A people in the shadow of their neighbours – Buri and the Przeworsk culture
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEPublication date: 2019
Acta Archaeologica Carpathica, 2019, Vol LIV, pp. 191 - 206
https://doi.org/10.4467/00015229AAC.19.010.11887Authors
Ein Volk im Schatten seiner Nachbarn – die Buren und die Przeworsk-Kultur
Tacitus erwähnte in seiner Germania das Volk der Buri, dessen Sitz sich in der Nähe der Karpaten oder genau genommen in diesen Bergen befinden sollte, was auf dessen Nachbarschaft mit der lugischen Föderation (Lugiorum nomen) hinweist, die allgemein als die Bevölkerung der Przeworsk-Kultur identifiziert wurde. Ptolemäus schrieb hingegen über die Lugioi Buroi, was eine Zugehörigkeit dieses Stammes zum Lugierbund andeutete. Man kann vermuten, dass die Volksnamen Buri und Lugioi Buroi denselben Stamm bezeichneten, der einen Teil der Bevölkerung sowohl der Przeworsk-Kultur, als auch des lugischen Völkerverbandes darstellte. Ihr Sitz lag in der älteren Kaiserzeit in der von keltischen und dakischen Einflüssen geprägten „Südzone“ der Przeworsk-Kultur in Südostpolen. Die Buren, wie auch die gesamte lugischen Föderation, waren südlich der Karpaten politisch und militärisch aktiv, unter anderen während der Dakerkriege Trajans, und drangen in der zweiten Hälfte des 2. Jh.s in das Karpatenbecken ein, um dessen Nordrand an der Obertheiß zu besiedeln. Die Grenzlage der Buren in Kleinpolen, am Südrand des lugischen Territoriums, hatte zur Folge, dass die Römer sie sowohl als Mitglied der Föderation (Lugioi Buroi), als auch als „separates“ Volk (Buri) wahrnahmen. (Zusammenfassung: Sprachkorrektur von Martin Lemke)
Ahlquist L. 1972 Notes on the Silesian Lugii, Arctos: Acta Philologica Fennica, NS 7, p. 5-12.
Andrzejowski J. 2001 Wschodnia strefa kultury przeworskiej – próba definicji, Wiadomości Archeologiczne 54, 1999-2001, p. 59-87.
Berciu D. 1981 Buridava dacică, Biblioteca de arheologie 40, Bucharest.
Birley A.R. 2010 Marcus Aurelius' northern wars in the Historia Augusta, Historiae Augvstae Colloqvia, NS 11, p. 37-49.
Böhme H.W. 1977 Archäologische Zeugnisse zur Geschichte der Markomannenkriege (166–180 n.Chr.), Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums Mainz 22, p. 153-217. (1975)
Budinský-Krička V. 1963 Sidlisko z doby rímskej a zo začatkov sťahovania národov v Prešove, Slovenská Archeológia 11, p. 5-58.
Budinský-Krička V., Lamiová-Schmiedlová M. 1990 A late 1st century B.C. – 2nd century A.D. cemetery at Zemplín, Slovenská Archeológia 38(2), p. 245-344.
Burian J. 1987 Die Darstellung der Markomannenkriege in den SHA (Vita Marci) und ihre Glaubwürdigkeit, Listy Filologické 110, p. 114-118.
Cichorius C. 1896 Die Reliefs der Traianssäule. Zweiter Textband: Commentar zu den Reliefs des ersten dakischen Krieges, Berlin.
Courtois Chr. 1955 Les Vandales et l’Afrique, Paris.
Cuntz O. 1923 Die Geographie des Ptolemaeus. Galliae, Germania, Raetia, Noricum, Pannoniae, Illyricum, Italia, Handschriften, Text und Untersuchung, Berlin. Dębiec M., Wołoszyn M. (eds.)
Cuntz O. 2007 Frühzeit Ostmitteleuropas: Das polnisch-ukrainische Grenzgebiet aus archäologischer Per-pektive, Collectio Archaeologica Ressoviensis, 5, Rzeszów.
Dobrzańska H., Wielowiejski J. 1997 The Early Roman high-status elite grave in Giebułtów near Cracow, Materiały Archeologiczne 30, p. 81-102.
Florkiewicz I. 2004 Problem dackich elementów kulturowych w Karpatach polskich oraz na Podkarpaciu we wczesnym okresie wpływów rzymskich – stan badań, [in:] Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich, J. Gancarski (ed.), p. 659-678.
Florkiewicz I., Reszczyńska A. 2007 Barbaricum Germanicorum – Barbaricum Europae Orientalia. Die Besiedlung zwischen der Weichsel, dem oberen Bug und dem Djestr vom 3. Jh. v.u.Z. bis zum 5. Jh. u.Z., [in:] M. Dębiec, M. Wołoszyn (eds.), p. 141-160.
France A. 1984 Oeuvres, v.I, Bibliotheque de la Pleiade, Paris (Gallimard). Gancarski J. (ed.)
France A. 2004 Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich, Krosno.
Godłowski K. 1963 W sprawie lokalizacji Kotynów w Górach Świętokrzyskich, Acta Archaeologica Carpathica 5(1-2), p. 91-102.
Godłowski K. 1982 Północni barbarzyńcy i wojny markomańskie w świetle archeologii, [in:] Znaczenie wojen markomańskich dla państwa rzymskiego i północnego Barbaricum, J. Wielowiejski (ed.), Scripta Archaeologica 2, Warszawa, p. 48-80.
Godłowski K. 1984 „Speriores barbari” und die Markomannenkriege im Lichte archäologischer Quellen, Slovenská Archeológia 32(2), p. 327-350.
Godłowski K. 1985 Przemiany kulturowe i osadnicze w południowej i środkowej Polsce w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
Godłowski K. 1994 Die Barbaren nördlich der Westkarpaten und das Karpatenbecken – Einwanderungen, politische und militärische Kontakte, Specimina Nova, A Herman Ottó Múzeum Évkönyve 1993, Miskolc, p. 65-89.
Godłowski K. 2000 Pierwotne siedziby Słowian, Wybór pism pod redakcją M. Parczewskiego, Kraków.
Haider P.W. 2008 „Vandalen“ in Polen: Kulturkontakt, Kulturtransfer und Ethnogenese zwischen ca. 100 v. und 200 n. Chr., [in:] Das Reich der Vandalen und seine (Vor-) Geschichten, Österreichische Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Historischen Klasse, Denkschriften 366 – Forschungen zur Geschichte des Mittelalters 13, G.M. Berndt, R. Steinacher (eds.), Wien, p. 17-41.
Karwowski M. 2007 Hic Celticorum Finis – Die keltische Besiedlung im polnisch-ukrainischen Grenzgebiet, [in:] frühzeit ostmitteleuropas: Das polnisch-ukrainische grenzgebiet Aus archäologischer perspective, M. Dębiec, M. Wołoszyn (eds.), p. 127-141.
Karwowski M. 2008 Neue Forschungen zur peripheren Enklave der La-Tène-Kultur im südostpolnischen Karpatenvorland, [in:] Ritus und Religion in der Eisenzeit, Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas, 49, Ch. Eggl, P. Trebsche, I. Balzer, J. Fries-Knoblach, J.K. Koch, H. Nortmann, J. Wiethold (eds.), Langenweissbach, p. 143-154.
Kobal' I.V. 1997 Kultura przeworska na Ukrainie Zakarpackiej, Wiadomości Archeologiczne 53(2),1993-1994, p. 31-56.
Kokowski A. 2003 Die Przeworsk-Kultur – ein Völkerband zwischen 200 vor Chr. und 375 nach Chr., [in:] Die Vandalen. Die Könige. Die Eliten. Die Krieger. Die Handwerker, Chr. Leiber, A. Kokowski (eds.), Nordstemmen, p. 77-183.
Kokowski A., Ścibior J. 1990 Tombe princière de Sandomierz-Krakówka, pèriode romaine prècoce, Inventaria Archaeologica Pologne 63, PL 385. (1993)
Kolendo J. 1998 Świat antyczny i barbarzyńcy. Teksty, zabytki, refleksja nad przeszłością I, Warszawa.
Kolendo J. 1999 Lugiowie Burowie oraz Burowie. Przyczynek do interpretacji sytuacji politycznej i kulturowej Europy barbarzyńskiej w końcu I wieku i w II wieku n.e., [in:] Comhlan. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, J. Andrzejowski (ed.), Warszawa, p. 217-231.
Kolendo J. 2004 Karpaty w koncepcjach geograficznych świata starożytnego, [in:] Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich, J. Gancarski (ed.), p. 13-27.
Kolendo J. 2005 Mapa etniczna środkowoeuropejskiego Barbaricum. Swebia i Lugiowie w Germanii Tacyta, [in:] Archeologia o początkach Słowian, P. Kaczanowski, M. Parczewski (eds.), Kraków, p. 103-118.
Kolendo J. 2007 Polityka germańska Domicjana. Spotkanie cesarza z królem Semnonów Masyosem i wieszczką Ganną, [in:] Grecy, Rzymianie i ich sąsiedzi, K. Nawotka, M. Pawlak (eds.), Antiquitas 29, p. 225-239.
Kolendo J. 2008a Wstęp, [in:] P. Cornelius Tacitus, Germania – Publiusz Korneliusz Tacyt, Germania, przekład: T. Płóciennik, Wstęp i komentarz: J. Kolendo, Fontes Historiae Antiquae 10, Poznań, p. 9-57.
Kolendo J. 2008b Komentarze, [in:] P. Cornelius Tacitus, Germania – Publiusz Korneliusz Tacyt, Germania, przekład: T. Płóciennik, Wstęp i komentarz: J. Kolendo, Fontes Historiae Antique 10, Poznań, p. 105-205.
Kolendo J. 2012 Der Stamm der Harier in der Germania des Tacitus als Gefolgschaft, Eos: commentarii Societatis Philologae Polonorum 99, p. 155-165.
Kolendo J., Płóciennik T. 2015 Vistula amne discreta. Greckie i łacińskie źródła do najdawniejszych dziejów ziem Polski, Warszawa.
Lamiová-Schmiedlová M. 1969 Römerzeitliche Siedlungskeramik in der Südostslovakei, Slovenská Archeológia 17(2), p. 401-501.
Lepper F., Frere S. 1988 Trajans Column. A new edition of the Cichorius Plates. Introduction, commentary and notes, Gloucester.
Lund A.A. 1988 P. Cornelius Tacitus, Germania (interpretiert, herausgegeben, übertragen, kommentiert und mit einer Bibliographie versehen von A.A. Lund), Wissenschaftliche Kommentare zu griechischen und lateini-schen Schriftstellern, Heidelberg.
Łowmiański H. 1963 Początki Polski. Z dziejów Słowian w I tysiącleciu n.e., v. I, Warszawa.
Madyda-Legutko R. 1996 Zróżnicowanie kulturowe polskiej strefy beskidzkiej w okresie lateńskim i rzymskim, Rozprawy Habilitacyjne nr 304(1), Kraków.
Madyda-Legutko R. 2004 Polskie Karpaty w okresie późnolateńskim i w okresie wpływów rzymskich. Uwagi dotyczące zróżnicowania kulturowego, [in:] Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich, J. Gancarski (ed.), p. 71-92.
Madyda-Legutko R., Pohorska-Kleja E., Rodzińska-Nowak J. 2009 Pakoszówka, Gde. und Kr. Sanok, Woiw. Podkarpackie, Fst. 1 (Siedlung aus der Römischen Kaiserzeit), Recherches Archéologiques Nouvelle Serie 1, p. 311-320.
Madyda-Legutko R., Rodzińska-Nowak J. 2009 Sytuacja kulturowa w dorzeczu górnego Sanu w okresie rzymskim w świetle najnowszych badań, Rocznik Przemyski 45(2). Archeologia, p. 42-55.
Madyda-Legutko R., Rodzińska-Nowak J., Zagórska-Telega J. 2009 Prusiek, Fst. 25, Gde. und Kr. Sanok, Woiw. Podkarpackie – das erste Gräberfeld der Bevölkerung der Przeworsk Kultur in den polnischen Karpaten, Recherches Archéologiques Nouvelle Serie 1, p. 295-309.
Nosek S. 1961 Pèriode romaine, Inventaria Archaeologica Pologne, Fasc. VI: PL 35, Warszawa–Łódź.
Nowakowski W. 2017 Okucie rogu do picia z Legionowa na tle znalezisk plastyki bukefalicznej w Barbaricum (zarys problematyki i kierunków planowanych poszukiwań badawczych), [in:] Relacje kultury przeworskiej i lateńskiej na Mazowszu. Wnioski z badań cmentarzyska przeworskiego w Legionowie CSP, W. Nowakowski, W. Orliński, M. Woińska (eds.), Legionowo–Warszawa, p. 119-134.
Olędzki M. 2008 Czas przemian. Barbaricum między Bałtykiem a środkowym Dunajem w dobie wojen markomańskich, Łódź.
Olędzki M. 2017 The Problems connected with the Identification and Localisation of the Suebian Tribe of Buri, Ephemeris Napocensis 27, p. 187-196.
Polaschek E. 1965 Ptolemaios als Geograph, [in:] Realenzyklopädie der classischen Altertumswissenschaft, Supplement-band 10, Stuttgart, col. 680-833.
Poleska P. 1996 Die latènezeitliche Siedlung in Kraków-Nowa Huta-Pleszów, [in:] Kontakte längs der Bernsteinstraße (zwischen Caput Adriae und den Ostseegebieten) in der Zeit um Christi Geburt, Z. Woźniak (ed.), Kraków, p. 211-242.
Poleska P. 2005 The Celtic settlement microregion in the area near Kraków, [in:] Celts on the Margin. Studies in European Cultural Interaction 7th Century BC – 1st Century AD Dedicated to Zenon Woźniak, H. Dobrzańska, V. Megaw, P. Poleska (eds.), Kraków, p. 187-194.
Poleska P. 2006 Celtycki mikroregion osadniczy w rejonie podkrakowskim, Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie II, Kraków.
Przybyła M.J. 2004 Nowe znaleziska kultury lateńskiej z obszaru Pogórza Rzeszowskiego, [in:] Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich, J. Gancarski (ed.), p. 219-235.
Reichert H. 2003 Ptolemaeus, [in:] Reallexikon der Germanischen Altertums-kunde, 23, H. Beck, D. Geuenich, H. Steuer (eds.), Berlin–New York, p. 567-597.
Schmidt L. 1910 Geschichte der deutschen Stämme bis zum Ausgange der Völkerwanderung, Berlin.
Schmidt L. 1941 Geschichte der deutschen Stämme bis zum Ausgange der Völkerwanderung. Die Ostgermanen, München.
Schmidt L. 1942 Geschichte der Wandalen, Aufl. 2, München.
Stahl M. 1989 Zwischen Abgrenzung und Integration: Die Verträge der Kaiser Mark Aurel und Commodus mit den Völkern jenseits der Donau, Chiron, Mitteilungen der Kommission für Alte Geschichte und Epigraphik des Deutschen Archäologischen Instituts 19, p. 289-317.
Steche Th. 1937 Altgermanien im Erdkundebuch des Claudius Ptolemäus, Leipzig.
Strobel K. 1984 Untersuchungen zu den Dakerkriegen Trajans. Studien zur Geschichte des mittleren und unteren Donauraumes in der Hohen Kaiserzeit, Antiquitates 1, Abhandlungen zur alten Geschichte 33, Bonn.
Tausend K. 1997 Lugier – Vandilier – Vandalen, Tyche: Beiträge zur Alten Geschichte, Papyrologie und Epigraphik 12, p. 229-236.
Timpe D. 1992 Tacitus’ Germania als religionsgeschichtliche Quelle, [in:] Germanische Religionsgeschichte. Quellen und Quellenprobleme, H. Beck, D. Ellmers, K. Schier (eds.), Ergänzungsbände zum Reallexikon der Germanischen Altertumskunde 5, Berlin-New York, p. 434-485.
Vasmer M. 1958 Lugii und Mugilones, [in:] Sybaris. Festschrift Hans Krahe zum 60. Geburtstag am 7. Februar 1958 dargebracht von Freunden, Schülern und Kollegen, Wiesbaden, p. 189-194
Vulpe R. 1976 Studia thracologica, Bucharest.
Wenskus R. 1977 Stammesbildung und Verfassung. Das Werden der frühmittelalterlichen gentes. 2. unveränderte Auflage, Köln-Wien.
Woźniak Z. 1990 Osada grupy tynieckiej a Podłężu, woj. krakowskie, Wrocław-Warszawa-Kraków.
Woźniak Z. 2004 Rola Karpat w okresie lateńskim, [in:] Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich, J. Gancarski (ed.), p. 43-70.
Antike Schriftquellen
Dio, HR, Dionis Cassii Cocceiani Historia Romana. Editionem primam curavit Ludovicus Dindorf recognovit Ioannes Melber, vol. I-III, Bibliotheca Teubneriana, Lipsiae MDCCCXC- MCMXXVIII.
Ptol., Geogr., Claudii Ptolemaei Geographiae, ed. J. Fischer, Codex Urbinas Graecus 82, Codices Vaticanis Selecti, v. XVIII, Bibiotheca Apostolis Vaticana 1932.
SHA ,scriptores Historiae Augustae edidit E. Hohl, vol. I, Bibiotheca Teubneriana, Lipsiae 1965.
Tac., Ann., Publius Cornelius Tacitus, Ab excessu divi Auguti (Annales), E. Koestermann (ed.), Bibiotheca Teubneriana, Lipsiae 1952.
Tac., Germ., P. Cornelii Taciti libri qui supersunt, E. Koestermann [ed.], vol. II, fasc. 2: De origine et situ Germanorum (Germania), Bibiotheca Teubneriana, Lipsiae 1962.
Information: Acta Archaeologica Carpathica, 2019, Vol LIV, pp. 191 - 206
Article type: Original article
Titles:
A people in the shadow of their neighbours – Buri and the Przeworsk culture
Institute of Archaeology, University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 26/28 00-927 Warszawa, Poland
Published at: 2019
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
GermanView count: 825
Number of downloads: 1036