa doktorska, http://gs.elaba.lt/object/elaba:1946723/ (dostęp: 5.10.2021)].
Shalanda, Alâksej. „Gusakov W.G, Kovaleni͡a A.A., Belorussko-russkoe dvui͡azychie – istoricheski slozhivshai͡asi͡a dukhovno-kul’turnai͡a t͡sennost’ naroda, Dokl. Nac. Akad. Nauk Belarusi. Minsk, 2020. T. 64. No 4, s. 506–512” [artykuł recenzyjny]. Herol”d Litherland 22 (2021): 155–9. [Шаланда, Аляксей, Rec.: Гусаков В.Г., Коваленя А.А. Белорусско-русское двуязычие – исторически сложившаяся духовно-культурная ценность народа, Докл. Нац. акад. наук Беларуси. Минск, 2020. Т. 64. No 4. С. 506–512. „Герольд Litherland” 22 (2021): 155–9].
Šmigelskytė-Stukienė, Ramunė. „Oficjaliści Komisji Skarbowej jako grupa społeczna Wielkiego Księstwa Litewskiego (1764–1795)”. W: Sotsial’nye gruppy i ikh vlii͡anie na razvitie obshchestva v XVI–XIX vekakh (Социальные группы и их влияние на развитие общества в XVI–XIX веках). [Grupy społeczne i ich wpływ na rozwój społeczeństwa w XVI–XIX wieku], red. Tamara Bairašauskaitė, 67–86. Vilnius: Lietuvos istorijos instituto leidykla, 2015.
„Tradycje sądownictwa administracyjnego w Polsce”. http://www.nsa.gov.pl/historia/tradycje-sadownictwa-administracyjnego-w-polsce,news,15,6.php (dostęp: 14.06.2021).
Zakrzewski, Andrzej. „O niezbędności warsztatu historycznego. Na marginesie pracy Jana Majchrowskiego Wojewoda w dawnej Polsce”. Czasopismo Prawno-Historyczne 72, z. 1 (2020): 350–9.
Zarosa, Wojciech. „O średniowiecznej przysiędze w związku z pracą Pawła Rogowskiego Przysięga w średniowiecznym prawie polskim (Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 2016)”. Przegląd Historyczny 109, z. 3 (2018): 465–82.

Information

Information: Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 14 (2021), Volume 14, Issue 4, pp. 557 - 567

Article type: Scientific review

Titles:

Polish:

Potrzebne nowe pytania i… większa staranność. W związku z pracą Piotra Pilarczyka o sądownictwie litewskiej komisji skarbowej

English:
In Need of New Questions… and Greater Diligence. Apropos Piotr Pilarczyk’s Monograph on the Judiciary of the Lithuanian Treasury Commission

Authors

https://orcid.org/0000-0001-8611-4540

Andrzej Zakrzewski
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8611-4540 Orcid
All publications →

University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland

Published at: 12.2021

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Andrzej Zakrzewski (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish