Kulturowe czynniki postaw wobec „czwartej przyrody” w przestrzeni miejskiej
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEKulturowe czynniki postaw wobec „czwartej przyrody” w przestrzeni miejskiej
Data publikacji: 11.2023
Przegląd Kulturoznawczy, 2023, Numer 4 (58) Heterotopie dzikości, s. 441 - 458
https://doi.org/10.4467/20843860PK.23.030.19179Autorzy
Kulturowe czynniki postaw wobec „czwartej przyrody” w przestrzeni miejskiej
Cultural factors of attitudes towards "nature of the fourth kind” in urban space
The return of spontaneous plants to the city is now considered a valuable process helping to balance degraded urban ecosystems (Kowarik, Körner 2005, Jakubowski 2019, 2020). However, research on public attitudes towards the “nature of the fourth kind” in the city and peri-urban areas shows that they are not unequivocally positive and are accompanied by conflicting feelings (Hunziker 1995, Bauer 2005, Sonti 2019). Addressing the issue of ambivalence associated with new wilderness, the article proposes its cultural interpretation. Firstly, it contextualises ambivalence as a contemporary form of the “numinous” experience (Otto 1999) that arises in encounters with the life dynamics of spontaneous plants that escape human control. Secondly, it identifies archetypal spatial figures of Western urban culture, namely wall and parcel, as cultural factors shaping attitudes toward the new wilderness both at the level of “situations” and “ideologies” (Kłoskowska 1973). Thirdly, it aims to reorient the view of new wilderness in the city with the use of the topological concept of “figuration” (Lash 2012) and the idea of thinking together with plants (Haraway 2016). The above issues are presented against the backdrop of two questions: about the politics guiding research on the social perception of the new wilderness and about the possibility of developing a more nuanced understanding of the “nature of the fourth kind” concept that goes beyond the scale of the wastelands by taking into account the micro-perspective of the mobile urban subject and the unconventional creativity of plants.
Bach L., Egerer M., Klisch U., Straka T.M., Beyond Values: How Emotions, Anthropomorphism, Beliefs and Knowledge Relate to the Acceptability of Native and Non-native Species Management in Cities, „People and Nature” 2022, t. 4, nr 6, s. 1–5, https://besjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/pan3.10398 (dostęp: 13.01.2024).
Bauer N., Attitudes toward Wilderness and Public Demands on Wilderness Areas [w:] I. Kowarik, S. Körner, Wild Urban Woodlands, Springer-Verlag, Berlin–Heidelberg 2005.
Bauer N., Halbac-Cotoara-Zamfir C., Halbac-Cotoara-Zamfir R., Megyesi B., Attitudes and Environmental Citizenship [w:] J. Boeve-de Pauw, J. Činčera, N. Gericke, A.C. Hadjichambis, M.C. Knippels, D. Paraskeva-Hadjichambi, P. Reis (red.), Conceptualizing Environmental Citizenship for 21st Century Education, Environmental Discourses in Science Education 4, SpringerLink, 27.02.2020, https://doi.org/10.1007/978-3-030-20249-1_7 (dostęp: 13.01.2024).
Bauer N., Wallner A., Hunziker M., The Change of European Landscapes: Human–Nature Relationships, Public Attitudes towards Rewilding and the Implications for Landscape Management in Switzerland, „Journal of Environmental Management” 2009, nr 90.
Certeau M. de, Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, przeł. K. Thiel-Jańczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
Deleuze G., Guattari F., Tysiąc plateau, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2015.
Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. T. Komendant, Fundacja Aletheia, Warszawa 1998.
Gandy M., Natura Urbana: Ecological Constellations in Urban Space, The MIT Press, Cambridge–London 2022.
Gandy M., Urban Nature and the Ecological Imaginary [w:] N. Heynen, M. Kaika, E. Swyngedouw (red.), In the Nature of Cities: Urban Political Ecology and the Politics of Urban Metabolism, Routledge, London–New York 2006.
Gómez J., Tam, gdzie proste są krzywe. Geometrie nieeuklidesowe, przeł. H. Saeki, Buka Books Sławomir Chojnacki i RBA Coleccionables, Barcelona–Warszawa 2012.
Habermas J., Interesy konstytuujące poznanie, przeł. L. Witkowski, „Colloquia Communia” 1985, nr 2 (19).
Haraway D., Staying with the Trouble: Making Kin in Chthulucene, Duke University Press, Durham–London 2016.
Hunziker M., The Spontaneous Reafforestation in Abandoned Agricultural Lands: Perception and Aesthetic Assessment by Locals and Tourists, „Landscape and Urban Planning” 1995, nr 31, s. 399–410.
Jakubowski K., Czwarta przyroda. Sukcesja przyrody i funkcji nieużytków miejskich, Fundacja Dzieci w Naturę, Kraków 2020.
Jakubowski K., Czwarta przyroda w mieście, „Autoportet. Pismo o dobrej przestrzeni” 2019, nr 3 (66), https://www.autoportret.pl/artykuly/czwarta-przyroda-w-miescie/ (dostęp: 13.01.2024).
Jałowiecki B., Przestrzeń jako pamięć, „Studia Socjologiczne” 1985, nr 2, s. 135. Kłoskowska A., Cultural Determination of Attitudes, „The Polish Sociological Bulletin” 1973, nr 1–2 (28–29).
Kowarik I., Cities and Wilderness: A New Perspective, „International Journal of Wilderness” 2013, t. 19, nr 3.
Kowarik I., Wild Urban Woodlands: Towards a Conceptual Framework [w:] I. Kowarik, S. Körner, Wild Urban Woodlands, Springer-Verlag, Berlin–Heidelberg 2005.
Kotkin J., Powszechna historia miasta, przeł. P. Jaworski, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2018.
Kulesza P., Solski M., Percepcja terenów roślinności spontanicznej przez jego mieszkańców [w:] E. Trzaskowska, P. Adamiec (red.), Krajobrazy Lublina. Roślinność naturalna, Wydawnictwo KUL, Lublin 2016.
Lash S., Deforming the Figure: Topology and the Social Imaginary, „Theory, Culture & Society” 2012, nr 29 (4/5), s. 261–287.
Lury C., Parisi L., Terranova T., Introduction: The Becoming Topological of Culture, „Theory, Culture and Society” 2012, nr 29 (4/5).
Maciejewska A., Turek A., Rewitalizacja terenów poprzemysłowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
Marder M., Plant-Thinking: A Philosophy of Vegetal Life, Columbia University Press, New York 2013.
Massumi B., Parables for the Virtual: Movement, Affect, Sensation, Duke University Press, Durham–London 2002.
Mathews F., From Wilderness Preservation to the Fight for Lawlands: Towards a Revisioning of Conservation [w:] R. Bartel, M. Branagan, S. Harris, F. Utley (red.), Rethinking Wilderness and the Wild: Conflict, Conservation and Co-existence, Routledge, Abingdon–New York 2021, s. 254–273.
Nawratek K., Miasto jako idea polityczna, przedm. J. Staniszkis, Korporacja Ha!art, Kraków 2009.
Otto R., Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych, przeł. B. Kupis, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.
Przywojska J., Rewitalizacja miast: aspekt społeczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
Rink D., Surrogate Nature or Wilderness? Social Perceptions and Notions of Nature in and Urban Context [w:] I. Kowarik, S. Körner, Wild Urban Woodlands, Springer-Verlag, Berlin–Heidelberg 2005.
Sassen S., Expulsions: Brutality and Complexity in the Global Economy, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge–London 2014.
Shiva V., Women’s Indigenous Knowledge and Biodiversity Conservation [w:] M. Mies, V. Shiva, Ecofeminism, Zed Books, London–New York 2014.
Simmel G., Mentalność mieszkańców wielkich miast [w:] idem, Socjologia, przeł. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Skubała P., Czwarta przyroda i jej znaczenie w miastach, „Aura: Ochrona Środowiska” 2022, nr 8; „Autoportret” 2019, nr 3 (66).
Soja E., Thirdspace: Journeys to Los Angeles and Other Real-and-Imagined Places, Blackwell Publishers, Cambridge–Oxford 1996.
Sonti N.F., Ambivalence in the Woods: Baltimore Resident Perceptions of Local Forest Patches, „Society and Natural Resources” 2020, t. 33, nr 7, s. 1–19, https://doi.org/10.1080/08941920.2019.1701162 (dostęp: 13.01.2024).
Thibaud J.P., Urban Ambiences as Common Ground?, „Lebenswelt” 2014, nr 4 (1), s. 282– 295.
Wallis A., Koncepcja miasta i kryzys miasta [w:] idem, Socjologia przestrzeni, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990.
Wapner P., Is Wildness Over?, Polity Press, Cambridge 2020.
Zajączkowska U., Patyki, badyle, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2019.
Zamorska M., Z uważnością i troską: feministyczne studia nad roślinami, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2022, R. LXXXIV, z. 1, s. 197–212.
Zoderer B.M., Tasser E., The Plurality of Wilderness Beliefs and their Mediating Role in Shaping Attitudes towards Wilderness, „Journal of Environmental Management” 2021, nr 277.
Zukin S., The Cultures of Cities, Blackwell Publishing, Malden 1995.
Informacje: Przegląd Kulturoznawczy, 2023, Numer 4 (58) Heterotopie dzikości, s. 441 - 458
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Kulturowe czynniki postaw wobec „czwartej przyrody” w przestrzeni miejskiej
Cultural factors of attitudes towards "nature of the fourth kind” in urban space
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Publikacja: 11.2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 309
Liczba pobrań: 195