FAQ

By myśleć, przeżywać, doświadczać… Szkolna lektura wobec paradygmatów zewnętrznych wspólnot interpretacyjnych

Publication date: 03.2020

Konteksty Kultury, 2019, Volume 16 Issue 4, pp. 526 - 540

https://doi.org/10.4467/23531991KK.19.047.11966

Authors

Paweł Sporek
University of the National Education Commission, Krakow
ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0001-6055-6199 Orcid
All publications →

Titles

By myśleć, przeżywać, doświadczać… Szkolna lektura wobec paradygmatów zewnętrznych wspólnot interpretacyjnych

Abstract

Wspólnota interpretacyjna, w ujęciu Stanleya Fisha, stanowi grupę społeczną, która buduje swoją tożsamość wokół wspólnie wyznawanych wartości i przyjmowanych znaczeń. Jej tworzenie dokonuje się często w odniesieniu do literatury – czy szerzej kultury – która utrwala w sobie obraz określonej aksjologii. Edukacja w tej przestrzeni odgrywa rolę zinstytucjonalizowanego przymusu narzucania interpretacji poddanej ideologii. Tymczasem lektura powinna być dla ucznia możliwością do działań poznawczych, a przede wszystkim szansą na poznawanie samego siebie, innych ludzi i otaczającego świata. Oznacza to konieczność zanegowania zewnętrznego, gotowego porządku postrzegania literatury i kultury. Odpowiedzią na oficjalne kształtowanie lektury szkolnej, a zarazem na konsekwencje rewolucji cyfrowej, może być budowanie innej wspólnoty interpretacyjnej – tworzonej w konkretnej klasie, przez konkretne osoby (nauczyciela, uczniów), wspartej na podmiotowym doświadczaniu literatury i otwartości na drugiego człowieka. 

References

Download references

Bortnowski S., Młodzież a lektury szkolne, Warszawa 1974.

Bortnowski S., O wartościowaniu literatury w szkole – spontanicznym i refleksyjnym [w:] Wartościowanie a edukacja polonistyczna, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2008.

Burzyńska A., Dekonstrukcja, polityka i performatyka, Kraków 2013.

Carlson M., Performans, tłum. E. Kubikowska, Warszawa 2015.

Dylak S., Architektura wiedzy w szkole, Warszawa 2013.

Fish S., Interpretacja, retoryka, polityka, tłum. K. Arbiszewski i in., Kraków 2002.

Janus-Sitarz A., Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze, Kraków 2009.

Kalwiński P., Nauczyciele poloniści wobec (nie)możliwości czytelniczych gimnazjalistów [w:] Polonistyka dziś – kształcenie dla jutra, red. K. Biedrzycki i in., t. 2, Kraków 2014.

Kasprzak P., Kłakówna Z.A., Kołodziej P., Regiewicz A., Waligóra J., Edukacja w czasach cyfrowej zarazy, Toruń 2016.

Kryda B., Świat Bolesława Prusa w odbiorze uczniów (sondaż), „Polonistyka” 1994, nr 8.

Książek-Szczepanikowa A., Ekranowy czytelnik – wyzwanie dla polonisty, Szczecin 1996.

Levinson P., Nowe nowe media, tłum. M. Zawadzka, Kraków 2010.

Manovich L., Język nowych mediów, tłum. P. Cypriański, Warszawa 2006.

Markowski M.P., Zwrot etyczny w badaniach literackich, „Pamiętnik Literacki” 2000, nr 1.

Mead M., Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, tłum. J. Hołówka, Warszawa 2000.

Melosik Z., Słoneczne (pozakulturowe) wakacje – tożsamość typu „all inclusive” [w:] Edukacja alternatywna w XXI wieku, red. Z. Melosik, B. Śliwerski, Poznań–Kraków 2010.

Melosik Z., Szkudlarek T., Kultura, tożsamość, edukacja. Migotanie znaczeń, Kraków 2009.

Myrdzik B., Czy immersja jest nową poetyką odbioru?, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia” 2018, nr 9.

Ogonowska A., Przemoc ikoniczna. Zarys wykładu, Kraków 2004.

Polakowski J., Badania odbioru prozy w aspekcie dydaktycznym. Zarys teorii badań, próby diagnozy, Kraków 1980.

Sporek P., Koniec ekranowego czytelnika?, „Polonistyka” 2010, nr 11.

Sporek P., O wartościach w świetle swobodnych wypowiedzi uczniów. Przestrzeń aksjologicznego projektowania sytuacji lekturowej, „Polonistyka. Innowacje” 2018, nr 7.

Uryga Z., Odbiór liryki w klasach maturalnych, Warszawa–Kraków 1982.

Information

Information: Konteksty Kultury, 2019, Volume 16 Issue 4, pp. 526 - 540

Article type: Original article

Titles:

Polish:

By myśleć, przeżywać, doświadczać… Szkolna lektura wobec paradygmatów zewnętrznych wspólnot interpretacyjnych

English:

To Think, To Feel, To Experience… Required Reading and the Paradigm of External Interpretative Communities

Authors

https://orcid.org/0000-0001-6055-6199

Paweł Sporek
University of the National Education Commission, Krakow
ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0001-6055-6199 Orcid
All publications →

University of the National Education Commission, Krakow
ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Poland

Published at: 03.2020

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Paweł Sporek (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish