Pomiędzy afirmacją a kontestacją życia – autobiografizm w twórczości Jadwigi Gamskiej-Łempickiej
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEPomiędzy afirmacją a kontestacją życia – autobiografizm w twórczości Jadwigi Gamskiej-Łempickiej
Data publikacji: 12.2023
Rocznik Przemyski. Literatura i Język, 2023, 2 (27) 2023, s. 3 - 15
https://doi.org/10.4467/24497363RPLJ.23.001.18953Autorzy
Pomiędzy afirmacją a kontestacją życia – autobiografizm w twórczości Jadwigi Gamskiej-Łempickiej
Between affirmation and defiance of life – autobiographical elements in the works of Jadwiga Gamska-Łempicka
This paper is devoted to Jadwiga Gamska-Łempicka, a forgotten poet, translator and editor from the interwar period. It is an attempt to help her and her selected works emerge from oblivion. The main motif of this discussion concerns the autobiographical nature of her work. In compliance with the idea of Małgorzata Czermińska, the paper revolves around not a classical tale about the life of a poet but a manifest of identifying with the created character, a need to talk about oneself. Jadwiga Gamska- -Łempicka, making concrete artistic transformations, precisely expressed in her texts her personality and life experiences, which find a reflection in her biography. The article outlines the individual, separate nature of the poet’s work, her following her own poetic path, as well as themes and motifs typical of her entire output, which are: anxiety, fear, isolation, uncertainty, memories, loneliness, suffering, embitterment, time going by, death and a strong emphasis on the significance of religious experience
Źródła archiwalne
Archiwum domowe Bernardyny Banaś, List od dr. Stanisława Czarnieckiego, Kraków, 17 IV 2012 r.
Archiwum Państwowe w Przemyślu, zesp. Prywatne Gimnazjum Żeńskie im. M. Konopnickiej w Przemyślu, Sprawozdania Dyrekcji Gimnazjum Żeńskiego im. M. Konopnickiej w Przemyślu za r. szk. 1921/1922, sygn. 8.
Źródła drukowane
Gamska J.M., Przechodniom, Lwów–Warszawa–Kraków 1927.
Gamska-Łempicka J., Między niebem a ziemią, Lwów 1934.
Gamska-Łempicka J., Moje miasto, [w:] Z dziejów kultury i literatury Ziemi Przemyskiej. Zbiór szkiców, opracowań i utworów literackich, red. S. Kostrzewska-Kratochwil, t. 1, Przemyśl 1969, s. 425–478.
Gamska-Łempicka J., Nad sercem moim, [w:] Z dziejów kultury i literatury ziemi przemyskiej. Zbiór szkiców, opracowań i utworów literackich, red. S. Kostrzewska-Kratochwil, t. 1, Przemyśl 1969, s. 411.
Gamska-Łempicka J., Okno na ogród. Poezje, Lwów 1938.
Gamska-Łempicka J., Słowa dla ludzi, Warszawa 1957.
Gamska-Łempicka J., Życie, [w:] Z dziejów kultury i literatury ziemi przemyskiej. Zbiór szkiców, opracowań i utworów literackich, red. S. Kostrzewska-Kratochwil, t. 1, Przemyśl 1969, s. 414.
„Ziemia Przemyska” 1919, nr 190, s. 2; nr 197, s. 2.
Opracowania
Banaś B., Gamska-Łempicka Jadwiga Maria, [w:] Przemyski słownik biograficzny, t. 3, red. E. Grin-Piszczek, T. Pudłocki, A. Siciak, Przemyśl 2016, s. 57‒62.
Banaś B., Wokół biografii J. Gamskiej-Łempickiej, „Cracovia Leopolis” 2014, nr 2, s. 9–12.
Bralczyk J., W drogę!!!, Olszanica 2016.
Brodacka-Adamowicz E., Stanisław Łempicki (1886‒1947) – człowiek i historyk, Toruń 2003.
Czermińska M., Autobiografia i powieść, czyli pisarz i jego postacie, Gdańsk 1987.
Galicja w krainie czarów. Antologia poezji polskiej międzywojennego Lwowa, wybór i oprac. K. Sadkowska, Warszawa 2022.
Grzegorczyk P., Jadwiga Gamska-Łempicka 1903–1956, [w:] idem, Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956–1967, cz. 1, wstęp A. Biernacki, Warszawa 1986, s. 24–26.
Inglot M., Polska kultura literacka Lwowa lat 1939‒1941. Ze Lwowa i o Lwowie. Lata sowieckiej okupacji w poezji polskiej. Antologia utworów poetyckich w wyborze, Wrocław 1995.
Kostrzewska-Kratochwil S., Jadwiga Gamska-Łempicka, „Rocznik Przemyski” 1958, t. 9, z. 1, s. 243‒256.
Legeżyńska A., Jak zdobyć 3K. Obrys masywu badawczego najtrudniejszych tematów w poezji kobiecej, [w:] Formy (nie)obecności. Szkice o współczesnej poezji kobiet, red. J. Grądziel-Wójcik, A. Kwiatkowska, E. Sołtys-Lewandowska, Kraków 2018, s. 21‒38.
Legeżyńska A., Od kochanki do psalmistki… Sylwetki, tematy i konwencje liryki kobiecej, Poznań 2009.
Olszak J., Przemyśl i jego wkład do kultury i literatury narodowej, [w:] idem, Spotkania przemyskie, Przemyśl 1988, s. 130‒145.
Pekaniec A., Miasto (w) pamięci. Przemyskie wspomnienia Jadwigi Gamskiej-Łempickiej, [w:] Miasto jako przestrzeń twórców, red. A. Grochowska, M. Mus, Kraków 2015 (Ścieżkami Pisarzy, t. 2), s. 225–234.
Pekaniec A., Pomiędzy znanym a nowym. Nie tylko młodopolskie echa w liryce Jadwigi Gamskiej-Łempickiej, „Wielogłos. Pismo Wydziału Polonistyki UJ” 2020, nr 3(45), s. 57‒77.
Płomieński J.E., Recenzja tomiku Jadwigi Gamskiej-Łempickiej „Między niebem a ziemią”, „Droga” 1936, nr 5, s. 433‒434.
Pudłocki T., „Piękne słowo jest więcej warte od pięknego ciała”. Prywatne Gimnazjum Anny Rachalskiej w Przemyślu w latach 1911‒1920, „Krakowskie Pismo Kresowe” 2017, R. 9, s. 35‒72.
Rymkiewicz J.M., Myśli różne o ogrodach. Dzieje jednego toposu, Warszawa 1969.
Sierotwiński S., Kronika życia literackiego w Polsce pod okupacją hitlerowską w latach 1939‒1945, t. 1‒2, Kraków 1988.
Skwarczyńska S., Jadwidze Gamskiej-Łempickiej, „Tygodnik Powszechny” 1956, nr 20, s. 4‒5.
Słownik pseudonimów i kryptonimów pisarzy polskich oraz Polski dotyczących, t. 3: Wykaz nazwisk pisarzy, oprac. A. Bar przy współudziale W.T. Wisłockiego i T. Godłowskiego, Kraków 1938, s. 32 (reprint: Warszawa 1980).
Szeliga Z., Jadwiga Gamska-Łempicka. Smutna poetka z Przemyśla, „Życie Przemyskie” 1982, nr 8, s. 7.
Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, oprac. zespół pod red. J. Czachowskiej i A. Szałagan, t. 3, Warszawa 1994.
Zawiszewska A., Macierzyństwo w międzywojennej poezji kobiet, [w:] Formy (nie)obecności. Szkice o współczesnej poezji kobiet, red. J. Grądziel-Wójcik, A. Kwiatkowska, E. Sołtys-Lewandowska, Kraków 2018, s. 103‒122.
Zawodziński K.W., Liryka i epika wierszem, „Rocznik Literacki za rok 1937”, s. 29.
Netografia
Ulewicz T., Wspomnienie o Stanisławie Łempickim, http://www.lwow.com.pl/cracovia/lempicki.html [dostęp: 24.09.2023].
Informacje: Rocznik Przemyski. Literatura i Język, 2023, 2 (27) 2023, s. 3 - 15
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Pomiędzy afirmacją a kontestacją życia – autobiografizm w twórczości Jadwigi Gamskiej-Łempickiej
Between affirmation and defiance of life – autobiographical elements in the works of Jadwiga Gamska-Łempicka
Badaczka niezależna
Publikacja: 12.2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC-BY-NC-SA
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 154
Liczba pobrań: 184