FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

The Old Privileges and the New Spirit of Law: Jewish Residential Areas in the Duchy of Warsaw 

Data publikacji: 2020

Studia Judaica, 2020, Nr 1 (45), s. 43 - 74

https://doi.org/10.4467/24500100STJ.20.002.12916

Autorzy

Aleksandra Oniszczuk
Uniwersytet Warszawski
https://orcid.org/0000-0001-5562-9058 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

The Old Privileges and the New Spirit of Law: Jewish Residential Areas in the Duchy of Warsaw 

Abstrakt

Among the most important aspects of government policy aimed at Jews in the nineteenth-century Polish lands was the issue of where Jews could reside. Medieval in its roots, the conviction that some form of separation was needed was vested in contemporary arguments. Pertinent in this context was the stance taken by the authorities of the Duchy of Warsaw. The article discusses the question whether old city privileges imposing restrictions on Jews were in force at that time. The author claims—contrary to previous historiography—that this question cannot be reduced to a simple “yes”or “no”answer. Referring to the concepts of sociology of law, the double dimension of law (law in books and law in action) can be identified. The issue may serve as an interesting example of legal pluralism and the power of law-convictions. Based on ministerial and local correspondence, the analysis leads to two major conclusions. First, while in theory old city privileges were no longer in force— and this was clearly stated by ministers—the latter decided to refrain from announcing this to the public. Moreover, they agreed to develop an unofficial policy of resolving some cases “as if the old privileges were still binding.”Second, the officially introduced concept of district (rewir) was designed to replace the old privileges, as it offered a variety of new justifications. These were linked to the modernization policy, with claims regarding the integration of acculturated individuals, order, sanitation, and safety.

Bibliografia

1. Archival primary sources and other manuscripts
 
Archiv der Universität Zürich
Schwarz Esther, “Die Juden im Herzogtum Warschau (1807–1813),” B.A. dissertation, Universität Zürich, Zürich 1975.
 
Archiwum Główne Akt Dawnych
Collection: Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych, call numbers: 185, 186, 1439, 2921, 2923, 4480, 4586, 4709, 6583, 6627.
Collection: Rada Ministrów Księstwa Warszawskiego, call numbers: II 165, II 166, II 168, II 186.
 
Archiwum Narodowe w Krakowie
Collection: Magistrat Krakowa, call no. I/42.
 
Archiwum Państwowe w Kielcach
Collection: Rząd Gubernialny Radomski, call numbers: 2181, 4018.
 
Archiwum Państwowe w Zielonej Górze
Collection: Akta miasta Wschowa, call no. 1219.
 
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, call no. 117/48:
Zimmerspitz Freide, “Podatek ‘koszerne’ i jego dzierżawcy w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (1809–1862),” M.A. dissertation, University of Warsaw, Warsaw, undated (between 1932 and 1939).
 
2. Printed primary sources
 
Jewish Privileges in the Polish Commonwealth, ed. Jacob Goldberg (Jerusalem, 1985–2001), vols. 1–3.
 
Materiały do dziejów Komisji Rządzącej z 1807 r. Dziennik czynności Komisji Rządzącej, ed. Michał Rostworowski (Kraków, 1918), vol. 1.
 
Ustawodawstwo Księstwa Warszawskiego. Starodawne prawa polskiego pomniki, Series II, Section IV, eds. Wojciech Bartel, Jan Kosim, Władysław Rostocki (Warsaw, 1964–1969).
 
3. Secondary sources
 
Aust Cornelia, “Merchants, Army Suppliers, Bankers: Transnational Connections and the Rise of Warsaw’s Jewish Mercantile Elite (1770–1820),” in Glenn Dynner, François Guesnet (eds.), Warsaw. The Jewish Metropolis: Essays in Honor of the 75th
 
Birthday of Professor Antony Polonsky (Leiden–Boston, 2015).
 
Bałaban Majer, Dzielnica żydowska – jej dzieje i zabytki (Lwów, 1909).
 
Baranowska Zofia, Baranowski Jerzy, “Dzielnica żydowska i synagoga w Zamościu,” Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 63 (1967).
 
Bartoszewicz Henryk, “Projekty rewirów dla ludności żydowskiej w miastach mazowieckich 1807–1830,” Rocznik Mazowiecki 18 (2006).
 
Bereza Arkadiusz, “Pozycja monarchy w Księstwie Warszawskim,” Studia Iuridica Lublinensia 18 (2012).
 
Bergman Eleonora, “Ludność żydowska w miasteczkach Mazowsza w XIX i XX w.,” in Andrzej Stawarz (ed.), Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków. Wybrane zagadnienia rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturowego (Warsaw, 1999).
 
Bruer Albert A., Geschichte der Juden in Preußen (1750–1820) (Frankfurt–New York, 1991).
 
Cotterrell Roger, “Leon Petrażycki and Contemporary Socio-Legal Studies,” International Journal of Law in Context 11 (2015), 1.
 
Czubaty Jarosław, The Duchy of Warsaw, 1807–1815: A Napoleonic Outpost in Central Europe, trans. Ursula Phillips (London, 2016).
 
