“X, not Y” construction, copular clauses and expressive NN juxtapositions in Polish

Bożena  Cetnarowska

“X, not Y” construction, copular clauses and expressive NN juxtapositions in Polish

Data publikacji: 19.03.2020

Studies in Polish Linguistics, Volume 15 (2020), Vol. 15, Issue 1, s. 37 - 58

https://doi.org/10.4467/23005920SPL.20.002.11959

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

“X, not Y” construction, copular clauses and expressive NN juxtapositions in Polish

Abstrakt

This paper examines expressive sentences in Polish, such as Idiota, nie kierowca! (lit. idiot, not driver) ‘an idiot of a driver’ and Potwór, nie matka! (lit. monster, not mother) ‘a monster of a mother’. Variants of the “X, not Y” construction, its optional and obligatory elements are identifi ed. Differences are emphasised between the emphatic “X, not Y construction” and non-emphatic negative copular clauses. Moreover, relatedness is discussed between expressive NN juxtapositions, such as kierowca idiota (lit. driver idiot) ‘an idiot of a driver’ or matka potwór (lit. mother monster) ‘a monster of a mother’, and the “X, not Y” construction. Semantic-structural types of expressive NN juxtapositions are considered, following the cross-linguistic classification of multiword units proposed by Scalise and Bisetto (2009). The reversibility of NN juxtapositions is taken into account as well. The question is addressed which types of juxtapositions allow their constituents to appear in the “X, not Y” construction.

Celem niniejszego artykułu jest analiza zdań ekspresywnych w języku polskim, których przykładami są zdania: Idiota, nie kierowca! oraz Potwór, nie matka! Omówiono wariantywność konstrukcji „X, nie Y”. Przedstawiono jej obligatoryjne oraz fakultatywne elementy. Podkreślono różnicę między emfatyczną konstrukcją „X, nie Y” a nie-emfatycznymi zdaniami przeczącymi kopulatywnymi (łącznymi). Ponadto omówiono związek pomiędzy analizowaną konstrukcją a rzeczownikowymi zestawieniami ekspresywnymi, takimi jak kierowca idiota oraz matka potwór. Uwzględniono semantyczno-składniową klasyfi kację wyrazów złożonych (por. Scalise i Bisetto 2009) oraz odwracalność szyku leksemów wielowyrazowych. Wykazano, że w przypadku wybranych typów zestawień rzeczownikowych ich elementy składniowe mogą się pojawić w konstrukcji „X, nie Y”.

Słowa kluczowe

N+N expressive juxtapositions, emphatic constructions, copular clauses

rzeczownikowe zestawienia ekspresywne, konstrukcje emfatyczne, zdania kopulatywne

Bibliografia

Pobierz bibliografię

ANDREJEWICZ Urszula (2015). Koń się śmieje, czyli czy istnieją błędy frazeologiczne? Poradnik Językowy 2, 44–50.

BASAJ Mieczysław, RYTEL Danuta (eds.) (1982). Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej,vol. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

BĄBA Stanisław (1989). Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

BOLINGER Dwight (1972). Degree Words. The Hague/Paris: Mouton.

BONDARUK Anna (2013). Copular Clauses in English and Polish. Structure, Derivation and Interpretation. Lublin: Wydawnictwo KUL.

BONDARUK Anna (2014). Polish equatives as symmetrical structures. In Advances in the Syntax of DPs. Structure, Agreement and Case, Anna BONDARUK, GretéDALMI, Alexander GROSU (eds.), 61–93. Amsterdam/Philadephia: John Benjamins.

BUTTLER Danuta (1982). Znaczenie strukturalne a znaczenie realne stałych związków wyrazowych (paralele frazeologii i słowotwórstwa). In BASAJ, RYTEL (eds.), 49–56.

CETNAROWSKA Bożena (2019). Expressive N+N combinations in Polish and the coordination/attribution cline. Studies in Polish Linguistics 14(1), 1–18.

CHLEBDA Wojciech (2003). Elementy frazematyki: wprowadzenie do frazeologii nadawcy. Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM.

FABB Nigel (1998). Compounding. In The Handbook of Morphology, Andrew SPENCER, Arnold M. ZWICKY (eds.), 66–83. Oxford: Blackwell.

FRADIN Bernard (2009). IE, Romance: French. In LIEBER, ŠTEKAUER (eds.), 178–200.

GRZEGORCZYKOWA Renata, PUZYNINA Jadwiga (1998). Rzeczownik. In Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Renata GRZEGORCZYKOWA, Roman LASKOWSKI, Henryk WRÓBEL (eds.), 389–468. 2^nd ed. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

HENTSCHEL Gerd (2001). On the perspectivisation of noun phrases in copula sentences, mainly in Polish: (Y) to jest (X) and similar phenomena. In Studies on the Syntax and Semantics of Slavonic Languages, Viktor S. CHRAKOVSKIJ, Maciej GROCHOWSKI, Gerd HENTSCHEL (eds.), 161–213. Oldenburg: Bibliotheks- and Informaationssystem der Universität Oldenburg.

HIGGINS Roger (1979). The Pseudo-cleft Construction in English. New York, NY: Garland.

KALLAS Krystyna (1980). Grupy apozycyjne we współczesnym języku polskim. Toruń: Wydawnictwo UMK.

LAKOFF George (1987). Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind. Chicago: Chicago University Press.

LEWICKI Andrzej Maria (1976). Wprowadzenie do frazeologii syntaktycznej: teoria zwrotu frazeologicznego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

LIEBER Rochelle, ŠTEKAUER Pavol (eds.) (2009). The Oxford Handbook of CompoundingOxford: Oxford University Press.

MASINI Francesca, BENIGNI Valentina (2012). Phrasal lexemes and shortening strategies in Russian: the case for constructions. Morphology 22(3), 417–451.

MEIBAUER Jörg (2013). Expressive compounds in German. Word Structure 6(1), 21–42.

NAGÓRKO Alicja (2010). Podręczna gramatyka języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

PAJDZIŃSKA Anna (1982) Elementy motywujące znaczenie w składzie związków frazeologicznych. In BASAJ, RYTEL (eds.), 81–87.

PAJDZIŃSKA Anna (1988). Udział konotacji leksykalnej w motywacji frazeologizmów. In Konotacja, Jerzy BARTMIŃSKI (ed.), 67–82. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

PAJDZIŃSKA Anna (1991). Wartościowanie we frazeologii. In Język a kultura, vol. 3, Wartości w języku i tekście, Jadwiga PUZYNINA, Janusz ANUSIEWICZ (eds.), 15–28. Wrocław: Wydawnictwo „Wiedza o Kulturze”.

PERELTSVAIG Asya (2001). On the Nature of Intra-clausal Relations. PhD dissertation. McGill University.

POTTS Christopher (2007). The expressive dimension. Theoretical Linguistics 33(2), 165–198.

RADIMSKÝJan (2015). Noun+Noun Compounds in Italian. Česke Budějovice: Jihočeska Univerzita.

RENNER Vincent, FERNÁNDEZ-DOMÍNGUEZ Jesús (2011). Coordinate compounding in English and Spanish. Poznań Studies in Contemporary Linguistics 47, 873–883.

SCALISE Sergio, BISETTO Antonietta (2009). Classification of compounds. In LIEBER, ŠTEKAUER (eds.), 49–82.

SZYMANEK Bogdan (2010). A Panorama of Polish Word-Formation. Lublin: Wydawnictwo KUL.

VAN GOETHEM Kristel, AMIOT, Dany (2019). Compounds and multi-word expressions in French. In Complex Lexical Units: Compounds and Multi-Word Expressions, Barbara SCHLÜCKER (ed.), 127–152. Mannheim: IDS/Berlin: Walter de Gruyter.

WILLIM Ewa (2001). On NP-internal agreement: A study of some adjectival and nominal modifiers in Polish. In Current Issues in Formal Slavic Linguistics, Gerhild ZYBATOW, Uwe JUNGHANNS, Grit MEHLHORN, Luka SZUCSICH (eds.), 80–95. Frankfurt am Main: Peter Lang.

NKJP = Narodowy Korpus Języka Polskiego (nkjp.pl)

Informacje

Informacje: Studies in Polish Linguistics, Volume 15 (2020), Vol. 15, Issue 1, s. 37 - 58

DOI: https://doi.org/10.4467/23005920SPL.20.002.11959

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Angielski:

“X, not Y” construction, copular clauses and expressive NN juxtapositions in Polish

Autorzy

Bożena Cetnarowska

https://orcid.org/0000-0001-8642-6827

University of Silesia in Katowice
Polska

Publikacja: 19.03.2020

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Bożena Cetnarowska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Angielski

Liczba wyświetleń: 1270

Liczba pobrań: 1169

<p>“X, not Y” construction, copular clauses and expressive NN juxtapositions in Polish</p>

Pobierz xml