FAQ
logo of Polish Academy of Arts and Sciences

Przeworsk tribes in the western Ukrainian lands in the first centuries AD (according to the materials of funeral sites)

Publication date: 2022

Acta Archaeologica Carpathica, 2022, Vol LVII, pp. 63 - 88

https://doi.org/10.4467/00015229AAC.22.003.17457

Authors

,
Liana V. Vakulenko
The National Museum of Ukrainian History, Research Department of Preservation of Funds, Ukraine, Kyiv, Volodymyrska Str. 2
https://orcid.org/0000-0002-9556-4479 Orcid
All publications →
Serhii V. Didenko
The National Museum of Ukrainian History, Research Department of Preservation of Funds, Ukraine, Kyiv, Volodymyrska Str. 2
https://orcid.org/0000-0002-8631-5411 Orcid
All publications →

Titles

Przeworsk tribes in the western Ukrainian lands in the first centuries AD (according to the materials of funeral sites)

Abstract

During the 1st-3rd centuries AD, waves of migrations repeatedly swept through the area of present-day western Ukraine. As evidenced by archaeological materials, migrations of Dacian and Przeworsk populations at the beginning of the 1st century AD and during the 2nd century led to the formation of the Lipitsa culture in this region, a cultural unit combining ethnic traits of both communities. Turbulent times of the Marcomannic Wars (166–180 AD) and a new wave of Przeworsk culture migration pushed the Lipitsa population out to Dacia. The distribution of archaeological sites from the late 2nd-3rd cent. AD shows that the Danube region was not the only direction of the Przeworsk tribes’ movement, as they also resettled and colonised new territories in the Volhynia, Podolia, and Polesia regions. Thus, the Przeworsk populations migrating to the western Ukraine in the first two centuries AD blended with the Dacian milieu, contributing to the creation of the Lipitsa culture. The Przeworsk populations of the second wave, which moved to the territory of Ukraine towards the end of the 2nd century and in the first half of the 3rd century AD, became the basis and a major component of a new cultural unit: the Chernyakhov culture of the Late Roman Period.

References

Download references

Adamovyč S., Tyliŝak V. 2019. Nove pohovannâ zi zbroêû pševors’koï kul’tury z okolyc’ m. Ivano-Frankivs’ka, [in:] Starožytnosti varvars’kyh plemen u peršij polovyni I tys. n. e. Do 90-riččâ V.D. Barana, O.V. Petrauskas, O.V. Gopkalo, S. A. Gorbanenko (eds.), Oium 6, Kiev, 94–104.

Almgren O. 1923. Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte mit Berücksichtigung der provinzialrömischen und südrussischen Formen, Mannus-Bibliothek 32, Leipzig.

Ambroz A.K. 1966. Fibuly ûuga еvropejskoj časti SSSR I v. do n. è. – IV v. n. è., Svod arheologičeskih istočnikov, vyp. D1-30, Moskva.

Aulìh V.V., Gereta Ì. P., Penâk S.Ì. 1982. Arheologični pam’âtky Prykarpattâ i Volyni rann'oslov’âns'kogo ta davn'orus'kogo periodiv, Naukova dumka, Kyïv.

Becker A. 2006. Die Metallbeschlagenen germanischen Holzeimer der römischen Keiserzeit, Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums 53, 345–520.

Biborski M. 1978. Miecze z okresu wpływów rzymskich na obszarze kultury przeworskiej, Materiały Archeologiczne XVII, 53–165.

Biborski M. 2000. Nowe znaleziska rzymskich mieczy z Barbaricum w świetle problemów konserwatorskich, [in:] Superiores Barbari, Księga ku czci Profesora Kazimierza Godłowskiego, R. Madyda-Legutko, T. Bochnak (eds.), Kraków, 49–80.

Bilas N., Silaêv O. 2012. Nove pohovannâ ryms’kogo času v okolycâh L’vova, Zbirnyk naukovyh prac’, istorykokraêznavčyj muzej m. Vynnyky, vol. 5, Lviv, 235–244.

Cygylyk V.M. 1975. Naselennâ Verhn’ogo Podnistrov’â peršyh stolit’ n. e., Kyїv.

Cygylyk V.M. 2003. Pytannâ pohoval’nogo obrâdu naselennâ verhn’ogo Naddnistrov’â peršyh stolit’ našoï ery (za materialamy mogyl’nyka v Bolotni), Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, vol. 23, Rzeszów, 151–184.

Dąbrowska T. 1972. Wschodnia granica kultury przeworskiej w późnym okresie lateńskim i wczesnym okresie rzymskim, Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne 2, 127–253.

Dąbrowska T., Godłowski K. 1970. Grób kultury przeworskiej z Hromówki na Ukrainie, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego – Prace Archeologiczne 12, 77–102.

Diaconu G. 1965. Târgșor – Necropola din secolele III-IV e.n., Institutul de Arheologie "Vasile Pârvan", Academia Republicii Populare Române, Bucharest.

Diaconu G. 1969. Das Gräberfeld von Mogoşani (Kreis Dâmboviţa), Dacia 13, p. 367–402.

Foit G. 1973. Cimitirul de incineratie dacie din secolele II-III e.n. de la Suceava, Muzeul Suceava: studii si materiale istorie III, 257–263.

Godłowski K. 1970. The Chronology of the Late Roman and Early Migration Periods in Central Europe, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego – Prace Archeologiczne 11, 5–123.

Godłowski K. 1977. Materiały do poznania kultury przeworskiej na Górnym Śląsku, część II, Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne 4, 7–238.

Godłowski K. 1981. Kultura przeworska, [in:] Prahistoria ziem polskichJ. Wielowiejski (ed.), vol. V, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, 57–135.

Godłowski K., Okulicz J. 1981. Prowincje kulturowe strefy środkowoeuropejskej w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie wpływów rzymskich, [in:] Problemy kultury wielbarskiej, T. Malinowski (ed.), Słupsk, p. 27–64.

Gopkalo O.V. 2020. Kostûm Naselennâ Kul’tury Černâhiv–Syntana-De-Mureš, typescript in the Archives of the National Academy of Sciences of Ukraine, NANU in Kyiv.

Ignat M. 1999. Contribuţii la cunoaşterea culturii tumulor carpatici tumulul 1 din nekropola de la Boroaia (jud. Suceava), Sciva 50/1–2, 55–66.

Istvánovits E. 1992. Some Data on the Late Roman - Early Migration Period Chronology of the Upper Tisza Region, (in:) Probleme der relativen und absoluten Chronologie ab Latènezeit bis zum Frühmittelalter, Materialien des III. Internationalen Symposiums: Grundprobleme der fruhgeschichtlichen Entwicklungim nordlichen Mitteldonaugebiet, Kraków-Karniowice, 3.-7. Dezember 1990, K. Godłowski, R. Madyda-Legutko (eds.), Kraków, 89–101.

Kobal I.V. 1997. Kultura przeworska na Ukrainie Zakarpackiej, Wiadomości Archeologiczne LIII/2, 31–56.

Kokowski A., Vinokur I. 1997. Miecz z miejscowości Kudrynci na Podolu, Kultura Przeworska ІІІ, J. Gurba, A. Kokowski (eds.), 257–264.

Kozak D.N. 1984. Pševors’ka kul’tura u Verhn’omu Podnistrovї i Zahidnomu Pobužži, Kyїv.

Kozak D.N. 1985. Mogyl’nyk pševors’koї kul’tury poblyzu s. Gryniv na Verhn’omu Podnistrovї, Arheologiâ 52, 52–64.

Kozak D.N., Pryŝepa B.A. 1999. Nova pam’âtka pševors’koї kul’tury na Volyni, Arheologiâ 4, 153–161.

Levada M., Dudek A. 1998. Pševorskoe vliânie na keramičeskij kompleks černâhovskoj kul’tury (po materialam Ûžnoj Polši, Verhnego Dnestra i Zapadnogo Buga), Kultura Przeworska IV, A. Kokowski (ed.), Lublin, 147–158.

Liana T. 1970. Chronologia względna kultury przeworskiej we wczesnym okresie rzymskim, Wiadomości Archeologiczne XXXV/4, 429–463.

Madyda-Legutko R. 1986. Die Gürtelschnallen der Römischen Kaiserzeit und der frühen Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum, BAR: International Series 360, Oxford.

Magomedov B.V., Levada M.E. 1996. Oružie černâhovskoj kul’tury, Materialy po arheologii, istorii i ètnografii Tavrii V, 304–323.

Mihailesku-Bîrliba V. 1999. Die Karpatische Hügelgräberkultur in Rumänien, [in:] Na granicach antycznego świata. Sytuacja kulturowa w południowo-wschodniej Polsce i regionach sąsiednich w młodszym okresie przedrzymskim i okresie rzymskim, S. Czopek, A. Kokowski (eds.), Rzeszów, 313–332.

Miks C. 2007. Studien zur römischen Schwertbewaffnung in der Kaiserzeit. Katalog und Tafeln, Rahden.

Myhajlovs’kyj Â. 2014. Nova znahidka pševors’kogo pohovannâ zi zbroêû na Hmel’nyččyni, [in:] Černâhivs’ka kul’tura: pam’âti V.P. Petrova, O.V. Petrauskas, S.A. Gorbanenko (eds.), Oium 4, Kyїv, 133–135.

Mylaševs’kyj O.S. 2018. Pivnično-Zahidnyj komponent černâhivs’koїkul’tury (za materialamy lipnogo posudu), Avtoreferat dysertaciїna zdobuttâ naukovogo stupenâ kandydata istoryčnyh nauk, Kiev; Archive of the Institute of Archaeology NAN , Kiyv, (typescript)

Nikitina G.F. 1988. Mogil’nik u s. Oselivka Kelmeneckogo r-na Černovickoj obl., [in:] Mogil’niki černâhovskoj kul’tury, V.V. Kropotkin (ed.), Moskva, 5–97.

Olijnyk V., Myhajlovs’kyj Â. 2006. Pševors’ke pohovannâ poblyzu s. Šypivci na Ternopil’ŝyni, Materialy i doslidžennâ z arheologiїPrykarpattâ i Volyni 10, 122–123.

Onyŝuk Â.I. 2018. Naselennâ Zahidnoï Volyni ta Zahidnogo Podillâ u peršij polovyni I tys. n. e.: kul’turno-istoryčnyj aspekt, Ivan Franko National University of Lviv, Lviv.

Onyŝuk Â.I., Pogoral’s’kyj Â.V. 2015. Novyj mogyl’nyk pševors’koїkul’tury z okolyc’ SudovoїVyšni na L’vivŝyni, [in:] Arheologični doslidžennâ v Ukraїni 2014 r., Û.V. Boltryk (ed.), Kiev, 132–134.

Raddatz K. 1976 Die Bewaffnung der Germanen in der jüngeren römischen Kaiserzeit, Nachrichten der Akademie der Wissenschaften in Göttingen, Philosophish-Historische Klasse 1, 1–17.

Radûš O.A., Skvorcov K.N. 2008. Nahodki detalej ŝitov v areale sambijsko-natangijskoj kul’tury, [in:] Drevnosti Central'noj i Vostočnoj Evropy èpohi rimskogo vliâniâ i pereseleniâ narodov, C. von Carnap-Bornheim, V. Novakovskij, A. Simonenko, O. Ŝeglova, V. Šimenas (eds.), Germania–Sarmatia I, Kaliningrad, 122–157.

Rudyč T.O. 2014. Naselennâ Seredn’ogo Podniprov’â I–II tysâčolittâ za materialamy antropologiї, Instytut arheologiï NAN Ukraïny, Kiev.

Skržinskaâ E.Č. 1960. Kommentarij, [in:] Iordan. “O proishoždenii i deâniâh getov”. Getica, E.A. Kosminskij (ed.), Moskva.

Slobodân T.I. 2017. Pogrebal’nye pamâtniki rannerimskogo vremeni Prikarpat’â: hronologiâ i vremâ funkcionirovaniâ, Stratum plus 4, 215–232.

Slobodân T.I. 2018. Pohoval’nyj obrâd naselennâ Shidnokarpats’kogo regionu v rann’oryms’kyj čas, Avtoreferat dysertaciїna zdobuttâ naukovogo stupenâ kandydata istoryčnyh nauk, typescript in the Archives of the National Academy of Sciences of Ukraine, NANU in Kyiv.

Smiško M.Û. 1957. Bogatoe pogrebenie načala našej èry v L’vovskoj oblasti, Sovetskaâ arheologiâ 1, 238–243.

Spicyn A. 1904. Pamâtniki latenskoj kul’tury v Rossii, Izvestiâ Imperatorskoj arheologičeskoj komissii 12, 78–86.

Svešnikov I.K. 1957. Mogil’nik lipickoj kul’tury v L’vovskoj obl., Kratkie soobŝeniâ Instituta arheologii AN SSSR 68, 63–74.

Szydłowski J. 1964. Ciałopalny obrządek w kulturze przeworskiej, Archeologia Polski 9/2, 430–449.

Śmiszko M. 1932. Kultury wczesnego okresu epoki cesarstwa rzymskiego w Małopolsce Wschodniej, Lviv.

Śmiszko M. 1935. Stanowisko wczesnorzymskie w Kolokolinie, pow. Rogatyński, Wiadomości Archeologiczne XIII, 155–164.

