FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Edycja pierwszej mowy Erazma Ciołka (1474−1522) wygłoszonej w Rzymie wobec papieża Aleksandra VI

Data publikacji: 2016

Terminus, 2016, Tom 18, zeszyt 1 (38), s. 67 - 104

https://doi.org/10.4467/20843844TE.16.003.6738

Autorzy

Ałła Brzozowska
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0003-4939-9852 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Edycja pierwszej mowy Erazma Ciołka (1474−1522) wygłoszonej w Rzymie wobec papieża Aleksandra VI

Abstrakt

This paper presents the first critical edition of the first political speech by an important representative of the Polish Renaissance, Erazm Ciołek. He came to the Holy See with a diplomatic mission from the Grand Duke of Lithuania, Alexander Jagiellon, and delivered his oration before Pope Alexander VI in March 1501. As a young diplomat of little experience, he faced a difficult task: under the pretext of paying the tribute of obedience to the Pope, which was the mission’s official purpose, he was supposed to broach the subject of a religious union between the Lithuanian Orthodox Church and the papacy in order to deprive Moscow of the argument to instigate war. Despite his initial reluctance to accept Ciołek, the Pope much appreciated his oratorical talent.
It is likely that the speech was first printed the same year in Rome, because as a print it could have had a greater outreach and thus helped the delegate achieve his political objective. However, even though the oration was highly regarded by the addressee, it has never been thoroughly studied. It has only been mentioned in a few historical studies. No critical edition with a proper commentary that would enable a wider audience to understand the content of Ciołek’s performance has ever appeared. This paper contains an edition of the Latin text of the speech based on its 16th century edition. The critical apparatus also includes all variants of the manuscript. The Polish translation was also provided with appropriate philological and historical comments. What is more, the introduction discusses the structure of the speech, or the orator’s thread of persuasion. Both the introduction and the commentary to the translation are based largely on historical sources.

Bibliografia

Acta Nuntiaturae Poloniae, t. 2: Zacharias Ferreri (1519–1521) et nuntii minores (1522–1523), red. H.D. Wojtyska CP, Roma 1992.

Acta Tomiciana, t. V, wyd. T. Działyński, Poznań 1855.

AGAD, LL3 (Archiwum Główne Akt Dawnych, Liber Legationum 3)

ASV, Misc. Arm. XXXII, t. 21 (Archivio Segreto Vaticano, Miscelanea, Armarium XXXII, t. 21)

Barberi F., Tipografi Romani del Cinquecento, Firenze 1983.

Birkenmajer L., Zapiski historyczne wśród starych almanachów Biblioteki Jagiellońskiej, „Kwartalnik Historyczny” 16 (1902).

Brzozowska A., Wizerunek Polski i Litwy w mowach politycznych biskupa płockiego Erazma Ciołka (1474–1522), „Studia Classica et Neolatina” 12 (2014), s. 81–96.

Burchardus J., Diarium sive rerum urbanarum commentarii (1483–1506), t. 3: 1500–1506, Paris 1885.

Ciołek E., [...] ad Alexandrum sextum pontificem maximum in prestita obedientia Romae habita oratio, [Roma: Ioannes Besicken, 1501].

Dizionario Biografico, http://www.treccani.it/enciclopedia/giuliano-cesarini_%28 Dizionario-Biografico%29/.

Długosz J.,Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, ks. 11, 1413–1430, ed. J. Wyrozumski et al., Warszawa 2000.

Długosz J.,Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, ks. 11–12, 1431–1444, ed. J. Wyrozumski et al., Warszawa 2001.

Folwarski H., Erazm Ciołek biskup i dyplomata, Warszawa 1935.

Forestus I.Ph., Supplementum Chronicarum, Venezia 1535.

Fournier G., Geographica orbis notitia, per litora maris, et ripas fluviorum, Frankfurt 1668.

Hartleb K., Działalność kulturalna biskupa-dyplomaty Erazma Ciołka, Lwów 1929.

Lausberg H., Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, tłum. A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002.

Łowmianski H., Polityka Jagiellonów, Poznań 1999.

Miaskowski K., Z biblioteki seminarium duchownego w Poznaniu „Przegląd Kościelny” 3 (sierpień 1904).

Mowa Erazma Ciołka, Przełożonego Wileńskiego, Najjaśnieszego Księcia Aleksandra W.K.  litewskiego sekretarza i posła do Aleksandra VI Papieża z oświadczeniem posłuszeństwa wyprawionego, miana w Rzymie roku pańskiego 1501, we środę, dnia ostatniego marca z dołączeniem odpowiedzi Jego Świętobliwości, „Czas. Dodatek miesięczny” 20 (1860), s. 176–185.

Novum lexicon geographicum [...], ed. Ph. Ferrarius [...], ed.Michael Antonius Baudrand, t. I, Venezia: Homobono Bettanino, 1738.

Papée F., Aleksander Jagiellończyk, Kraków 2006.

Piccolomini A.S., De viris illustribus, Stuttgart 1842.

Pius II P.M., Asiae Europaeque descriptio, Köln 1531.

Podhorodecki L., Chanat krymski i jego stosunki z Polską w XV–XVIII w., Warszawa 1987.

Pułaski K., Stosunki z Mendli-Girejem, chanem Tatarów Perekopskich (1469–1515), w: Stosunki Polski z Tatarszczyzną od połowy XV wieku, t. 1, Kraków–Warszawa 1881.

Sanuto M., I Diarii, t. 3, Venezia 1880.

Schedel H., Liber Chronicarum cum figuris et imaginibus, Nürnberg 1493.

Skarbiec diplomatów papiezkich, cesarskich, królewskich, książęcych: uchwał narodowych, postanowień różnych władz i urzędów posługujących do krytycznego wyjaśnienia dziejów Litwy, Rusi litewskiéj i ościennych im krajów, zebrał i w treści opisał I. Daniłowicz, t. 1, wyd. J. Sidorowicz, Wilno 1860.

Statuta nec non liber promotionum philosophorum ordinis in Universitate Studiorum Jagiellonica ab anno 1402 ad annum 1849, ed. J. Muczkowski, Kraków 1849.

The History of Polish Diplomacy X–XX c. (10th to 20th Century), ed. G. Labuda, Warszawa 2005.

Theiner A., Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae [...], t. 2, Roma 1861.

Informacje

Informacje: Terminus, 2016, Tom 18, zeszyt 1 (38), s. 67 - 104

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Edycja pierwszej mowy Erazma Ciołka (1474−1522) wygłoszonej w Rzymie wobec papieża Aleksandra VI

Angielski:

An Edition ofThe First Speech of Erazm Ciołek (1474–1522), delivered in Rome before Pope Alexander VI

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-4939-9852

Ałła Brzozowska
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0003-4939-9852 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław

Publikacja: 2016

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Ałła Brzozowska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski