FAQ

Polska nauka o archiwach wobec nauki o dokumencie oraz rozwoju inter-, multi- i transdyscyplinarności

Publication date: 28.02.2020

Archeion, 2019, 120, pp. 108 - 121

https://doi.org/10.4467/26581264ARC.19.004.11813

Authors

Krzysztof Skupieński
Maria Curie Skłodowska University, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin, Poland
https://orcid.org/0000-0002-3581-7753 Orcid
All publications →

Titles

Polska nauka o archiwach wobec nauki o dokumencie oraz rozwoju inter-, multi- i transdyscyplinarności

Abstract

Artykuł to dyskurs proponujący jeden z kierunków, w których może podążać polska archiwistyka, by szerzej wkroczyć w nowoczesną interdyscyplinarność. W części pierwszej wskazano, że ogólne ramy tworzą do tego ujęcia z filozofii nauki oraz nowy podręcznik oksfordzki. Wzięto też pod uwagę dyskusje polskich filozofów, politologów, pedagogów i innych analizujących rozmaite odmiany interdyscyplinarności. Z podręczników archiwistyki wydobyto głównie refleksje nad jej zakresem oraz relacjami z innymi naukami, zwracając szczególną uwagę na koncepcje Tadeusza Grygiera.

Część druga, to wstępna próba rozpoznania pewnych kierunków rozwoju interdyscyplinarności, zwłaszcza w obu archiwistykach północnoamerykańskich oraz australijskiej, w poszukiwaniu ewentualnych inspiracji dla polskiej nauki o i archiwach. Ogólny obraz starano się uzyskać z wybranych prac Sue McKemmish i Anne J. Gilliland i innych, ze skupieniem się na znaczeniu dowodowości jako podstawowej cechy dokumentacji interesującej archiwistów i records managerów.

Z kolei zajęto się artykułem Livii Iacovino z 2004 r. Wydobyto wątek o i konieczności odnowienia silnych więzi nauki o i archiwach z naukami prawnymi. Do tego nawołuje Luciana Duranti, uznająca prymarne znaczenie dyplomatyki dla archiwistyki. Autor zgadza się z tymi poglądami, przypominając o i swej propozycji, by ośrodkiem koncepcji kształcenia archiwistów i  records managerów uczynić zjawisko dokumentu. Wskazano również na najciekawsze przykłady archiwistycznej interdyscyplinarności anglosaskiej.

References

Download references

Aldred T., Burr G., Park E., Crossing a Librarian with a Historian: The Image of Reel Archivists, „Archivaria”, vol. 66 (Fall 2008), s. 57–93.

Arłamowski K., Archiwistyka, jej natura i definicja, „Archeion” 1970, t. 53, s. 7–26.

Biernat Cz., Problemy archiwistyki współczesnej, Warszawa 1977.

Booms H., Joldersma H., Klumpenhouwer R., Society and the Formation of a Documentary Heritage: Issues in the Appraisal of Archival Sources, „Archivaria”, vol. 24 (Summer 1987), s. 69–107, https://archivaria.ca/archivar/index.php/archivaria/issue/view/383 [dostęp: 25.10.2018].

Brown C., Memory, identity and the archival paradigm: introduction to the special issue, „Archival Science”, 2013/13, s. 85–93, https://link.springer.com/article/10.1007/s10502-013-9203 [dostęp: 22.08.2018].

Caswell M., Hannah Arendt’s World: Bureaucracy, Documentation, and Banal Evil, „Archivaria”, vol. 70 (Fall 2010), s. 1–25.

Duranti L., Diplomatics: New Uses for an Old Science (Part VI), „Archivaria” 33 (Winter 199 1–92), s. 7, https://archivaria.ca/index.php/archivaria/article/viewFile/11795/12746 ([dostęp: 13.09.2018].

Educating for the Archival Multiverse. The Archival Education and Research Institute (AERI), Pluralizing the Archival Curriculum Group (PACG), „The American Archivist”, vol. 74 (Spring/Summer 2011), s. 73, http://americanarchivist.org/doi/10.17723/aarc.74.1.hv339647l2745684 [dostęp: 25.11.2018].

Gara J., Idea transcyscyplinarności i interdyscyplinarna natura wiedzy pedagogicznej, „Forum Pedagogiczne”, 2014, nr 1, s. 35–54, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Forum_Pedagogiczne/Forum_Pedagogiczne-r2014-t1/Forum_Pedagogiczne-r2014-t1-s35-54/Forum_Pedagogiczne-r2014-t1-s35-54.pdf, [dostęp: 01.09.2018].

Grygier T., Zarząd aktami – problem centralny archiwistyki współczesnej, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1978, t. 36, s. 21–59.

Hvidtfeldt R., The Structure of Interdisciplinary Science, Cham 2018.

Iacovino L.¸ Multi-Method Interdisciplinary Research In Archival Science: The Case of Recordkeeping, Ethics And Law, „Archivea Science”, vol. 4, 2004, pp. 267–286.

Karczewski M., Czy politologia to „nauka interdyscyplinarna”? Kilka słów o przedmiocie poznania i tożsamości dyscypliny, „Refleksje” 2013, nr 7, s. 159–170, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/10526/1/Maciej%20Karczewski.pdf [dostęp: 27.08.2019].

Macneil H., Archivalterity: Rethinking Original Order, „Archivaria”, vol. 66 (Fall 2008), s. 1–24, https://archivaria.ca/index.php/archivaria/issue/archive [dostęp: 25.08.2019].

Magier D., Czas archiwozofii, [w:] Teoria archiwalna wczoraj – dziś – jutro, Toruńskie Konfrontacje Archiwalne, t. 2, red. W. Chorążyczewski, A. Rosa, Toruń 2011, s. 9–20.

Mazur H., Między dydaktyką a archiwistyką. Interdyscyplinarność archiwistyki w kontekście edukacyjnej funkcji archiwów, [w:] Nowa archiwistyka – archiwa i archiwistyka w ponowoczesnym kontekście kulturowym, Toruńskie Konfrontacje Archiwalne, t. 4, red. W. Chorążyczewski, W. Piasek, A. Rosa, Toruń 2014, s. 163–187.

McKemmish S., Gilliland A., Archival and recordkeeping research: past, present and future, [w:] Research Methods: Information, Systems, and Contexts, red. K. Williamson, G. Johanson, Prahran 2013, https://pdfs.semanticscholar.org/a6c0/26f7d2aa25e44b751620ae0854a657fce3d8.pdf [dostęp: 21.11.2019].

Nowożycki B., Teoria i praktyka archiwistyki USA, Warszawa 2017.

Ortega y Gasset J., Bunt mas, przeł. P. Niklewicz, Warszawa 2002, https://filspol.files.wordpress.com/2009/10/ortega-y-gasset-jose-bunt-mas.pdf [dostęp: 29.08.2018].

Piasek W., Archiwistyka – jedna czy wiele dyscyplin naukowych? Uwagi z perspektywy „nowej archiwistyki”, [w:] Pogranicza archiwistyki, Toruńskie Konfrontacje Archiwalne, t. 6, red. W. Chorążyczewski, A. Rosa, Toruń 2019, s. 25–31.

Rancière J., Thinking between disciplines: an aesthetics of knowledge, transl. J. Roffe, „Parrhesia” 2006, nr 1, s. 1–12.

Research in the Archival Multiverse, ed. A.J. Gilliland, S. McKemmish, A.J. Lau, Monash University Publishing 2017, https://www.oapen.org/download?type=document&docid=628143 [dostęp: 10.09.2018].

Robótka H., Ryszewski B., Tomczak A., Archiwistyka, Warszawa 1989.

Ryszewski B., Problemy i metody badawcze archiwistyki, Toruń 1985.

Sierpowski S., Interdyscyplinarna archiwistyka, „Archeion” 2003, t. 105, s. 42–45.

Skupieński K., Od metod dyplomatyki ku metodologii badań nad dokumentowaniem. Luciana Duranti o fakcie, akcie i dokumencie w biurokracji, [w:] Dzieje biurokracji, t. 6, pod red. T.A. Bykowej, A. Góraka i G. Smyka, Lublin 2016, s. 47–59.

Skupieński K., Kształcenie zarządców dokumentacji w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie – podstawy koncepcyjne programu kształcenia, [w:] Zarządzanie dokumentacją. Badania i dydaktyka, red. R. Degen i M. Jabłońska, Toruń 2016, s. 155–167.

Skupieński K., Pytania o „causae bellorum diplomaticorum” w XXI wieku. Od dyplomatyki mediewistycznej do Records Management, [w:] Belliculum diplomaticum VI Thorunense. Od dyplomatyki i archiwistyki do dokumentu elektronicznego, pod red. K. Kopińskiego i J. Tandeckiego, Toruń 2016, s. 83–103.

Tabaszewska J., „Wędrujące pojęcia”. Koncepcja Mieke Bal – przykład inter- czy transdyscplinarności?, „Studia Europaea Gnesnensia”, 2013, t. 8, s. 113–130, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Studia_Europaea_Gnesnensia/Studia_Europaea_Gnesnensia-r2013-t8/Studia_Europaea_Gnesnensia-r2013-t8-s113-130/Studia_Europaea_Gnesnensia-r2013-t8-s113-130.pdf [dostęp: 25.08.2018].

Transdyscyplinarność badań nad komunikacją medialną, red. M. Kita, M. Ślawska, t. 1–3, Katowice 2012–2013.

The Oxford Handbook of Interdisciplinarity, ed. by R. Frodeman, Oxford 2019.

The Philosophy of the Archive. Papers from the Conference held in Edinburgh, 10–11 April, 2008, ed. P. Whatley, C. Brown, „Archival Science”, vol. 9, Issue 3–4, December 2009.

Woleński J., O wewnętrznej i zewnętrznej integracji nauk, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2016, t. 52, z. 1, s. 5–14, https://www.infona.pl/resource/...374b.../f77c03c8-b28e-31da-a9f6-f0a0ffd065e2[dostęp: 29.08.18].

Information

Information: Archeion, 2019, 120, pp. 108 - 121

Article type: Original article

Titles:

Polish:
Polska nauka o archiwach wobec nauki o dokumencie oraz rozwoju inter-, multi- i transdyscyplinarności
English:

Polish archival science versus documentary science and development of inter-, multi- and transdisciplinarity

Authors

https://orcid.org/0000-0002-3581-7753

Krzysztof Skupieński
Maria Curie Skłodowska University, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin, Poland
https://orcid.org/0000-0002-3581-7753 Orcid
All publications →

Maria Curie Skłodowska University, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin, Poland

Published at: 28.02.2020

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Krzysztof Skupieński (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish