Od podmiejskiej łąki do parku Wystawowego. Przemiany funkcjonalno-
	-przestrzenne parku miejskiego w Legnicy

Agata Bieleń-Ratajczyk

Tytuły

Od podmiejskiej łąki do parku Wystawowego. Przemiany funkcjonalno-
-przestrzenne parku miejskiego w Legnicy

Abstrakt

Legnica położona jest w środkowej części województwa dolnośląskiego, nad rzeką Kaczawą. Pod koniec XIX w. zyskała miano „śląskiego miasta ogrodów”, ze względu na niezwykle dynamiczny rozwój znajdujących się tam terenów zieleni miejskiej. Rozwój ten był możliwy dzięki działalności członków licznych towarzystw powołanych do życia przez obywateli. Wśród nich szczególną sławą cieszyły się Legnicki Związek Ogrodniczy i Towarzystwo Upiększania Promenad, zajmujące się tworzeniem i utrzymaniem terenów zieleni oraz organizacją wystaw ogrodniczych. Niebagatelny wpływ na wzrost popularności Legnicy jako „miasta ogrodów” miało powstanie tamtejszego parku miejskiego, którego zasadnicza część została ukształtowana w II poł. XIX w. Założenie to powstawało etapami, podczas których w obręb kompozycji włączano kolejne obszary, mające pełnić rozmaite funkcje – od rekreacyjnej po wystawową. Warto zaznaczyć, że kształtowanie legnickiego parku związane było z działalnością wielu znakomitych osobistości, wśród których wymienić można m.in. sławnego projektanta ogrodów Eduarda Petzolda. Przekształcenia funkcjonalno-przestrzenne, jakie miały miejsce w granicach opisywanego założenia, są odzwierciedleniem zmieniających się na przestrzeni dziesięcioleci potrzeb mieszkańców Legnicy. Dowodzą one również, jak wielkie znaczenie w życiu legniczan pełniły i pełnią do dziś tereny zieleni miejskiej.

Legnica is located in the central part of Lower Silesia Province, on the Kaczawa river. At the end of the nineteenth century, it gained the name of “the Silesian city of gardens”, because of the extremely dynamic development of the city’s urban greenery. This development was made possible thanks to the activities of members of many societies established by the citizens. Among them, particular reputation was enjoyed by the Legnica Horticultural Association and the Society for the Beautification of Promenades that engaged in the development and maintenance of areas of greenery and the organization of horticultural exhibitions. Growth of Legnica’s popularity as the “city of gardens” was significantly affected by the founding of the local city park, the main part of which was formed in the 2nd half of the nineteenth century. The park was created in several stages, during which more and more areas designed to perform different functions – from recreation to exhibition – were included in the entire composition. It is worthwhile to mention that the formation of Legnica park was connected with the activities of many outstanding personages, who include for instance Eduard Petzold, the famous garden designer. Functional and spatial transformations that have taken place within the described concept reflect how the needs of Legnica’s inhabitants changed over the decades. They also demonstrate how important urban greenery was and still is today in the lives of Legnica’s inhabitants.

Słowa kluczowe

park miejski, Legnica, Eduard Petzold, tereny zieleni miejskiej, wystawy ogrodnicze

city park, Legnica, Eduard Petzold, urban greenery, horticultural exhibitions

Bibliografia

Allinger G., Deutsche Gartenbau- und Schlesische Gewerbe-Ausstellung Liegnitz 1927, Ostdeutsche Bau-Zeitung 1927, Jg. 25, Nr. 5, Verlag Paul Steinke, Breslau 1927.

Allinger G., Gliederung Und Aufbau der Gugali, Ostdeutsche Bau-Zeitung 1927, Jg. 25, Nr. 49, Verlag Paul Steinke, Breslau 1927.

Bieleń-Ratajczyk A., Eduard Petzold – twórca malowniczych założeń krajobrazowych, „Architectus”, 2(34)/2013, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2013.

Bieleń-Ratajczyk A., Twórczość Eduarda Petzolda na Śląsku ze szczególnym uwzględnieniem parków w Sławie, Dobrej, Henrykowie, Małomicach i Kliczkowie, t. I–II, praca doktorska, Politechnika Wrocławska, Wrocław 2014.

Bińkowska I., Natura i miasto. Publiczna zieleń miejska we Wrocławiu od schyłku XVIII do początku XX wieku, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2006.

Christ K., Die Entstehung der Liegnitzer Parkanlagen, [w:] Mitteilungen des Geschichts- und Altertums-Vereins zu Liegnitz, Bd. 15, Niederschlesiche Tageszeitung in Liegnitz, Liegnitz 1936.
Ciesielski H., Eysymontt D., Eysymontt R., Ewidencja założeń ogrodowo-parkowych woj. legnickiego.

Park Miejski w Legnicy, mps, Wrocław 1992.

Endemann M., Tropische Pflanzengruppen in den städtischen Parkanlagen zu Liegnitz, Die Gartenwelt 1900, Jg. 4, Nr. 46, Verlag von Gustav Schmidt, Berlin
1900.

Eysymontt R., Planty i park miejski, [w:] Atlas historyczny miast polskich, t. IV: Śląsk, z. 9: Legnica, red. M. Młynarska-Kaletynowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009.

Heicke [b.i.], Liegnitzer Gartebauausstellung 1927, Die Gartenkunst 1927, Jg. 40,
H. 8, Verlag Gartenkunst, Frankfurt a. Main 1927.

Humeńczuk G., Z dziejów Parku Miejskiego w Legnicy, Muzeum Miedzi w Legnicy, Legnica 2010.Kimic K., Wystawy ogrodnicze jako szczególny rodzaj założeń ogrodowych – wiodące wartości w ujęciu historycznym w relacji do czasów współczesnych, Czasopismo Techniczne, z. 6–A/2014, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2014.

[b.a.], Liegnitz: ein Führer für Einheimische und Fremde, Carl Seyffarth, Liegnitz 1907.

[b.a.], Liegnitz und Umgebung: ein Führer für Fremde und Einheimische, Carl Seyffarth, Liegnitz 1927.

Majdecki L., Historia ogrodów, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.

Petzold E., Erinnerungen aus meinem Leben, Poeschel & Trepte, Leipzig 1890.

Rohde M., Von Muskau bis Konstantinopel. Eduard Petzold ein europäischer Gartenkünstler 1815‒1891, Verlag der Kunst Dresden, Dresden 1998.
Stämmler F., Das städtischer Palmenhaus in Liegnitz, Die Gartenkunst 1900, Jg. 2, H. 1, Verlag von Gebrüder Borntraeger, Berlin 1900.
Stämmler F., Der Stadtpark, [w:] Liegnitz Goldeberg das schöne Katzbachtal, „Dari“ Deutscher Architektur- u. Industrie-Verlag, Berlin 1925.
Stämmler F., Die städtischer Park- und Waldparkanlagen, [w:] Monographien deutscher Städte, Bd. XXII: Legnitz, Berlin 1927.
Zaleska-Berbeka D., Legnicki Park Miejski. Zielone serce miasta, Edytor, Legnica 2010.
Zum Winkel A., Die Stadt Liegnitz in Mittelalter, [w:] Mitteilungen des Geschichts- und Altertums-Vereins für die Stadt und das Fürstentum Liegnitz, Bd. 2, Buch- und Kunstdruckerei H. Krumbhaar, Liegnitz 1906–1908.
Zum Winkel A., Die Stadt Liegnitz seit der Einführung der Städteordnung im Jahre 1809, Stadtgemeinde, Liegnitz 1913.

Informacje

Informacje: Przestrzeń Urbanistyka Architektura, 2016, Numer 2 Park miejski - znaczenie w przestrzeni zurbanizowanej, s. 5 - 16

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Od podmiejskiej łąki do parku Wystawowego. Przemiany funkcjonalno-
-przestrzenne parku miejskiego w Legnicy

Angielski:

From a suburban meadow to exhibition park. Functional and spatial changes of the city park in Legnica

Autorzy

Agata Bieleń-Ratajczyk

Faculty of Architecture, Wrocław University of Technology

Publikacja: 13.12.2016

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY

Udział procentowy autorów:

Agata Bieleń-Ratajczyk (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 1041

Liczba pobrań: 1086

Pobierz pełny tekst