Przynależność bez wiary? Bułgarska tożsamość prawosławna a literaturoznawstwo
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 2024
Studia Religiologica, 2023, Tom 56, Numer 3, s. 1 - 17
https://doi.org/10.4467/20844077SR.23.009.19997Autorzy
Przynależność bez wiary? Bułgarska tożsamość prawosławna a literaturoznawstwo
The aim of the paper is an attempt to problematise the concept of Bulgarian Orthodox identity in relation to the national “great narrative” and the role of literature and literary studies, and as a result, to go beyond the traditional research approach to the notion of Bulgarian religiosity. Two observations serve as a starting point: 1) the idea of religion / religiosity is one of the main themes of the discourse of the national elite; 2) Bulgarians commonly declare attachment to the Orthodox tradition, but the percentage of believers is low; therefore, the sociological conceptualisations based on the famous phrase “believing without belonging” (G. Davie) seem accurate. The paper raises the question of the ideological foundations of perceiving and explaining religious phenomena in Bulgaria, and the emphasis is on the local meaning of the religious and its crypto-theological entanglements as captured and manifested in local literary studies.
Asad T., Genealogies of Religion: Discipline and Reasons of Power in Christianity and Islam, Baltimore 1993.
Bielik-Robson A., „Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności, Kraków 2008.
Canev G., Stranici ot istoriâta na b″lgarskata literatura, t. 1: B″lgarski pisatel, Sofia 1967.
Carroll A.J., Protestant Modernity. Weber, Secularization, and Protestantism, Scranton, PA 2007.
Casanova J., Rethinking Secularization: A Global Comparative Perspective, [w:] Religion, Globalization, and Culture, P. Beyer, L. Beaman (red.). Leiden–Boston 2007, s. 101–120.
Dałczew A., Uczucie religijne w liryce bułgarskiej, przeł. W. Gałązka, [w:] Naród i kultura. Antologia esejów i artykułów o narodzie i kulturze bułgarskiej, W. Gałązka (red.), Kraków 1985, s. 175–181.
Davie G., Believing without Belonging: A Framework for Religious Transmission, „Recherches sociologiques” 1999, nr 3, s. 17–37.
Davie G., Believing without Belonging: Is This the Future of Religion in Britain? „Social Compass” 1990, t. 37, nr 4, s. 455–469.
Davie G., Vicarious Religion: A Methodological Challenge, [w:] Everyday Religion: Observing Modern Religious Lives, N.T. Ammerman (red.), New York 2007, s. 21–35.
Davie G., Vicarious Religion: A Response. „Journal of Contemporary Religion” 2011, nr 2, s. 261–266.
Davie G., Jędrzejek M., Religia zastępcza, „Znak” 2013, nr 3, https://www.miesiecznik.znak.com.pl/6942013z-grace-davie-rozmawia-michal-jedrzejekreligia-zastepcza [dostęp: 14.09.2022].
Drzewiecka E., Duchowe – nowoczesne – naukowe. Wartości w dyskursie krytycznoliterackim Bojana Penewa, „Kultura Słowian” 2023, t. 19, s. 95–107.
Drzewiecka E., Myśl postsekularna w badaniach slawistycznych. Próba spojrzenia, „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” 2014, t. 9, nr 1, s. 29–44.
Drzewiecka E., Reception of the Bible in Modern Bulgarian Culture: The (Post)Secular and the National, [w:] The Experience of Faith in Slavic Cultures and Literatures in the Context of Postsecular Thought, D. Sosnowska, E. Drzewiecka (red.), Warszawa 2018, s. 144–164.
Drzewiecka E., Reformacja, której nie było. Przypadek bułgarski (pojęcia – wpływy – idee), [w:] Kultura reformacji i reformowanie w kulturze, K. Sidowska, M. Rozmysł, J. Płuciennik (red.), Łódź 2022, s. 91–115.
Dževiecka E., Hristiânski mislitel ili nihilist? Za miroglednite distinkcii v b″lgarskoto literaturo-znanie, [w:] Emiliân Stanev. Tradiciâ i modernost, N. Dimitrov, A. Velkova-Gajdardžieva, M. Angelova (red.), Veliko T″rnovo 2018, s. 2–17.
Ghodsee K., Symphonic Secularism: Eastern Orthodoxy, Ethnic Identity and Religious Freedoms in Contemporary Bulgaria, „Anthropology of East Europe Review” 2009, t. 27, nr 2, s. 227–252.
Hervieu-Léger D., Rola religii w integracji społecznej, „Res Publica Nowa” 2006, nr 1, s. 42–52.
Hunter I., Secularization: The Birth of a Modern Combat Concept, „Modern Intellectual History” 2015, t. 12, nr 1, s. 1–32.
Istoriâ na b″lgarskata literatura v 4 toma, t. 1: Starob″lgarska literatura, V. Velčev, E. Georgiev, P. Dinekov (red.), Sofia 1962.
Kanev P., Religion in Bulgaria after 1989: Historical and socio-Cultural Aspects, „South-East Europe Review” 2002, nr 1, s. 75–96.
Konstantinov G., Religiozen duh i obraz na Isusa v b″lgarskata literatura, „B″lgarska mis″l” 1927, nr 7–8, s. 494–508.17
Konstantinova E., Obraz″t na Isus v novata b″lgarska literatura, [w:] Hristiânskata idea v istoriâta i kulturata na Evropa, D. Ovčarov (red.), Varna 2001, s. 207–215.
Lubańska M., Ładykowska A., Prawosławie – „chrześcijaństwo peryferyjne”? O teologicznych uwikłaniach teorii antropologicznej i stronniczości perspektyw poznawczych antropologii chrześcijaństwa, „Lud” 2013, nr 97, s. 195–220.
Lubańska M., Praktyki lecznicze w prawosławnych monasterach w Bułgarii. Perspektywa antropologii (post)sekularnej, Warszawa 2019.
Makrides V., Why Are Orthodox Churches Particularly Prone to Nationalization and Even to Nationalism, „St Vladimir’s Theological Quarterly” 2013, nr 3–4, s. 325–352.
Може да се каже, че вярата намалява и населението не е толкова религиозно, https://www.bta.bg/bg/news/economy/366015-mozhe-da-se-kazhe-che-namalyava-vyarata-i-naselenieto-ne-e-tolkova-religiozno [dostęp: 5.05.2023].
Население според вероизповеданието, https://nsi.bg/sites/default/files/files/pressreleases/Census2021_ethnos-2.pdf [dostęp: 12.11.2023].
Ogojska M., Pročiti v″rhu hristiânskiâ duh na b″lgarskata literatura, Sofia 2017.
Penev B., Osnovni čerti na dnešnata ni literatura, „Zlatorog”1921, nr 4–5, s. 225–247.
Penew B., Cechy podstawowe naszej literatury współczesnej, przeł. W. Gałązka [przekład z dużymi skrótami], [w:] Naród i kultura. Antologia esejów i artykułów o narodzie i kulturze bułgarskiej, W. Gałązka (red.), Kraków 1985, s. 110–114.
Преброителна карта за сградите, жилищата и населението, https://census2021.bg/wp-content/uploads/2021/10/census_karta_jilishta.pdf [dostęp: 5.05.2023].
Radev I., Biblejskiât tekst – nasoki i ravniŝa na estetičeska adaptivnost v b″lgarskata literatura (beg″l obzor), [w:] Bibliâta i b″lgarskata literatura. XIX–XX vek, I. Radev (red.), Veliko T″rnovo 1999, s. 303–314.
Radev I., Biblejskiât tekst – varianti na „nulevo” pris″stvie v b″lgarskata literatura, [w:] Sledite na Sveŝenata kniga v b″lgarskata literatura, I. Radev (red.). Veliko T″rnovo 2001, s. 127–130.
Rikev K., Zaŝoto e na skrito… Hristiânskiât svetogled v tvorčestvoto na Atanas Dalčev, Lublin 2020.
Simeonova-Konah G., Poet″t i liliâta. Hristiânski idei v tvorčestvoto na Nikolaj Liliev, Sofia 1999.
Szwat-Gyłybowa G., Haeresis Bulgarica w bułgarskiej świadomości kulturowej XIX i XX wieku, Warszawa 2005.
Taylor Ch., A Secular Age, Cambridge 2007.
Zarev P., Problemi na razvitieto na b″lgarskata literatura, Sofia 1949.
Informacje: Studia Religiologica, 2023, Tom 56, Numer 3, s. 1 - 17
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Instytut Slawistyki PAN
Publikacja: 2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Finansowanie artykułu:
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 146
Liczba pobrań: 59