Ŝukin M.B. 1974. Kel’to-dakijskie pamâtniki rubeža n. è. i lipickaâ kul’tura, [in:] Kel’ty i kel’tskie âzyki, V.N. Ârceva (ed.), Moscow, 14–21.

Ŝukin M.B. 2010. Rannie vandaly, Germania–Sarmatia II, Kalingrad, 15–28.

Tackenberg K. 1930. Zu den Wanderungen der Ostgermanen, Mannus , Bd. 22, 268–295.

Timoŝuk B.A., Nikitina G.F. 1978. Pamâtniki pervyh vekov n. è. u s. Nepolokovcy, [in:] Voprosy drevnej i srednevekovoj arheologii Vostočnoj Evropy, V.I. Kozenkova, Û.A. Krasnov, I.G. Rozenfeldt (eds.), Moscow, 89–94.

Vakulenko L.V. 1989. Ètnokulturnaâ situaciâ v Verhnem Podnestrov’e v I–II vv. n. è., [in:] Drevnie slavâne i Kievskaâ Rus’, P.P. Toločko (ed.), Kiev, 22–34.

Vakulenko L.V. 1991. Lipickaâ kul’tura v svete raskopok u s. Zaval’e v Prikarpat’e, [in:] Drevnosti Ûugo-Zapada SSSR, P.P. Byrnâ (ed.), Chișinău, 22–38.

Vakulenko L.V. 1999. Pohovannâ z bronzovym tazom rann’oryms’kogo času v Prykarpatti, Arheologiâ 4, 149–153.

Vakulenko L.V. 2001. Fibula z emallû II st. n.e. z mogyl’nyka Verhnâ Lypycâ na Prydnistrovї, [in:] Muzejni čytannâ. Materialy naukovoї konferenciї (gruden’ 2000 r.), L.S. Kločko (ed.), Kiev, 156–160.

Vakulenko L.V. 2007/2008. The Eastern Carpathians in the Late Roman Period, Acta Archaeologica Carpathica 17/18, 141–183.

Vakulenko L.V. 2010. Ukraїns’ki Karpaty u pizn’oryms’kyj čas (etnokul’turni ta social’no-ekonomični procesy), Kiev.

Vakulenko L.V., Bezkorovajna Û.G., Prokopenko V.M. 2018a. Novi nadhodžennâ u fondy NMIU. Pohovannâ iz zbroêû III st. n. e., Naukovyj Visnyk NMIU 3, 86–93.

Vakulenko L.V., Didenko S.V., 2019. Dvi migracijni hvyli pševors’kyh plemen na zahidni zemli Ukraïny u ryms’kyj čas, Naukovyj visnyk Nacional’nogo muzeû istoriï Ukraïny 4, 69-82.

Vakulenko L.V., Didenko S.V., Zakhar’êv V.A. 2018b. Pševors’ke pohovannâ na Hmel’nyččyni. Nove vidkryttâ, Naukovyj Visnyk NMIU 3, 94–99.

Wielowiejski J. 1981. Produkcja rolno-hodowalna, [in:] Prahistoria ziem polskichJ. Wielowiejski (ed.), vol. V, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, 315–334.

Zieling N. 1989. Studien zu germanischen Schilden der Spätlatène und der römischen Kaiserzeit im Freien Germanien, BAR: International Series 505, Oxford.

Information

Information: Acta Archaeologica Carpathica, 2022, Vol LVII, pp. 63 - 88

Article type: Original article

Authors

https://orcid.org/0000-0002-9556-4479

Liana V. Vakulenko
The National Museum of Ukrainian History, Research Department of Preservation of Funds, Ukraine, Kyiv, Volodymyrska Str. 2
https://orcid.org/0000-0002-9556-4479 Orcid
All publications →

The National Museum of Ukrainian History, Research Department of Preservation of Funds, Ukraine, Kyiv, Volodymyrska Str. 2

https://orcid.org/0000-0002-8631-5411

Serhii V. Didenko
The National Museum of Ukrainian History, Research Department of Preservation of Funds, Ukraine, Kyiv, Volodymyrska Str. 2
https://orcid.org/0000-0002-8631-5411 Orcid
All publications →

The National Museum of Ukrainian History, Research Department of Preservation of Funds, Ukraine, Kyiv, Volodymyrska Str. 2

Published at: 2022

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Liana V. Vakulenko (Author) - 50%
Serhii V. Didenko (Author) - 50%

Article corrections:

-

Publication languages:

English