FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Żydówki nauczycielkami religii w Galicji do 1914 roku

Data publikacji: 23.12.2021

Studia Judaica, 2021, Nr 2 (48), s. 295 - 312

https://doi.org/10.4467/24500100STJ.21.013.15068

Autorzy

,
Alicja Maślak-Maciejewska
Instytut Judaistyki, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2164-0344 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
,
Anna Trząsalska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-5035-8065 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
Maria Vovchko
https://orcid.org/0000-0002-1882-2235 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Żydówki nauczycielkami religii w Galicji do 1914 roku

Abstrakt

Jewish Women as Teachers of Religion in Galicia Before 1914

The article describes the activities of Jewish women teaching religion in Galician public schools. The first women performed this profession in the 1870s, in the 1890s they were listed for the first time in the schematisms (the official lists of civil servants), in the next decade the first woman received a permanent teaching position, and in 1913 they were for the first time directly addressed in the job announcement for teachers of religion. Therefore, their position became more established toward the end of the autonomous period, although they still constituted an absolute minority in this professional group. The emergence of female teachers of religion raised protests among the male members of this professional group. They voiced three main arguments against granting women teaching positions: their alleged insufficient qualifications, the tradition of Judaism, and what they understood to be the “social justice” (according to which men deserved permanent teaching contracts more than women). The article discusses the chronology of granting women the positions of teachers of religion, describes the public debate on the subject, and addresses the issue of women’s professional qualifications. It is based on both printed and archival sources and on historical press.

* Artykuł powstał w ramach projektu Narodowego Centrum Nauki pt. Religia mojżeszowa” jako przedmiot szkolny w Galicji: programy nauczania, podręczniki, nauczyciele, konkurs „Sonata” (2018/31/D/HS3/03604). Wszystkie autorki są członkiniami zespołu projektowego. Nazwiska autorek podano w kolejności alfabetycznej.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Archiwum Państwowe w Przemyślu
I Państwowe Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Przemyślu, zesp. 357, sygn. 41.
Archiwum Państwowe w Rzeszowie (APRz)
Akta miasta Rzeszowa, zesp. 1, sygn. 276.
Publiczna Szkoła Powszechna im. św. Jadwigi w Rzeszowie, zesp. 543, sygn. 38.
Publiczna Szkoła Żeńska im. św. Scholastyki w Rzeszowie, zesp. 212, sygn. 71.
Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie (CDIAL)
Gmina wyznaniowa żydowska we Lwowie, f. 701, op. 2, spr. 335, 956, 1181, 1375.
Rada Szkolna Krajowa, f. 178, op. 1, spr. 4714, 5923; op. 2, spr. 1219.
Państwowe Archiwum Obwodu Lwowskiego (DALO)
Magistrat miasta Lwowa, f. 3, op. 1, spr. 3302, 3396, 3624, 4902.
2. Źródła opublikowane
Prasa
„Nowa Reforma” 1909.
„Wschód” 1903–1904.
„Wychowanie i Oświata” 1907–1909, 1911, 1913–1914.
Inne źródła drukowane
„Dziennik Urzędowy C.K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi” 1903, 1905, 1907, 1913, 1917.
I Sprawozdanie Dyrekcyi Seminaryum nauczycielskiego żeńskiego we Lwowie. Seminaryum Nauczycielskie Żeńskie we Lwowie 1871–1897, Lwów 1897.
Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Seminaryum nauczycielskiego żeńskiego w Krakowie za czas od r. 1872 do 1875, Kraków 1875.
Sprawozdanie z posiedzeń ankiety w sprawie nauki religii mojżeszowej w szkołach galicyjskich, odbytej dnia 11. lutego 1907, Lwów 1907.
Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim, Kraków–Lwów 1896, 1901–1903, 1911–1914.
Ustawa z dnia 1 grudnia 1889 dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem, „Dziennik Ustaw i Rozporządzeń Krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem”, nr 71, Lwów 1889.
3. Opracowania
Łapot Mirosław, Nauczycielki religii mojżeszowej w szkołach publicznych w Galicji w latach 1867–1939, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika” 20 (2011).
Łapot Mirosław, Religia mojżeszowa w szkolnictwie publicznym we Lwowie w okresie autonomii galicyjskiej (1867–1918), Częstochowa 2019.
Pabis-Cisowska Katarzyna, Postęp kontra tradycja. Kwestia małżeństwa, dobroczynności i szkolnictwa w żydowskim Krakowie na przełomie XIX i XX w., Kraków 2019.
Rędziński Kazimierz, Współdziałanie polskich i żydowskich nauczycieli w Galicji na przełomie XIX i XX wieku (do 1918 r.), [w:] W kręgu dawnych i współczesnych teorii wychowania. Uczeń – szkoła – nauczyciel, red. Katarzyna Dormus, Ryszard Ślęczka, Kraków 2012.
Świeboda Józef, Edukacja Żydów w Galicji 1772–1918, „Prace Historyczno-Archiwalne” 2 (1994).

Informacje

Informacje: Studia Judaica, 2021, Nr 2 (48), s. 295 - 312

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Żydówki nauczycielkami religii w Galicji do 1914 roku

Angielski:
Jewish Women as Teachers of Religion in Galicia Before 1914

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-2164-0344

Alicja Maślak-Maciejewska
Instytut Judaistyki, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2164-0344 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Judaistyki, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków, Polska

https://orcid.org/0000-0002-5035-8065

Anna Trząsalska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-5035-8065 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 23.12.2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Alicja Maślak-Maciejewska (Autor) - 33%
Anna Trząsalska (Autor) - 33%
Maria Vovchko (Autor) - 34%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 1055

Liczba pobrań: 713

<p> Żydówki nauczycielkami religii w Galicji do 1914 roku</p>