Dynner Glenn, “Jewish Quarters: The Economics of Segregation in the Kingdom of Poland,” in Rebecca Kobrin, Adam Teller (eds.), Purchasing Power: The Economics of Modern Jewish History (Philadelphia, 2015).
 
Eisenbach Artur, Emancypacja Żydów na ziemiach polskich 1785–1870 (Warsaw, 1988).
 
Eisenbach Artur, Kwestia równouprawnienia Żydów w Królestwie Polskim (Warsaw, 1972).
 
Eisenbach Artur, “Mobilność terytorialna ludności żydowskiej w Królestwie Polskim,” in Witold Kula (ed.), Społeczeństwo Królestwa Polskiego. Studia o uwarstwieniu i ruchliwości społecznej (Warsaw, 1966), 2.
 
Eisenbach Artur, “Status prawny ludności żydowskiej w Warszawie w końcu XVIII i na początku XIX wieku,” Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 39 (1961).
 
Feinkind Moses, Dzieje Żydów w Piotrkowie i okolicy (Piotrków, 1930).
 
Fijałkowski Paweł, Warszawska społeczność żydowska w okresie stanisławowskim 1764–1795. Rozwój w dobie wielkich zmian (Warsaw, 2016).
 
Fijałkowski Paweł, “Żydzi w miastach Mazowsza XIII–XVIII w.,” in Andrzej
 
Stawarz (ed.), Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków. Wybrane zagadnienia rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturowego (Warsaw, 1999).
 
Flatt Oskar, Opis Piotrkowa Trybunalskiego pod względem historycznym i statystycznym (Warsaw, 1850).
 
Frenk Ezriel Natan, “Le-toledot ha-Yehudim bi-nesikhut Varsha,” Ha-Tekufa 4 (1919).
 
Gąsiorowski Stefan, “Żydzi w Kiejdanach w XVII i XVIII w. Rekonesans badawczy,” in Marcin Wodziński, Anna Michałowska-Mycielska (eds.), Małżeństwo z rozsądku? Żydzi w społeczeństwie dawnej Rzeczypospolitej (Wrocław, 2007).
 
Goldberg Jacob, “De non tolerandis Iudaeis: On the Introduction of the Anti-Jewish Laws into Polish Towns and the Struggle against Them,” in Shmuel Yeivin (ed.), Studies in Jewish History: Presented to Professor Raphael Mahler on His Seventy-Fifth Birthday (Merhavia, 1974).
 
Grossman Henryk, “Struktura społeczna i gospodarcza Księstwa Warszawskiego na podstawie spisów ludności 1808 i 1810 r.,” Kwartalnik Statystyczny 2 (1925), 1.
 
Grynwaser Hipolit, Kodeks Napoleona w Polsce. Demokracja szlachecka 1795–1831 (Wrocław, 1951).
 
Guesnet François, Polnische Juden im 19. Jahrhundert: Lebensbedingungen, Rechtsnormen und Organisation im Wandel (Köln–Weimar–Wien, 1998).
 
Gurvitch Georges, Sociology of Law (New Brunswick–London, 1973).
 
Heyde Jürgen, “‘Ghetto’ and the Construction of Jewish History: The Case of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Considerations about a Research Project,” Kwartalnik Historii Żydów (2004), 4.
 
Heyde Jürgen, “The ‘Ghetto’ as a Spatial and Historical Construction – Discourses of Emancipation in France, Germany and Poland,” Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts 4 (2005).
 
Heyde Jürgen, “Zwischen Polen und Preußen – Die jüdische Bevölkerung in der Zeit der Teilungen Polens,” in Helga Schnabel-Schüle, Andreas Gestrich (eds.), Fremde Herrscher – fremdes Volk: Inklusions- und Exklusionsfiguren bei Herrschaftswechseln in Europa (Frankfurt am Main, 2006).
 
Jabłoński Paweł, Kaczmarek Przemysław, Granice władzy prawniczej w perspektywie polskiej tradycji socjologicznej (Kraków, 2017).
 
Jehle Manfred, “‘Relocations’ in South Prussia and New East Prussia: Prussia’s Demographic Policy towards the Jews in Occupied Poland 1772–1806,” The Leo Baeck Institute Year Book 52 (2007), 1. Kallas Marian, Organy administracji terytorialnej w Księstwie Warszawskim (Toruń, 1975).
 
Kaźmierczyk Adam, “Żydzi w miastach prywatnych. Wybrane aspekty,” Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych 77 (2016).
 
Koselleck Reinhart, Preussen zwischen Reform und Revolution: Allgemeines Landrecht, Verwaltung und soziale Bewegung von 1791 bis 1848 (Stuttgart, 1967).
 
Mahler Raphael, Divre yeme Isra’el: Dorot aharonim (Merhavia, 1970), 6.
 
Matyjaszek Konrad, Produkcja przestrzeni żydowskiej w dawnej i współczesnej Polsce (Kraków, 2019).
 
Mazurkiewicz Józef, Jurydyki lubelskie (Wrocław, 1956).
 
Mazurkiewicz Józef, “Znaczenie akt notarialnych dla badań nad własnością w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim,” Annales UMCS, Sec. F, 20 (1965).
 
Michałowska-Mycielska Anna, The Jewish Community: Authority and Social Control in Poznań and Swarzędz 1650–1793 (Warsaw, 2015).
 
Michałowska-Mycielska Anna, “Żydzi w strukturze politycznej i administracyjnej Rzeczypospolitej (XVI–XVIII w.),” Przegląd Humanistyczny 58 (2014), 3.
 
Michalski Jerzy, “Zagadnienie polityki antycechowej w czasach Stanisława Augusta,” Przegląd Historyczny 45 (1954), 4.
 
Murphy Curtis, From Citizens to Subjects: City, State, and the Enlightenment in Poland, Ukraine and Belarus (Pittsburgh, 2018).
 
Nussbaum Hilary, Szkice historyczne z życia Żydów w Warszawie (Warsaw, 1881).
 
Oniszczuk Aleksandra, “The Jews in the Duchy of Warsaw: The Question of Equal Rights in Administrative Theory and Practice,” Polin 27 (2015).
 
Oniszczuk Aleksandra, “Public Administration and the Challenge to Introduce Egalitarian Legal Order: The Jewish Policy of the Duchy of Warsaw (1807–1815),” Administory 5 (2020).
 
Oniszczuk Aleksandra, Władze Księstwa Warszawskiego wobec Żydów. Debata, prawo, praktyka (Wrocław, 2021) (forthcoming).
 
Piechotka Maria, Piechotka Kazimierz, “Jewish Districts in the Spatial Structure of Polish Towns,” Polin 5 (1990).
 
Piechotka Maria, Piechotka Kazimierz, Oppidum Judaeorum. Żydzi w przestrzeni miejskiej dawnej Rzeczypospolitej (Warsaw, 2004).
 
Radwański Zbigniew, Jan Wąsicki, “Wprowadzenie Pruskiego Prawa Krajowego na Ziemiach Polskich,” Czasopismo Prawno-Historyczne 6 (1954), 1.
 
Schiper Ignacy, “Samorząd żydowski w Polsce na przełomie wieku 18 i 19-go (1764–1831),” Miesięcznik Żydowski 1 (1931), 1.
 
Sobociński Władysław, Historia ustroju i prawa Księstwa Warszawskiego (Toruń, 1964).
 
Stanley John, “The Politics of the Jewish Question in the Duchy of Warsaw, 1807–1813,” Jewish Social Studies 44 (1982), 1.
 
Szczepański Janusz, Dzieje społeczności żydowskiej powiatów Pułtusk i Maków Mazowiecki (Warsaw, 1993).
 
Szczepański Janusz, Społeczność żydowska Mazowsza w XIX–XX wieku (Pułtusk, 2005).
 
Szulc Michał, Emanzipation in Stadt und Staat: Die Judenpolitik in Danzig 1807–1847 (Göttingen, 2016).
 
Tamanaha Brian, “A Holistic Vision of the Socio-Legal Terrain,” Law and Contemporary Problems 71 (2008), 2.
 
Wąsicki Jan, Ziemie polskie pod zaborem pruskim. Prusy Nowowschodnie (Neuostpreussen) 1795–1806 (Poznań, 1963).
 
Wąsicki Jan, Ziemie polskie pod zaborem pruskim. Prusy Południowe 1793–1806. Studium historycznoprawne (Wrocław, 1957).
 
Węgrzynek Hanna, “Illegal Immigrants: The Jews of Warsaw, 1527–1792,” in Glenn Dynner, François Guesnet (eds.), Warsaw. The Jewish Metropolis: Essays in Honor of the 75th Birthday of Professor Antony Polonsky (Leiden–Boston, 2015).
 
Wenzel Stefi, Jüdische Bürger und kommunale Selbstverwaltung in preußischen Städten 1808–1848 (Berlin, 1967).
 
Willaume Juliusz, Fryderyk August jako książę warszawski (1807–1815) (Poznań, 1939).
 
Wojtkowski Andrzej, Polityka rządu pruskiego wobec Żydów polskich od roku 1793 do 1806 (Poznań, 1923).
 
Ziątkowski Leszek, Między niemożliwym a koniecznym. Reformy państwa pruskiego w końcu XVIII i na początku XIX wieku a proces równouprawnienia Żydów ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji na Śląsku (Wrocław, 2007).
 
Złotkowski Dariusz, Miasta departamentu kaliskiego w okresie Księstwa Warszawskiego (Częstochowa, 2001).

Informacje

Informacje: Studia Judaica, 2020, Nr 1 (45), s. 43 - 74

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

The Old Privileges and the New Spirit of Law: Jewish Residential Areas in the Duchy of Warsaw 

Angielski:

The Old Privileges and the New Spirit of Law: Jewish Residential Areas in the Duchy of Warsaw 

Autorzy

Publikacja: 2020

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Aleksandra Oniszczuk (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski