Filozofia, rytuał i performatywność w starożytnej myśli indyjskiej na przykładzie upaniszady Ćhandogia 6.2.4

Joanna  Jurewicz

Filozofia, rytuał i performatywność w starożytnej myśli indyjskiej na przykładzie upaniszady Ćhandogia 6.2.4

Data publikacji: 08.2021

Studia Religiologica, 2021, Tom 54, Numer 2, s. 131 - 146

https://doi.org/10.4467/20844077SR.21.008.14199

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Filozofia, rytuał i performatywność w starożytnej myśli indyjskiej na przykładzie upaniszady Ćhandogia 6.2.4

Abstrakt

Philosophy, ritual and performativity in ancient Indian thought on the example of the Chandogia Upanishad 6.2.4

The paper discusses cosmogony presented by Uddālaka Āruṇi attested in the Chāndogya Upaniṣad (6.1-6), according to which world forms arise by giving them a name. I argue that the experience that motivates the thinking of Uddālaka is ritual, the essence of which is to give people and objects a name, thanks to which their status dramatically changes for the duration of the ritual. An analysis of a selected passage of the king’s coronation described in the Śatapatha Brāhmaṇa (5.3.4) reveals the fundamental importance of the verses uttered during preparation of the water for the consecration. The reconstruction of an experience that influences philosophical thought makes it possible to see its coherence and depth, and the fact that this experience is a ritual, a common experience of humanity, enables it to be better understood by those who grew up in other philosophical traditions as well.

Słowa kluczowe

ritual, embodied cognition, performative utterances, filozofia indyjska, upaniszady, brahmany, rytuał, poznanie ucieleśnione, wypowiedzi performatywne /Indian philosophy, Upaniṣads, Brāhmaṇas

Indian philosophy, Upaniṣads, Brāhmaṇas, ritual, embodied cognition, performative utterances

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Źrodła

Brahmana Śatapatha, http://titus.uni-frankfurt.de/texte/etcs/ind/aind/ved/yvw/sbm/sbm.htm [dostęp: 24.04.2021].

Upaniszada Ćhandogja, http://titus.uni-frankfurt.de/texte/etcs/ind/aind/ved/sv/upanisad/chup/chup.htm [dostęp: 24.04.2021].

Opracowania

Austin J.L., How to Do Things with Words, Cambridge MA 1962.

Buitenen J.A.B. van, Studies in Indian Literature and Philosophy, L. Rocher (red.), Delhi 1988.

Caillois R., Człowiek i sacrum, przeł. A. Tatarkiewicz, E. Burska, Warszawa 1995.

Caillois R., Gry i ludzie, przeł. A. Tatarkiewicz, M. Żurowska, Warszawa 1997.

Edgerton F., The Beginnings of Indian Philosophy: Selections from the Rig Veda, Atharva Veda, Upanisad, and Mahabharata, London 1965.

Eliade M., Kowale i alchemicy, przeł. A. Leder, Warszawa 2010.

Damasio A., Descartes’ Error: Emotion, Reason, and the Human Brain, New York 1996.

Damasio A., The Feeling of What Happens: Body and Emotion in the Making of Consciousness, Orlando–Austin–New York–San Diego–London 1999.

Damasio A., Self Comes to Mind: Constructing the Conscious Brain, New York 2010.

Damasio A., The Strange Order of Things: Life, Feeling, and the Making of Cultures, New York 2018.

Gonda J., The etymologies in the ancient Indian brāhmaṇas, „Lingua” 1955, t. 5, s. 61–83.

Gonda J., The Functions and the Significance of Gold in the Veda, Leiden–New York 1991.

Hestermann J.C., The Ancient Indian Royal Consecration: The Rājasūya Described According to the Yajus Texts and Annoted, ’s-Gravenhage 1957.

Huizinga J., Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, przeł. M. Kurecka, W. Wirpsza, Warszawa 2011.

Jurewicz J., Etymologies in the Brāhmaṇas and the Ṛgveda: A Case Study of ‘Fire’s Precedence, [w:] Vedic Investigations, A. Parpola, P. Koskikallio (red.), Delhi 2016, s. 251–270.

Jurewicz J., Fire and Cognition in the Rgveda, Warszawa 2010.

Jurewicz J., Fire, Death and Philosophy. A History of Ancient Indian Thinking, Warszawa 2016.

Jurewicz J., Kosmogonia Rygwedy. Myśl i metafora, Warszawa 2001.

Jurewicz J., What ancient Indian cosmogonies tell us about language, „Rocznik Orientalistyczny” 2012, t. 65, z. 1, s. 75–89.

Jurewicz J., Visual Culture, [w:] A Cultural History of Hinduism in Antiquity (2000–200 BCE), J. Whitaker (red.), London (w druku).

Jurewicz J., The cow’s body as the source domain of philosophical metaphors in the Ṛgveda. The case of ‘udder’ (ū́dhar), [w:] The Body in Language Comparative Studies of Linguistic Embodiment, M. Brenzinger, I. Kraska-Szlenk (red.), Leiden 2014, s. 98–116.

Kane P.V., History of Dharmaśāstra, Poona 1968–1975, t. 2, cz. 2.

Kudelska M., Upaniszady, Kraków 1999.

Kuiper F.B.J., Vācārambhaṇam, „Indo-Iranian Journal” 1957, t. 1, z. 2, s. 154–159.

Kuiper F.B.J., Vācārambhaṇam (II), „Indo-Iranian Journal” 1958, t. 2, z. 4, s. 306–310.

Lakoff G., Kobiety, ogień i rzeczy niebezpieczne. Co kategorie mówią nam o umyśle, przeł. M. Buchta, A. Kotarba, A. Skucińska, Kraków 2011.

Lakoff G., Johnson M., Metafory w naszym życiu, przeł. T. Krzeszowski, Warszawa 2010.

Lakoff G., Johnson M., Philosophy in the Flesh. The Embodied Mind and its Challenge to Western Thought, New York 1999.

Malamoud Ch., Cooking the World. Ritual and Thought in Ancient India, Delhi 1996.

Metonymy in Language and Thought, K.-U. Panther, G. Radden G. (red.), Amsterdam–Philadephia 1999.

Olivelle P., Upaniṣads; Translated from the Original Sanskrit, Oxford 1996.

Schayer S., O genezie monizmu Upaniszad z magicznego światopoglądu Atharwa-Wedy i Brahmanów, [w:] O filozofowaniu Hindusów: artykuły wybrane, M. Mejor (red.), Warszawa 1988, s. 13–22.

Searle J.R., Expression and Meaning, Cambridge 1979.

Staal J.F. (coll. C.V. Somayajipad and M. Itti Ravi Nambudiri), Agni: The Vedic Ritual of the Fire Altar, Berkeley 1983, t. 1–2.

Sweetser E., Blended Spaces and Performativity, „Cognitive Linguistics” 2000, nr 11, z. 3/4, s. 305–333.

Taves A., Religious Experience Reconsidered. A Building-Block Approach to the Study of Religion and Other Special Things, Princeton–Oxford 2007.

Thite G.U., Sacrifice in the Brahmana-Texts, Poona 1975.

Turner V., Od rytuału do teatru. Powaga zabawy, przeł. M. i J. Dziekanowie, Warszawa 2005.

Turner V., Gry społeczne, pola i metafory, przeł. W. Usakiewicz, Kraków 2005.

https://lexlege.pl/konstytucja-rzeczypospolitej-polskiej/art-130/ [dostęp: 24.04.2021].

http://www.oremus.org/liturgy/coronation/cor1953b.html [dostęp: 24.04.2021].

Informacje

Informacje: Studia Religiologica, 2021, Tom 54, Numer 2, s. 131 - 146

DOI: https://doi.org/10.4467/20844077SR.21.008.14199

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Filozofia, rytuał i performatywność w starożytnej myśli indyjskiej na przykładzie upaniszady Ćhandogia 6.2.4

Angielski:

Philosophy, ritual and performativity in ancient Indian thought on the example of the Chāndogya Upaniṣad 6.2.4

Autorzy

Joanna Jurewicz

https://orcid.org/0000-0002-9944-4140

Department of Linguistics and Modern Languages UNISA, Pretoria

Wydział Orientalistyczny, Uniwersytet Warszawski

Publikacja: 08.2021

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Joanna Jurewicz (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 884

Liczba pobrań: 919

<p> Filozofia, rytuał i performatywność w starożytnej myśli indyjskiej na przykładzie upaniszady <em>Ćhandogia </em>6.2.4</p>

Pobierz xml