FAQ

Dieta planetarna – zasady i odniesienie do nawyków żywieniowych ludności w Polsce

Data publikacji: 11.09.2024

Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2023, Tom 21, Numer 1, s. 10 - 17

https://doi.org/10.4467/20842627OZ.23.003.19731

Autorzy

,
Urszula Zwierczyk
Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Kraków
https://orcid.org/0000-0002-0131-2108 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
Mariusz Duplaga
Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków
https://orcid.org/0000-0001-6963-8414 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Dieta planetarna – zasady i odniesienie do nawyków żywieniowych ludności w Polsce

Abstrakt

 

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Ciborowska H., Ciborowski A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.

Locke A., Schneiderhan J., Zick S.M., Diets for Health: Goals and Guidelines, „American Family Physician” 2018; 97 (11).

Cena H., Calder P.C., Defining a Healthy Diet: Evidence for the Role of Contemporary Dietary Patterns in Health and Disease, „Nutrients” 2020; 12 (2).

Verschuren W.M.M., Boer J M.A., Temme E.H.M., Optimal Diet for Cardiovascular and Planetary Health, „Heart” 2021; 0: 1–6.

Burlingame B., Dernini S., Sustainable Diets and Biodiversity: Directions and Solutions for Policy, Research and Action, FAO, Rome 2012: 222–294.

Food and Agriculture Organization of the United Nations, World Health Organization, Sustainable Healthy Diets – Guiding Principles, Rome 2019.

Willett W., Rockström J., Loken B. et al., Food in the Anthropocene: The EAT–Lancet Commission on Healthy Diets from Sustainable Food Systems, „The Lancet” 2019; 393 (10170): 447–492.

Kolarzyk E., Łyszczarz A., Interactions between Environment, diet, and Health – Contemporary Challenges, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2021; 27: 92–98.

Springmann M., Wiebe K., Mason-D’Croz D. et al., Health and Nutritional Aspects of Sustainable Diet Strategies and their Association with Environmental Impacts: A Global Modelling Analysis with Country-Level Detail, „Lancet Planet Health” 2018; 2: 451–461.

Geiger F., Bengtsson J., Beredense F. et al., Persistent Negative Effects of Pesticides on Biodiversity and Biological Control Potential on European Farmland, „Basic and Applied Ecology” 2010; 11: 97–105.

Hemler E.C., Hu F.B., Plant-based Diets for Personal, Population, and Planetary Health, „Advances in Nutrition” 2019; 10: 275–283.

Ghasemi Fard S., Wang F., Sinclair A. J. et al., How does high DHA Fish Oil Affect Health? A Systematic Review of Evidence, „Critical Reviews in Food Science and Nutrition” 2019; 59: 1684–1727.

De la Guía-Galipienso F., Martínez-Ferran M., Vallecillo N. et al., Vitamin D and Cardiovascular Health, „Clinical Nutrition”2021; 40: 2946–2957.

Shkembi B., Huppertz T., Calcium Absorption from Food Products: Food Matrix Effects, „Nutrients” 2022; 14 (1).

Kang J.W., Zivkovic A.M., Are Eggs Good Again? A Precision Nutrition Perspective on the Effects of Eggs on Cardiovascular Risk, Taking into Account Plasma Lipid Profiles and TMAO, „Journal of Nutritional Biochemistry” 2022; 100: 108906.

Watanabe F., Bito T., Vitamin B12 Sources and Microbial Interaction, „Experimental Biology and Medicine” 2018, 243: 148–158.

Farvid M.S., Sidahmed E., Spence N.D. et al., Consumption of Red Meat and Processed Meat and Cancer Incidence: A Systematic Review and Meta-analysis of Prospective Studies, „European Journal of Epidemiology” 2021, 36: 937–951.

González N., Marquès M., Nadal M. et al., Meat Consumption: Which Are the Current Global Risks? A Review of Recent (2010–2020) Evidences, „Food Research International” 2020; 137: 109341.

IARC Working Group on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, Red Meat and Processed Meat, International Agency for Research on Cancer, Lyon, 2018.

Szymandera-Buszka K., Gumienna M., Jędrusek-Golińska A. et al., Innovative Application of Phytochemicals from Fermented Legumes and Spices/Herbs Added in Extruded Snacks, „Nutrients” 2021, 13 (12).

Hartley M., Fyfe C.L., Wareham N.J. et al., Association between Legume Consumption and Risk of Hypertension in the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC)-Norfolk Cohort, „Nutrients” 2022; 14.

Zhu F., Du B., Xu B., Anti-inflammatory Effects of Phytochemicals from Fruits, Vegetables, and Food Legumes: A Review, „Critical Reviews in Food Science and Nutrition” 2018, 58: 1260–1270.

Rizzo G., Baroni L., Soy, Soy Foods and Their Role in Vegetarian Diets, „Nutrients” 2018, 10 (1).

Otun J., Sahebkar A., Östlundh L. et al., Systematic Review and Meta-analysis on the Effect of Soy on Thyroid Function, „Scientific Reports” 2019; 8, 9 (1).

Reed K.E., Camargo J., Hamilton-Reeves J. et al., Neither Soy nor Isoflavone Intake Affects Male Reproductive Hormones: An Expanded and Updated Meta-analysis of Clinical Studies, „Reproductive Toxicology” 2021; 100: 60–67.

Chen M.N., Lin C.C., Liu C.F., Efficacy of Phytoestrogens for Menopausal Symptoms: A Meta-analysis and Systematic Review, „Climacteric” 2015, 18: 260–269.

Mariotti F., Animal and Plant Protein Sources and Cardiometabolic Health, Advances in Nutrition, „Nutrients” 2019; 10: 351–366.

Qamar S., Manrique Y.J., Parekh H. et al., Nuts, Cereals, Seeds and Legumes Proteins Derived Emulsifiers as a Source of Plant Protein Beverages: A Review, „Critical Reviews in Food Science and Nutrition” 2020, 60: 2742–2762.

WHO, 2020, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/healthy-diet (dostęp 12.09.2023).

Alissa E.M., Ferns G.A., Dietary Fruits and Vegetables and Cardiovascular Diseases Risk, „Critical Reviews in Food Science and Nutrition” 2017, 57: 1950–1962.

Cierniak-Piotrowska M., Dąbrowska A., Stelmach K., Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2022 r. Stan w dniu 31 grudnia, GUS, Warszawa 2023.

Bochenek D., Dawgiałło U., Gorzkowska E. et al., Ochrona środowiska, GUS, Warszawa 2021.

Malhi Y., Franklin J., Seddon N. et al., Climate Change and Ecosystems: Threats, Opportunities and Solutions, „Philosophical Transactions of the Royal Society B” 2020; 375 (1794): 20190104.

Bielecki W., Pajak A., Piotrowski W., Wieloośrodkowe Ogólnopolskie Badanie Stanu Zdrowia Ludności – WOBASZ, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2016.

Departament Analiz i Strategii NFZ, Cukier, otyłość – konsekwencje. Przegląd literatury, szacunki dla Polski, 2019.

Borowiec A.A., Aranowska A.E., Style żywieniowe Polaków i ich społeczno-demograficzne uwarunkowania, „Pomeranian Journal of Life Sciences” 2018; 64 (2): 93–98.

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Zalecenia zdrowego żywienia, Warszawa 2020.

Szczebyło A., Halicka E., Rejman K. et al., Is eating less meat possible? Exploring the willingness to reduce meat consumption among millennials working in Polish cities, „Foods” 2022; 11 (3).

Halicka E., Kaczorowska J., Rejman K. et al., Parental food choices and engagement in raising children’s awareness of sustainable behaviors in urban Poland, „Int J Environ Res Public Health” 2021, 18: 1–19.

Stoś K., Rychlik E., Woźniak A. et al., Red and Processed Meat Consumption in Poland, „Foods” 2022, 11 (20).

Pyrzyńska E., Dieta wegetariańska w świetle zasad prawidłowego odżywiania – postawy i zachowania wegetarian w Polsce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie” 2013; 906: 27–36.

Szczebyło A., Rejman K., Halicka E. et al., Towards More Sustainable Diets – Attitudes, Opportunities and Barriers to Fostering Pulse Consumption in Polish Cities, „Nutrients” 2020; 12 (6).

Florek J., Czerwińska-Kayzer D., Jerzak M.A., Aktualny stan i wykorzystanie produkcji upraw roślin strączkowych, „Fragmenta Agronomica” 2012; 29: 45–55.

Bakaloudi D., Halloran A., Riph H. et al., Intake and Adequacy of the Vegan Diet. A Systematic Review of the Evidence, „Clinical Nutrition” 2021; 40 (5): 3503–3521.

Skorek P., Glibowski P., Banach K., Nutrition of Vegetarians in Poland – a Review of Research, „Annals of the National Institute of Hygiene” 2019; 70 (3): 217–223.

Starostka-Tatar A., Łabuz-Roszak B., Vitamin B12 deficiency in Clinical Practice, „Neurologia w POZ” 2023; 5: 279–282.

Miedziaszczyk M., Ciabach P., Grześkowiak E., The Safety of a Vegan Diet during Pregnancy, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2021; 75: 91–100.

Informacje

Informacje: Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2023, Tom 21, Numer 1, s. 10 - 17

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Dieta planetarna – zasady i odniesienie do nawyków żywieniowych ludności w Polsce
Angielski:
Planetary diet – the main principles and its approach in relation to the eating habits of the population in Poland

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-0131-2108

Urszula Zwierczyk
Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Kraków
https://orcid.org/0000-0002-0131-2108 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Kraków

https://orcid.org/0000-0001-6963-8414

Mariusz Duplaga
Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków
https://orcid.org/0000-0001-6963-8414 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

Publikacja: 11.09.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Urszula Zwierczyk (Autor) - 50%
Mariusz Duplaga (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski