FAQ
logo of Polish Academy of Arts and Sciences

Neolithic materials from the main chamber of Ciemna Cave, southern Poland (excavation between 2007 to 2012)

Publication date: 2022

Acta Archaeologica Carpathica, 2022, Vol LVII, pp. 7 - 32

https://doi.org/10.4467/00015229AAC.22.001.17455

Authors

Agata Gaszka
Institute of Archeology, Jagiellonian University, Gołębia 11, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-0481-8534 Orcid
All publications →

Titles

Neolithic materials from the main chamber of Ciemna Cave, southern Poland (excavation between 2007 to 2012)

Abstract

This paper presents the results of the detailed analysis of Neolithic ceramic, stone and bone artefacts found in the main chamber of Ciemna Cave during excavations between 2007 and 2012. The Neolithic materials from Ciemna Cave are connected with Linear Pottery culture, the Lengyel-Polgár cycle (the Malice culture, the Pleszów group, and the Wyciąże-Złotniki group), Funnel Beaker culture and Baden culture. The assemblage is dominated by artefacts linked mainly with the Pleszów group and Baden culture. A noteworthy achievement is the establishment of a stratigraphic correlation between Neolithic materials and artefacts from other archaeological periods. Ciemna Cave is one of Poland’s most influential Neolithic cave sites with numerous diverse Neolithic materials.

References

Download references

Balcer B. 1983. Wytwórczość narzędzi krzemiennych w neolicie ziem Polski, Wrocław– Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.

Czarnowski S.J. 1904. Czaszka z jaskini Oborzysko Wielkie na lewym brzegu Prądnika, Światowit 5, 89–91.

Czarnowski S.J. 1911. Jaskinie okolic Krakowa i Ojcowa i ich zabytki przeddziejowe, Polska Przedhistoryczna 4, 7–68.

Czarnowski S.J. 1924. Jaskinie i schroniska na Góry Koronnej na lewym brzegu Prądnika pod Ojcowem, Prace i Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne 3, 3–26.

Czekaj-Zastawny A., Przybyła M.M. 2012. Modlniczka 2, powiat krakowski – cmentarzysko kultury ceramiki wstęgowej rytej i osady neolityczne, Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, Kraków.

Dzieduszycka-Machnikowa A., Lech J. 1976. Neolityczne zespoły pracowniane z kopalni krzemienia w Sąspowie, Polskie Badania Archeologiczne, v. 19, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.

Godłowska M. 1979. Plemiona kultury ceramiki promienistej, [in:] Prahistoria ziem polskich. Neolit. Tom 2, W. Hensel, T. Wiślański (eds.), Wrocław–Warszawa–Kraków– Gdańsk, 301–317.

Gradziński M., Wawryka-Drohobycki M., Michalska-Kasperkiewicz B., Bisek K., Szelerewicz M., Partyka J., Amirowicz A., Baran J., Baryła J., Górny A. 2020. Jaskinie Dorzecza Prądnika, Ojców.

Kaczanowska M., Kozłowski J.K. 1976. Studia nad surowcami krzemiennymi południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Acta Archaeologica Carpathica XVI, 201–219.

Kaczanowska M. 1996. Ceramika kultury malickiej z Krakowa Nowej Huty, [in:] Kultura malicka. Drugi etap adaptacji naddunajskich wzorców kulturowych w neolicie północnej części Środkowej Europy, J.K. Kozłowski (ed.), Kraków, 5–27.

Kaczanowska M. 2006. Środkowa faza rozwoju kultury lendzielskiej w Małopolsce — grupa pleszowsko-modlnicka, [in:] Dziedzictwo cywilizacji naddunajskich: Małopolska na przełomie epoki kamienia i miedzi, M. Kaczanowska (ed.), Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie I, 37–52.

Kadrow S. 2006a. Późny neolit i wczesna epoka brązu na Jurze Ojcowskiej, [in:] Jura Ojcowska w pradziejach i początkach państwa polskiego, J. Lech, J. Partyka (eds.) Ojców, 459–473.

Kadrow S. 2006b. Kultura malicka, [in:] Dziedzictwo cywilizacji naddunajskich: Małopolska na przełomie epoki kamienia i miedzi, M. Kaczanowska (ed.), Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie I, 63–76.

Kamieńska J. 1973. Grupa malicka tzw. kultury nadcisańskiej w Małopolsce, [in:] Z badań nad neolitem i wczesną epoką brązu w Małopolsce, J. Machnik (ed.), Wrocław, p. 65–105.

Kopacz J., Pelisiak A. 1992. Z badań nad wykorzystaniem krzemienia jurajskiego odmiany G w neolicie, Sprawozdania Archeologiczne 44, 109–116.

Kowalski S. 2006. Uwagi o osadnictwie paleolitycznym w Jaskini Ciemnej i Mamutowej w świetle badań z lat 1957–1974, [in:] Jura Ojcowska w pradziejach i początkach państwa polskiego, J. Lech, J. Partyka (eds.) Ojców, 335–354.

Kozłowski J.K. 2006. Grupa Wyciąże-Złotniki i bezpośrednie oddziaływania późnopolgarskie, [in:] Dziedzictwo cywilizacji naddunajskich: Małopolska na przełomie epoki kamienia i miedzi, M. Kaczanowska (ed.), Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie I, 53–61.

Kozłowski S.K., Nowak M. 2019. I przyszli ludzie zza Gór Wysokich. Ziemie polskie od VI do IV tysiąclecia BC, Rzeszów–Warszawa.

Krukowski S. 1924. Doliny Prądnika i Sąspówki jako teren przedhistoryczny, Ochrona Przyrody 4, 85–92.

Kulczycka-Leciejewiczowa A. 1969. Pleszów (Nowa Huta) – osada neolityczna kultury ceramiki wstęgowej rytej i lendzielskiej, Materiały Archeologiczne Nowej Huty 2, 7–148.

Kulczycka-Leciejewiczowa A. 1979. Pierwsze społeczeństwa rolnicze na ziemiach polskich. Kultury kręgu naddunajskiego, [in:] Prahistoria ziem polskich. Neolit. Tom 2, W. Hensel, T. Wiślański (eds.), Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, 19–164.

Lech J. 1981. Górnictwo krzemienia społeczności wczesnorolniczych na Wyżynie Krakowskiej: koniec VI tysiąclecia-1 połowa IV tysiąclecia p.n.e., Wrocław–Warszawa– Kraków–Gdańsk–Łódź.

Lech J. 2001a. Archeologia Jury Ojcowskiej w zarysie, [in:] Z archeologii Ukrainy i Jury Ojcowskiej, J. Lech, J. Partyka, Józef (eds.), Ojców, 127–171.

Lech J. 2001b. Neolityczna kopalnia krzemienia na stanowisku I w Sąspowie, pow. Kraków i jej badania ratownicze w latach 1994 i 1996, [in:] Z archeologii Ukrainy i Jury Ojcowskiej, J. Lech, J. Partyka (eds.), Ojców, 353–376.

Lech J. 2006. Wczesny i środkowy neolit Jury Ojcowskiej, [in:] Jura Ojcowska w pradziejach i początkach państwa polskiego, J. Lech, J. Partyka (eds.), Ojców, 387–438.

Lech J., Partyka J. 2001. Archeologiczne badania sondażowe nad Jaskinią Ciemną w 1998 roku, [in:] Z archeologii Ukrainy i Jury Ojcowskiej, J. Lech, J. Partyka (eds.), Ojców, 337–352.

Mycielska R., Rook E. 1965. Materiały z Jaskini w Okopach Wielkiej Dolnej, pow. Olkusz, Materiały Archeologiczne 6, 145–170.

Partyka J. 1992. Ojców i archeologia w latach 1871-1924, [in:] Prof. Stefan Krukowski (1890-1982): działalność archeologiczna i jej znaczenie dla nauki polskiej, J. Lech, J. Partyka (eds.), Ojców, 71–86.

Pelisiak A. 2003. Ze studiów nad wykorzystywaniem surowców krzemiennych ze środkowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej w późnym neolicie w strefie karpackiej. Neolityczne pracowanie w Strzegowej (Strzegowa, stan. 42), Acta Archaeologica Carpathica XXXVIII, 28–70.

Pelisiak A. 2006. The Exploitation and Distribution of Flints From the Central Part of Polish Jura in the Late Neolithic Times, Analecta Archaeologica Ressoviensia 1, 73–86.

Přichystal A. 2013. Lithic raw materials in prehistoric times of Eastern Central Europe, Brno.

Rook E. 1980. Osadnictwo neolityczne w jaskiniach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Materiały Archeologiczne 20, 5–130.

Rook E. 1995. Młodsza epoka kamienia. Wykorzystywanie Jaskiń, [in:] Natura i kultura w krajobrazie Jury. Pradzieje i średniowiecze, Kraków, 62–69.

Sobczyk K., Valde-Nowak P. 2012. Badania w Jaskini Ciemnej w latach 2007-2012, Prądnik. Prace i materiały Muzeum im. prof. Władysława Szafera 22, 45–54.

Trela E. 1998. Neolityczne pracownie krzemienne z Kopcowej Góry (Ojców stan. 12), Materiały Archeologiczne 31, 21–63.

Trela-Kieferling E. 2017. Narzędzia „podomowe” z pracowni/kopalni krzemieniarskiej w Bęble stan. 4, gm. Wielka Wieś, Acta Archaeologica Lodziensia 6, 49–57.

Wilczyński J. 2014. Neolityczne materiały kamienne z wielokulturowego stanowiska 10, 11 w Targowisku, pow. wielicki, [in:] Targowisko, stan. 10, 11. Osadnictwo z epoki kamienia, Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, A. Zastawny (ed.), Kraków, 459–534.

Wilczyński J. 2018. Chipped stone inventories of the Malice culture from southern Poland, [in:] Multas per gentes et multa per saecula: amici magistro et collegae suo Ioanni Christopho Kozłowski dedicant, P. Valde-Nowak, K. Sobczyk, M. Nowak, J. Źrałka (eds.), Kraków, 451–458.

Willman J.C., Ginter B., Hernando R., Lozano M., Sobczyk K., Stefański D., Szczepanek, A., Wertz K., Wojtal P., Zając M., Zarzecka-Szubińska K., Valde-Nowak P. 2019a. Paleobiology and Taphonomy of a Middle Paleolithic Neandertal Tooth from Ciemna Cave, Southern Poland, Journal of Paleolithic Archaeology, v. 2, 359–377.

Willman J.C., Ginter B., Hernando R., Lozano M., Sobczyk K., Stefański D., Szczepanek, A., Wertz K., Wojtal P., Zając M., Zarzecka-Szubińska K., Trinkaus E., Valde-Nowak P. 2019b. Paleobiology and Taphonomy of the Middle Paleolithic Neandertal Remains from Ciemna Cave, Southern Poland, American Journal of Physical Anthropology, v. 168 (S68), 270.

Wiślański T. 1979. Kształtowanie się miejscowych kultur rolniczo-hodowlanych. Plemiona kultury pucharów lejkowatych, [in:] Prahistoria ziem polskich. Neolit. Tom 2, W. Hensel, T. Wiślański (eds.), Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, 165–260.

Witkowska B. 2010. Zagadnienie osadnictwa kultury ceramiki sznurowej na Jurze Krakowsko Częstochowskiej, [in:] Mente et rutro. Studia archeologica Johanni Machnik viro doctissimo octogesimo vitae ab amicis et discipulis oblata, S. Czopek, S. Kadrow (eds.), Rzeszów, 191–201.

Valde-Nowak P., Alex B., Ginter B., Krajcarz M.T., Madeyska T., Miękina B., Sobczyk K., Stefański D., Wojtal P., Zając M., Zarzecka-Szubińska K. 2014. Middle Paleolithic sequences of the Ciemna Cave (Prądnik valley, Poland): The problem of synchronization, Quaternary International, v. 326–327, 125–145.

Valde-Nowak P., Stefański D., Szczepanek A. 2018. A Neolithic Child Burial from Ciemna Cave in Ojców National Park, Poland, [in:] Between History and Archaeology: papers in honour of Jacek Lech, D.H. Werra, M. Woźny (eds.), Oxford, 279–288.

Zastawny A. 2006. Osadnictwo społeczności badeńskiego kręgu kulturowego w Jurze Ojcowskiej na tle regionów sąsiednich., [in:] Jura Ojcowska w pradziejach i początkach państwa polskiego, J. Lech, J. Partyka (eds.), Ojców, 439–458.

Zastawny A. 2015. The Baden complex in Lesser Poland – horizons of cultural influences, [in:] The Baden culture around the Western Carpathians, Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, M. Nowak, A. Zastawny (eds.), Kraków, 119–150.

Zastawny A., Nowak M. 2012. Badania wykopaliskowe w rejonie Puchaczej Skały w Dolinie Prądnika (Smardzowice st. 38), Prądnik. Prace i materiały Muzeum im. prof. Władysława Szafera 22, 55–72.

Zawisza J. 1871. Ojcowska dolina i jej okolice, Biblioteka Warszawska 4, 53–58.

Information

Information: Acta Archaeologica Carpathica, 2022, Vol LVII, pp. 7 - 32

Article type: Original article

Authors

https://orcid.org/0000-0002-0481-8534

Agata Gaszka
Institute of Archeology, Jagiellonian University, Gołębia 11, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-0481-8534 Orcid
All publications →

Institute of Archeology, Jagiellonian University, Gołębia 11, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 2022

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Agata Gaszka (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

English