Zadania samorządu radców prawnych w świetle art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

Sławomir Patyra

Zadania samorządu radców prawnych w świetle art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

Data publikacji: 31.10.2022

Radca Prawny, 2022, 2 (31), s. 47-59

https://doi.org/10.4467/23921943RP.22.016.16879

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

Tytuły

Zadania samorządu radców prawnych w świetle art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

Abstrakt

Artykuł podejmuje problematykę konstytucyjnych podstaw funkcjonowania samorządu zawodowego radców prawnych, określonych w art. 17 ustawy zasadniczej. Autor podkreśla szczególną wagę funkcjonowania niezależnych od władzy politycznej samorządów prawniczych, łącząc ich konstytucyjne atrybuty z aksjologią ustroju demokratycznego. Potrzebę zachowania niezależnego samorządu radców prawnych wywodzi z ich ustrojowej funkcji protektorów wolności i praw jednostki oraz współpracowników wymiaru sprawiedliwości. Kluczowym determinantem miejsca i roli samorządów prawniczych w systemie organów ochrony prawa jest przypisany im konstytucyjnie status zawodów zaufania publicznego i powiązana z nim funkcja ochrony interesu publicznego w działalności samorządu radców prawnych. W dalszej części opracowania autor skupia się na kwestii realizowania przez samorząd radcowski pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu, m.in. za pomocą mechanizmów odpowiedzialności dyscyplinarnej, która w istocie służyć ma gwarantowaniu niezależnej politycznie, rzetelnej, a przez to efektywnej pomocy prawnej, świadczonej przez radców prawnych wobec ich klientów. W ostatniej części publikacji autor wskazuje na aktualne zagrożenia dla konstytucyjnie gwarantowanej niezależności samorządu radców prawnych, ich źródeł upatrując w konsekwentnym kwestionowaniu przez władzę polityczną standardów praworządności. Do jej przejawów zalicza m.in. nadmierną ingerencję Ministra Sprawiedliwości w sferę funkcjonowania samorządu radcowskiego oraz próby kwestionowania przez polityków rządzącej większości zgodności z Konstytucją RP fundamentalnej dla niezależnego i efektywnego funkcjonowania samorządu radców prawnych zasady obowiązkowej przynależności do tego samorządu.

The article deals with the issue of the constitutional basis for the functioning of the National Bar of Attorneys-at-Law as set forth in Article 17 of the Basic Law. The author stresses the particular importance of bar associations functioning independently from political power, linking their constitutional attributes to the axiology of the democratic system. He infers the need to preserve the independence of the National Bar of Attorneys-at-Law from their systemic function as protectors of the freedoms and rights of individuals and as collaborators in the administration of justice. The key determinant of the place and role of bar associations in the system of law protection authorities is their constitutional status of public trust professions and the related function of protecting the public interest in the activities of the National Bar of Attorneys-at-Law. Further in the paper, the author focuses on the issue of ensuring the proper practice of the profession by the National Bar of Attorneys-at-Law, e.g., through disciplinary liability mechanisms, which in essence are supposed to guarantee politically independent, reliable, and effective legal assistance is provided by attorneys-at-law to their clients. In the last part of the publication, the author points out the current threats to the constitutionally guaranteed independence of the National Bar of Attorneys-at-Law, seeing their sources in the consistent questioning of the rule of law standards by political authorities. According to the author, its manifestations include, inter alia, excessive interference by the Minister of Justice in the field of professional self-government of the attorneys-at-law and attempts by politicians of the ruling majority to question the constitutionality of the principle of mandatory membership in the National Bar of Attorneys-at-Law, which is fundamental for the independent and effective functioning of this professional association.

Słowa kluczowe

samorząd zawodowy, niezależność, ochrona interesu publicznego, praworządność

professional self-government, independence, protection of public interest, rule of law

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Literatura

Bujko W., Odpowiedzialność dyscyplinarna, [w:] Zawód radcy prawnego. Historia zawodu i zasady jego wykonywania, red. A. Bereza, Warszawa 2015.

Chruściak R., Konstytucjonalizacja samorządów zawodów zaufania publicznego, [w:] Samorządy w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, red. Z. Witkowski, A. Bień-Kacała, Toruń 2013.

Ciapała J., Samorządy osób wykonujących zawody prawnicze w kontekście postanowień art. 17 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, [w:] Samorządy w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, red. Z. Witkowski, A. Bień-Kacała, Toruń 2013.

Cieślak Z. i in., Prawo administracyjne, Warszawa 2002.

Kozielewicz W., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy, Warszawa 2012.

Maciąg Z., Samorząd zawodowy radców prawnych a wolność wykonywania zawodu, [w:] Ustroje. Tradycje i porównania. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr. hab. Marianowi Grzybowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. P. Mikuli, J. Karp, G. Kuca, Warszawa 2015.

Mojski W., Odpowiedzialność dyscyplinarna radców prawnych. Wybrane aspekty konstytucyjne i międzynarodowe, „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” 2018, nr 4 (17).

Niedziński T., Nadzór sądów i Ministra Sprawiedliwości nad postępowaniem dyscyplinarnym wobec radców prawnych, „Przegląd Prawa i Administracji” 2020, nr CXXIII.

Patyra S., Nowe czasy – stare błędy. Refleksje na temat skutków łączenia funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości na gruncie ustawy z 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze, [w:] Idea wolności niezależności w państwie demokratycznym – perspektywa praw jednostki. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Halinie Ziębie-Załuckiej w czterdziestą rocznicę pracy naukowej, red. M. Grzesik-Kulesza, G. Pastuszko, Rzeszów 2017.

Patyra S., Radca prawny jako „osoba trzecia”? Refleksje na temat niezależności radcy prawnego w postępowaniu przed Trybunałem Sprawiedliwości UE na kanwie połączonych spraw C-515/17 P i C-561/17 P Uniwersytet Wrocławski przeciwko Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych (REA) [w:] Niezależność radcy prawnego, red. R. Stankiewicz, S. Patyra, T. Niedziński, Warszawa 2020.

Sarnecki P., Komentarz do art. 15, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, tom IV, red. L. Garlicki, Warszawa 2005.

Sarnecki P., Komentarz do art. 17, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, tom IV, red. L. Garlicki, Warszawa 2005.

Sarnecki P., Radca prawny jako zawód zaufania publicznego, „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” 2002, nr 4–5.

Seroka D., Tajemnica zawodowa a wykorzystywanie informacji nią objętych przez radcę prawnego we własnej sprawie dyscyplinarnej, [w:] Tajemnica zawodowa radcy prawnego, red. R. Stankiewicz, Warszawa 2018.

Surówka A., Padjas D., Samorządy zawodów prawniczych – zakres pieczy oraz obowiązek przynależności do samorządu w świetle art. 17 ust. 1 Konstytucji, [w:] Samorządy w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, red. Z. Witkowski, A. Bień-Kacała, Toruń 2013.

Szydło M., Komentarz do art. 17 Konstytucji RP, [w:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.

Tuleja P., Komentarz do art. 17, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.

Ustawa o radcach prawnych. Komentarz, red. T. Scheffler, Legalis.

Akty prawne

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.

Ustawa z 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze, t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 66 ze zm.

Ustawa z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 75 ze zm.

Orzecznictwo

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 1 grudnia 2009 r., K 4/08, OTK ZU 2009, nr 11A, poz. 162.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 14 grudnia 2010 r., K 20/08, OTK ZU 2010, nr 10A, poz. 129.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 lutego 2004 r., P 21/02, OTK ZU 2004, nr 2A, poz. 9.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 października 2010 r., K 1/09, OTK ZU 2010, nr 8A, poz. 76.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 19 kwietnia 2006 r., K 6/06, OTK ZU 2006, nr 4A, poz. 45.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2 lipca 2007 r., K 41/05, OTK ZU 2007, nr 7A, poz. 72.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 maja 2001 r., K 37/00, OTK ZU 2001, nr 4, poz. 86.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26 listopada 2003 r., SK 22/02, OTK ZU 2004, nr 9A, poz. 89.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 30 listopada 2011 r., K 1/10, OTK ZU 2011, nr 9A, poz. 99.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 listopada 2006 r., K 30/06, OTK ZU 2006, nr 10A, poz. 149.

Orzeczenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z 14 marca 2016 r., WO-95/15.

Informacje

Informacje: Radca Prawny, 2022, 2 (31), s. 47-59

DOI: https://doi.org/10.4467/23921943RP.22.016.16879

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Zadania samorządu radców prawnych w świetle art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

Angielski:

Tasks of the National Bar of Attorneys-at-Law in the light of art. 17.1 of the Constitution of the Republic of Poland

Autorzy

Sławomir Patyra

https://orcid.org/0000-0002-6331-9006

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
Polska

Publikacja: 31.10.2022

Status artykułu: Otwarte

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Sławomir Patyra (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 374

Liczba pobrań: 673

<p> Zadania samorządu radców prawnych w świetle art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej</p>

Pobierz xml