FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Między kamuflażem a stereotypem. Postać Żydówki w dramacie Gabrieli Zapolskiej Nerwowa awantura

Data publikacji: 2021

Studia Judaica, 2021, Nr 1 (47), s. 153 - 173

https://doi.org/10.4467/24500100STJ.21.006.14608

Autorzy

Katarzyna Trębacka
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0001-9049-4734 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Między kamuflażem a stereotypem. Postać Żydówki w dramacie Gabrieli Zapolskiej Nerwowa awantura

Abstrakt

Between Camouflage and Stereotype: The Portrayal of a Jewish Woman in Gabriela Zapolska’s Drama “Nerwowa awantura” [The Nervous Row]

The article is an attempt to analyze Gabriela Zapolska’s drama entitled Nerwowa awantura [The Nervous Row], first published in 2012. The aim of the study is to answer the question whether Zapolska, while adding Peruwianka to other figures of Jewish women in her literary output, succumbed to popular opinions and provided her with stereotypical features. Or, on the contrary, perhaps she created her protagonist in an innovative, unprecedented way? The author is trying to answer the question whether the ideas of emancipation and feminist movements, so close to the writer, an attempt to fight the existing patriarchal order and Victorian bourgeois customs, also resonate in Nerwowa awantura. The analysis shows that there are no figures of Jewish women in Zapolska’s oeuvre who are clearly burdened with stereotypical traits or are completely free of them. However, none of the Jewish female characters created by the playwright is so independent, liberated and able to achieve her goals as Peruwianka, and as a result she can be perceived as a new figure on the literary and theatrical map.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
1. Źródła opublikowane
Boy-Żeleński Tadeusz, Pisma, t. 20, red. Henryk Markiewicz, oprac. i przedmowa Jan Kott, Warszawa 1963.
Niedrukowane dramaty Gabrieli Zapolskiej, t. 1: „Nerwowa awantura” oraz „Pariasy”, red. Jan Jakóbczyk, Katowice 2012, [e-book, format: mobi].
Pappenheim Bertha, Zur Lage der jüdischen Bevölkerung in Galizien: Reise-Eindrücke und Vorschläge zur Besserung der Verhältnisse, Frankfurt am Main 1904.
Pollack Martin, Cesarz Ameryki. Wielka ucieczka z Galicji, tłum. Karolina Niedenthal, Wołowiec 2012.
Posner Stanisław, Nad otchłanią(w sprawie handlu żywym towarem), cz. 1, Warszawa 1903, https://bc.radom.pl/dlibra/show-content/publication/edition/25331?id=25331 [dostęp: 27 sierpnia 2021].
Zapolska Gabriela, Antysemitnik, Kraków 1921.
Zapolska Gabriela, Kundel, [w:] taż, Menażeria ludzka, tekst opracowany na podstawie: taż, Menażeria ludzka, Poznań1994, oraz taż, Nowele, Kraków 1958, https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/menazeria-ludzka-kundel.html [dostęp: 27 sierpnia 2021].
Zapolska Gabriela, Listy, t. 2, oprac. Stefania Linowska, Warszawa 1970.
Zapolska Gabriela, Małka Szwarcenkopf, [w:] taż, Dzieła wybrane, t. 13, Kraków 1958.
Zapolska Gabriela, Szmat życia, Warszawa 1912, [ebook, format: mobi].
2. Opracowania
Bauman Zygmunt, Nowoczesność i Zagłada, Kraków 2009.
Brzezina Maria, Polszczyzna Żydów, Warszawa 1996.
Czachowska Jadwiga, Gabriela Zapolska. Monografia bio-bibliograficzna, Kraków 1966.
Domagalska Małgorzata, Zatrute ziarno. Proza antysemicka na łamach „Roli” (1883–1912), Warszawa 2015.
Gilman Sander, The Jew’s Body, New York 1991.
Gilmore David D., Mizoginia, czyli męska choroba, tłum. Janusz Margański, Kraków 2003.
Głowiński Michał, Czy literatura może być wzorem mowy, [w:] Posługiwanie się znakami, red. Stefan Żółkiewski, Maryla Hopfinger, Wrocław 1991.
Gutowski Wojciech, Nagie dusze i maski: o młodopolskich mitach miłości, Kraków 1992.
Humm Maggie, Słownik teorii feminizmu, tłum. Bożena Umińska, Jarosław Mikos, Warszawa 1993.
Janion Maria, Bohater, spisek, śmierć. Wykłady żydowskie, Warszawa 2009.
Knysz-Tomaszewska Danuta, Gabriela Zapolska, pisarka zbuntowana (1857–1921). Biografia niepokorna, [w:] Gabriela Zapolska. Zbuntowany talent, red. Monika Chudzikowska, Warszawa 2011.
Matuszek Gabriela, Kultura contra natura? O mizoginizmie minionego fin de siècle’u, [w:] W kręgu Młodej Polski. Prace ofiarowane Marii Podrazie-Kwiatkowskiej, red. Marian Stala, Franciszek Ziejka, Kraków 2001.
Mitosek Zofia, Literatura i stereotypy, Wrocław 1974.
Nowakowska Paulina, Tapadas limeñas, patrzące na świat jednym okiem, tajemnicze kobiety Wicekrólestwa Peru, „Palimpsest” (marzec 2012), nr 2, https://docplayer.pl/2880426-Tapadas-limenas-patrzace-na-swiat-jednym-okiem-tajemnicze-kobiety-wicekrolestwa-peru.html [dostęp: 27 sierpnia 2021].
Podraza-Kwiatkowska Maria, Salome i Androgyne. Mizoginizm a emancypacja, [w:] taż, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski. Teoria i praktyka, Kraków 1975.
Showalter Elaine, Przedstawiając Ofelię: kobiety, szaleństwo i zadania krytyki feministycznej, [w:] Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie – antologia szkiców, red. Anna Nasiłowska, Warszawa 2001.
Umińska Bożena, Postać z cieniem. Portrety Żydówek w polskiej literaturze, Warszawa 2001.
Weininger Otto, Płeć i charakter, tłum. Ostap Ortwin, Warszawa 1994.
Wojnicka Katarzyna, Otto Weininger: mizogin i profeminista?, „Autobiografia. Literatura. Kultura. Media” (2016), nr 1.
Wolff Larry, Idea Galicji. Historia i fantazja w kulturze politycznej Habsburgów, tłum. Tomasz Bieroń, Kraków 2020.

Informacje

Informacje: Studia Judaica, 2021, Nr 1 (47), s. 153 - 173

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Między kamuflażem a stereotypem. Postać Żydówki w dramacie Gabrieli Zapolskiej Nerwowa awantura

Angielski:
Between Camouflage and Stereotype: The Portrayal of a Jewish Woman in Gabriela Zapolska’s Drama Nerwowa awantura [The Nervous Row]

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-9049-4734

Katarzyna Trębacka
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0001-9049-4734 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska

Publikacja: 2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Katarzyna Trębacka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski