Od cmentarza żydowskiego po Wawel. Działalność Hochstimów – rodziny żydowskich kamieniarzy z Krakowa
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEOd cmentarza żydowskiego po Wawel. Działalność Hochstimów – rodziny żydowskich kamieniarzy z Krakowa
Data publikacji: 09.2022
Studia Judaica, 2022, Nr 1 (49), s. 1 - 61
https://doi.org/10.4467/24500100STJ.22.001.16295Autorzy
Od cmentarza żydowskiego po Wawel. Działalność Hochstimów – rodziny żydowskich kamieniarzy z Krakowa
From the Jewish Cemetery to Wawel: Activities of the Hochstims, a Family of Jewish Stonemasons from Kraków
The article is devoted to the activities of the Hochstim family: Jewish stonemasons active in the second half of the nineteenth century, mainly in Kraków, but also in other Galician towns and in Warsaw (Kingdom of Poland). Four generations of this family were active in the field of stonemasonry. The highest position was achieved by Fabian Hochstim (1825–1906) who completed prestigious commissions such as the renovation of royal tombstones on Wawel Hill. His enterprise, which for many years was located in Kraków’s main square, specialized in the production of tombstones for both Jewish and Christian cemeteries. Fabian’s son, Adolf, pursued his father’s business and also sold building materials. The Hochstim family employed modern business strategies to establish the corporate identity of their enterprise, such as participation in public exhibitions and marketing campaigns in the press. With success and despite obstacles they achieved a strong market position in an environment that was dominated by traditional guilds. Until the end of the nineteenth century, the family remained faithful to the Jewish tradition.
1. Źródła archiwalne
Archiwum Narodowe w Krakowie (ANK)
Zespół Akta Miasta Krakowa (konwoluty magistratu):
ANK, sygn. 29/33/Kr 7166, sygn. 29/33/Kr 8081,
ANK, sygn. 29/158/63 Cechy murarzy, kamieniarzy, cieśli i studniarzy w Krakowie i Kazimierzu (dawn. sygn. AD 500 b),
ANK, sygn. Varia 2 – Zbiór akt i materiałów różnej proweniencji 29/427,
Kolekcja druków firmowych – winiety, faktury, reklamy: sygn. Varia 2 III 277, sygn. Varia 2 III 280, sygn. Varia 2 III 282.
Zespół Archiwum Planów Budownictwa Miejskiego w Krakowie:
ANK, sygn. 29/1410/1512 BM 104 Księga prowadzonych robót z lat 1867–1871 [Budowa i utrzymanie dróg, mostów, bruków, chodników, kanałów, studni i domów],
ANK, sygn. ABM 1383,
ANK, sygn. ABM 29/1410/Szkoły 7,
ANK, sygn. ABM SRB 449 (Statystyka ruchu budowlanego),
ANK, sygn. ABM Wodociągi i kanalizacja 4.
Zespół Izba Przemysłowo-Handlowa w Krakowie 29/318:
ANK, sygn. IPHKr 29/318/2.2/176 Kataster. Rejestr A. Odpisy akt sądowych rejestru handlowego dotyczące spółek jawnych i firm jednoosobowych.
Kraków i powiaty. Ho-I.
Zespół Sąd Okręgowy w Krakowie 29/1989 Rejestr Handlowy:
ANK, sygn. 29/1989/17946, sygn. 29/1989/17986, sygn. 29/1989/18246, sygn. 29/1989/20382, sygn. 29/1989/21914, sygn. 29/1989/23812.
Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (APAU), Zespół Towarzystwo Naukowe Krakowskie, sygn. TNK-81.
Fototeka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Rysunek Kraków, katedra, ołtarz w krypcie św. Leonarda (projekt), sygn. IHSUJ P 012218.
Muzeum Krakowa, Zakład Fotograficzny Ignacego Kriegera: Zakład kamieniarski Fabiana Hochstima, sygn. MHK 4215-K–sygn. MHK 4234-K.
2. Źródła opublikowane
Czasopisma
„Architekt. Miesięcznik poświęcony architekturze, budownictwu i przemysłowi artystycznemu”, Kraków, 1913.
„Czas”, Kraków, 1862–1894.
„Czasopismo Techniczne”, Kraków, 1882.
„Czasopismo Towarzystwa Technicznego Krakowskiego”, Kraków, 1891–1892.
„Dziennik Literacki”, Lwów, 1869.
„Gazeta Krakowska”, Kraków, 1882–1883.
„Gazeta Lwowska”, Lwów, 1869–1907.
„Kraj”, Kraków, 1869–1872.
„Kurjer Krakowski”, Kraków, 1887.
„Kurjer Warszawski”, Warszawa, 1857–1887.
„Naprzód”, Kraków, 1903–1909.
„Nowa Reforma”, Kraków, 1883–1916.
„Ojczyzna”, Lwów, 1882–1884.
„Rocznik Krakowski”, Kraków, 1923.
„Słowo”, Warszawa, 1885.
„Sprawiedliwość. Die Gerechtigkeit”, Kraków, 1897–1903.
„Unia”, Lwów, 1870.
Inne źródła drukowane
Babel Bronisław, Wspomnienia z Krynicy, Nowy Sącz 1896.
Dzieduszycki Włodzimierz, Galicja i Wystawa powszechna w Wiedniu 1873. Luźne myśli rzucone ludziom dobrej woli, Lwów 1872 [sic!].
„Dziennik Rozporządzeń dla Stoł. Król. Miasta Krakowa”, Kraków, 1885–1914.
Dziennik Rządowy Wielkiego Księstwa Krakowskiego (1852), nr 87–88.
Gintl Heinrich Eduard, Wykaz udziału Galicyi i Wielkiego Księstwa Krakowskiego na powszechnej wystawie 1873 w Wiedniu, Wiedeń1873.
Karol Estreicher do Felicjana Faleńskiego, 2 XII 1869, [w:] Archiwum Literackie, red. Kazimierz Budzyk, Tadeusz Mikulski, Stanisław Pigoń, t. 3: Korespondencja Karola Estreichera z Marią i Felicjanem Faleńskimi (1867–1903), oprac. Jadwiga Rudnicka, Wrocław 1957.
Kastner Leopold, Adressenbuch der Handel- und Gewerbetreibenden sowie der Actien-Gesellschaften der oesterreichisch-ungarischen Monarchie, Wien 1873.
Katalog wystawy rolniczo-przemysłowej w Przemyślu 1882, Przemyśl 1882.
Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego od r. 1864 do r. 1887 i obraz jego stanu dzisiejszego wraz z rzeczą o rektorach od czasów najdawniejszych. Wydanie Senatu Akademickiego na pamiątkę otwarcia Collegium Novum, Kraków 1887.
Księga adresowa Krakowa i Podgórza, R. 1, na rok 1905, wyd. Józef Knapik, Stefan Mikulski, Kraków 1904.
Lista imienna Członków Towarzystwa w r. 1864/5, [w:] Sprawozdanie Dyrekcyi Zjednoczonego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie z czynności w roku 1864/5, Drukarnia „Czasu” W. Kirchmayera, Kraków 1865.
Pamiątka odsłonięcia pomnika Maurycego Gottlieba, nakładem komitetu, Kraków 1892.
Rocznik LVI Krakowskiego towarzystwa dobroczynności z roku 1874, Kraków 1874.
Rycharski Lucjan Tomasz, Pamiątka odkrycia i pogrzebania zwłok Kazimierza Wielkiego, Kraków 1868.
Snopek Kazimierz, Zmienianie nazwisk, Warszawa 1935.
Sroka Antoni Rościsław, Księga adresowa przemysłu, handlu i finansów 1922, Warszawa [1922].
Wielka Księga Adresowa Wielkiego Krakowa, R. 9, na rok 1914, wyd. Stefan Mikulski, Cieszyn 1914.
Wykaz ulic, placów, kościołów i domów miasta Krakowa i Podgórza, oprac. Aleksander Nowolecki, Kraków 1880.
3. Opracowania
Buszko Józef, Uroczystości kazimierzowskie na Wawelu w roku 1869, Kraków 1970.
Cichocki Edward, Przebudowa pomnika króla Zygmunta III w Warszawie, „Przegląd Techniczny” 26 (1889), z. 2–3.
Demel Juliusz, Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa w latach 1846–1853, Kraków 1951.
Fischer Iwona, Kraków Mikołajowi Zyblikiewiczowi w hołdzie, „Krakowski Rocznik Archiwalny” 17 (2011).
Hońdo Leszek, Nowy Cmentarz Żydowski w Krakowie. Przewodnik – część 1, Kraków 2006.
Kozińska-Witt Hanna, Politycy czy klakierzy? Żydzi w krakowskiej Radzie miejskiej w XIX wieku, Kraków 2019.
Kozińska-Witt Hanna, Wzloty i upadki przemysłowców z okolic Krakowa – Maurycy Baruch i jego potomkowie, [w:] Żydzi krakowscy. Nowe kierunki badań, red. Alicja Maślak-Maciejewska, Kraków–Budapeszt–Syrakuzy 2021.
Kruk Ryszard, Ławka Kraszewskiego w Krynicy, „Almanach Muszyny” (2008).
Maślak-Maciejewska Alicja, Modlili się w Templu. Krakowscy Żydzi postępowi w XIX wieku. Studium społeczno-religijne, Kraków 2018.
Muczkowski Józef, Pomnik Kazimierza Wielkiego w katedrze na Wawelu, „Rocznik Krakowski” 19 (1923).
Partridge Agnieszka, Libanowie, Fraenklowie, Kadenowie, Zuliani, Grodziccy… krakowskie rodziny działające w branży budowlanej na przełomie XIX i XX wieku, „Rocznik Krakowski” 83 (2017).
Partridge Agnieszka, Potęga ornamentu. Europejska ceramika artystyczna w budownictwie z lat 1840–1939 i jej przykłady w obiektach architektury Krakowa, Kraków 2017.
Prószyńska Zuzanna, Galli, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze–rzeźbiarze–graficy, t. 2: D–G, red. Jolanta Maurin-Białostocka i in., Wrocław–Warszawa 1975.
Reinfuss Roman, Ludowa rzeźba kamienna w Polsce, Wrocław 1989.
Roszak Joanna, Godlewski Grzegorz, Przysiąść się do pisarza. Pomniki-ławki na Lubelszczyźnie jako atrakcje turystyczne, „Turystyka Kulturowa” (2015), nr 2.
Śnieżyńska-Stolot Ewa, Setna rocznica restauracji nagrobka Kazimierza Wielkiego w Katedrze Wawelskiej, „Ochrona Zabytków” 23 (1970), nr 1.
Tarajko Monika, Rozpoznanie i prace porządkowe, [w:] Teresa Klimowicz, Paweł Sygowski, Monika Tarajko, Andrzej Trzciński, Ogrodnicy pamięci. Cmentarze żydowskie. Podręcznik dobrych praktyk w ochronie dziedzictwa lokalnego, Lublin 2018.
Trzciński Andrzej, Cmentarze żydowskie w XIX i XX wieku (do Holokaustu) w Europie Środkowo-Wschodniej jako tekst kultury, [w:] Sztuka cmentarzy w XIX i XX wieku, red. Anna Sylwia Czyż, Bartłomiej Gutowski, Warszawa 2010.
Urban Jacek, Katedra na Wawelu 1795–1918, Kraków 2000.
Zadak Rafał, Kamień w zabytkach wielickich nekropolii, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” (2014), nr 29.
Zbroja Barbara, The Artistic Origins of the Tempel Synagogue in Cracow, „Scripta Judaica Cracoviensia”3 (2005).
4. Bazy internetowe
Hirschberg Dan, Hochstim Family, [drzewo genealogiczne rodziny Hochstimów], https://www.ics.uci.edu/~dan/genealogy/Krakow/Families/Hochstim.html
Minakowski Marek Jerzy, Wielka Genealogia Minakowskiego, https://wielcy.pl
Informacje: Studia Judaica, 2022, Nr 1 (49), s. 1 - 61
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Od cmentarza żydowskiego po Wawel. Działalność Hochstimów – rodziny żydowskich kamieniarzy z Krakowa
From the Jewish Cemetery to Wawel: Activities of the Hochstims, a Family of Jewish Stonemasons from Kraków
Instytut Judaistyki, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków, Polska
Instytut Judaistyki, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków, Polska
Publikacja: 09.2022
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1121
Liczba pobrań: 569