Między kreacją a świadectwem. Kilka uwag lekturowych na przykładzie poezji lagrowej Grażyny Chrostowskiej i Zofii Romanowiczowej

Violetta Wejs-Milewska

Między kreacją a świadectwem. Kilka uwag lekturowych na przykładzie poezji lagrowej Grażyny Chrostowskiej i Zofii Romanowiczowej

Publication date: 19.03.2018

Konteksty Kultury, 2017, Volume 14 Issue 4, pp. 408-420

https://doi.org/10.4467/23531991KK.17.028.8352

Authors

Download full text

PDF

Titles

Między kreacją a świadectwem. Kilka uwag lekturowych na przykładzie poezji lagrowej Grażyny Chrostowskiej i Zofii Romanowiczowej

Abstract

Autorka artykułu przyjęła zasadę pars pro toto, wybrała dwie poetki lagrowe, z których jedna – Grażyna Chrostowska zginęła w wieku 21 lat, pozostawiwszy po sobie dość skąpy korpus wierszy, druga – Zofia Romanowiczowa, przeżyła wojnę, zamieszkała w Paryżu i stała się znaną, rozpoznawalną oraz docenioną prozaiczką i publicystką, komentatorką emigracyjnego życia Polaków. Chrostowska była świetnie zapowiadającą się poetką, której los nie pozwolił rozwinąć talentu, Romanowiczowa zaś – spełnionym człowiekiem (żoną, matką) i pisarką, która przez lata szlifowała swój styl i świadomie budowała artystyczny warsztat. Pytanie postawione w artykule brzmi: na ile przedlekturowa wiedza o biografii autorek wpływa na recepcję twórczości? Czy kategoria estetyczna, zwłaszcza w kontekście traumatycznych przeżyć lagrowych obu autorek, zachowuje charakter prymarny?

Adopting the pars pro toto principle, the author of the article chose two concentration camp poets: Grażyna Chrostowska, who died at the age of 21, leaving behind a rather modest corpus of poems, and Zofia Romanowiczowa, who survived the war, moved to Paris and became a well-known, recognized and appreciated prose writer and columnist, who commented on the emigration life of Poles. Chrostowska was a very promising poet, whose talent had no possibility to develop, whereas Romanowiczowa was a fulfilled woman (wife and mother) and writer, who polished her writing style through the years and consciously built up her artistry. The question posed in the article is: To what extent does the prior knowledge of the two authors’ biographies influence one’s reception of their work? Does the aesthetic category, especially in the light of the authors’ camp experiences, retain

the primary character?

Keywords

kobiety w lagrze, poezja lagrowa, Grażyna Chrostowska, Zofia Romanowiczowa

women in the concentration camp, camp poetry, Grażyna Chrostowska, Zofia Romanowiczowa

References

Download references

Aby świat się dowiedział… Nielegalne dokumenty z obozu w Ravensbruck,red. K. Oleksy, I. Polska, Oświęcim 1980.

Bohdanowiczowa Z., Rapsody litewskie, Maryjo, ratuj nas (przekład z litewskiego),wydała i wstępem opatrzyła V. Wejs-Milewska, Białystok 1994.

Chrostowska G., Wiersze,oprac. B. Oratowska, J. Cymerman, Lublin 2017.

Czermińska M., Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyzwanie i wyznanie,Kraków 2000.

Czermińska M., Autor – podmiot – osoba. Fikcjonalność i niefikcjonalność [w:] Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, red. M. Czermińska, S. Gajda i in., t. 1, Kraków 2005.

Gadamer H.-G., Estetyka i hermeneutyka [w:] tegoż, Rozum, słowo, dzieje,wyb., oprac., wstęp K. Michalski, tłum. M. Łukasiewicz, K. Michalski, Warszawa 1979.

Jamrozek-Sowa A., Życie powtórzone. O pisarstwie Zofii Romanowiczowej, Rzeszów 2008.

Morawiec A., Zofia Romanowiczowa. Pisarka nie tylko emigracyjna, Łódź 2016.

Na mojej ziemi był Oświęcim… Oświęcim w poezji współczesnej, wyb., oprac. A. Zych, cz. 1, Oświęcim 1987, cz. 2, Oświęcim 1993.

Nycz R., Osoba w nowoczesnej literaturze. Ślady obecności [w:] tegoż, Literatura jako trop nowoczesności,Kraków 2001.

Polskie wiersze obozowe i więzienne 1939–1945 w archiwum Aleksandra Kulisiewicza,oprac., przedm. K. Strzelewicz, Kraków 1983.

Information

Information: Konteksty Kultury, 2017, Volume 14 Issue 4, pp. 408-420

DOI: https://doi.org/10.4467/23531991KK.17.028.8352

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Między kreacją a świadectwem. Kilka uwag lekturowych na przykładzie poezji lagrowej Grażyny Chrostowskiej i Zofii Romanowiczowej

English:

Between Creation and Testimony. A Few Reading Remarks on the Example of Camp Poetry of Grażyna Chrostowska and Zofia Romanowiczowa

Authors

Violetta Wejs-Milewska

University of Bialystok ul. M. Skłodowskiej-Curie 14 15-097 Białystok, Poland

Published at: 19.03.2018

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Violetta Wejs-Milewska (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 1472

Number of downloads: 1635

<div id="cke_pastebin">Between Creation and Testimony. A Few Reading Remarks on the Example of Camp Poetry of Grażyna Chrostowska and Zofia Romanowiczowa</div>

Download xml