Zmieniające się sposoby prowadzenia konfliktów zbrojnych w świetle regulacji prawnomiędzynarodowych

Jakub Droździoł

Zmieniające się sposoby prowadzenia konfliktów zbrojnych w świetle regulacji prawnomiędzynarodowych

Data publikacji: 11.05.2022

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 2022, Numer 26 (14), s. 201 - 227

https://doi.org/10.4467/20801335PBW.21.040.15700

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Zmieniające się sposoby prowadzenia konfliktów zbrojnych w świetle regulacji prawnomiędzynarodowych

Abstrakt

Zmieniające się sposoby prowadzenia konfliktów zbrojnych w świetle regulacji prawnomiędzynarodowych

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o stopień dostosowania obecnych regulacji prawnomiędzynarodowych do zmieniających się sposobów prowadzenia konfliktów zbrojnych. Większość przepisów regulujących te kwestie sformułowano w niedługim czasie po zakończeniu II wojny światowej i w dużej mierze nie odpowiadają one aktualnej rzeczywistości. Konflikty zbrojne zmieniły bowiem swój charakter – coraz rzadziej prowadzą je państwa, a coraz częściej grupy terrorystyczne czy organizacje paramilitarne. Pojawiają się również coraz nowsze sposoby prowadzenia działań zbrojnych, takie jak np. targeted killing, w których są wykorzystywane nowe rodzaje broni, np. drony. Potrzebna jest zatem krytyczna refleksja dotycząca legalności takich działań.

* Artykuł powstał na podstawie pracy magisterskiej pt. Międzynarodowe Prawo Humanitarne Konfliktów Zbrojnych, obronionej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autor wykorzystał fragmenty rozdziału zatytułowanego Prawo Genewskie a współczesne konflikty zbrojne. Praca została nagrodzona w X edycji konkursu Szefa ABW na najlepszą pracę doktorską, magisterską lub licencjacką dotyczącą bezpieczeństwa państwa w kontekście zagrożeń wywiadowczych, terrorystycznych, ekonomicznych.

ABSTRACT

Changing ways of conducting armed conflicts in the light of international humanitarian law

The subject of the article is the question of relevance of the present international humanitarian regulations to the changing ways of conducting military operations. Most of the regulations covering these issues were established soon after the World War II and are mostly obsolete. Armed conflicts have changed ever since – these days they are mostly carried out by terrorist or paramilitary organizations rather than states. Also, new methods of conducting military operations have emerged, such as targeted killing where new types of weaponry are used, such as drones. This gives rise to a reflection upon the legality of such measures.

Słowa kluczowe

międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych, konflikty zbrojne, prawo międzynarodowe publiczne, konwencje genewskie, terroryzm; international humanitarian law, armed conflicts, international public law, Geneva conventions, terrorism

international humanitarian law, armed conflicts, international public law, Geneva conventions, terrorism

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Aleksandrowicz T.R., Wywiad jako narzędzie w koncepcji nowych wojen. Casus konfliktu ukraińskiego, „Studia Politologiczne” 2017, nr 43, s. 165–193.

Balcerowicz B., Siły zbrojne w stanie pokoju, kryzysu i wojny, Warszawa 2010.

Denysiuk I., Osypowicz M., Współczesne oblicze konfliktów zbrojnych: nowe zjawisko a kontynuacja nurtu działań partyzanckich, w: Oblicza współczesnych wojen, M. Kubiak, R. Wróblewski (red.), Warszawa–Siedlce 2018, s. 339–353.

Faszcza M.N., Bunty w późnorepublikańskiej armii rzymskiej, Warszawa 2014 (rozprawa doktorska).

Flemming M., Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych, Warszawa 2003.

Głogowska-Balcerzak A., Piątkowski M., Problematyka żywych tarcz w kontekście asymetrycznych konfliktów zbrojnych, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2015, nr 3.

Jasiński A., Miasta i wojny przyszłości, „Czasopismo Techniczne. Architektura” 2012, z. 1, s. 317–329.

Kołodziejczyk A., Czym są i gdzie powstają „nowe wojny”?, w: Oblicza współczesnych wojen, M. Kubiak, R. Wróblewski (red.), Warszawa–Siedlce 2018, s. 113–138.

Krztoń W., Wojna i konflikt zbrojny – przemiany, „Obronność. Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej” 2013, nr 1, s. 143–154.

Leśniewski K., Podniebny zabójca czy skuteczna broń? Wykorzystanie dronów bojowych na asymetrycznym polu walki w kontekście międzynarodowego prawa humanitarnego, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ” 2017, nr 4, s. 139–151.

Marcinko M., Bojownicy o wolność czy terroryści? Członkowie ruchów narodowowyzwoleńczych w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego, „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego” 2010, nr 1, s. 205–224.

Mendel W., Odpowiedzialność karna żołnierzy za przestępstwa popełnione podczas użycia sił zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej poza granicami państwa, Warszawa 2018 (rozprawa doktorska).

Michalus J.L., Definicja terroryzmu międzynarodowego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, z. 4, s. 65–75.

Nowacki G., Zagrożenia terrorystyczne na świecie, cz. 1, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2015, nr 44, s. 407–435.

Ochman P., Wojas J., Wojna hybrydowa jako przykład umiędzynarodowionego konfliktu zbrojnego, „Studia Prawa Publicznego” 2018, nr 2, s. 101–120.

Ogunfolu A., Fagbemi O., I have a drone: The Implications of American Drone Policy for Africa and International Humanitarian Law, „African Journal of International and Comparative Law” 2015, nr 1, s. 106–128.

Olejarz T., Czekaj F., Zasady kompletowania wojsk od starożytności do XIX wieku – zarys, „Humanities and Social Sciences” 2016, nr 3, s. 115–122.

Pączek M., Prawnomiędzynarodowe podstawy działania sił koalicyjnych przeciwko Państwu Islamskiemu na terytorium Syrii, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego” 2016, nr 91, s. 165–180.

Repetowicz W., Broń „D” jako zagrożenie asymetryczne, „Wiedza Obronna” 2018, nr 1–2, s. 107–125.

Rożej A., Terroryzm jako wyzwanie dla współczesnego bezpieczeństwa, „Zeszyty Naukowe UPH” 2013, nr 99, s. 293–306.

Smolski W., Cyberterroryzm jako współczesne zagrożenie bezpieczeństwa państwa, w: „Rodzinna Europa”. Europejska myśl polityczno-prawna u progu XXI wieku, P. Fiktus, H. Malewski, M. Marszał(red.), Wrocław 2015, s. 481–493.

Szpak A., Status prawny private military contractors według międzynarodowego prawa humanitarnego, w: Współczesne problemy praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, T. Jasudowicz, M. Balcerzak, J. Kapelańska-Pręgowska (red.), Toruń 2009, s. 397–410.

Wójcik P., Status prawny najemników w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych, „Studia Iuridica Lublinensia” 2017, nr 3, s. 107–128.

Zdanowski J., Państwo Islamskie a kryzys ładu powestfalskiego na Bliskim Wschodzie. Konsekwencje dla Zachodu, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2016, nr 4, s. 13–27.

Żuradzki T., Polityka namierzania i zabijania: aspekty etyczne i prawne, w: Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe wobec wyzwań współczesnego świata, M. Marszałek, W. Kitler (red.), Warszawa 2014.

Źródła internetowe

Dokument z Montreux, https://www.montreuxdocument.org/about/montreux-document.html.

Grupa robocza do spraw wykorzystania najemników, https://www.ohchr.org/en/issues/mercenaries/wgmercenaries/pages/wgmercenariesindex.aspx.

Rezolucja Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych z 28 marca 2002 r., https://digitallibrary.un.org/record/461244.

Rezolucja Rady Praw Człowieka z 29 września 2015 r., https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/G16/225/96/PDF/G1622596.pdf?OpenElement.

Akty prawne

Międzynarodowa konwencja o zwalczaniu rekrutacji, wykorzystywania, finansowania i szkolenia najemników, https://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/Mercenaries.aspx.

Konwencja Organizacji Jedności Afrykańskiej o eliminacji najemników w Afryce, https://ihl-databases.icrc.org/ihl/INTRO/485?OpenDocument. I Konwencja genewska o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych na lądzie (DzU z 1956 r. nr 38 poz. 171, załącznik).

II Konwencja genewska o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu (DzU z 1956 r. nr 38 poz. 171, załącznik).

III Konwencja genewska o traktowaniu jeńców wojennych (DzU z 1956 r. nr 38 poz. 171, załącznik).

Konwencja w sprawie zapobiegania i karania terroryzmu, https://www.loc.gov/item/2021667893.

Konwencja dotycząca traktowania jeńców wojennych, podpisana w Genewie dnia 27 lipca 1929 r. (ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 18 lutego 1932 r.) (DzU z 1932 r. nr 103 poz. 866).

Konwencja dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej (DzU z 1927 r. nr 21 poz. 161).

Protokoły dodatkowe do Konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół I) oraz dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół II), sporządzone w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r. (DzU z 1992 r. nr 41 poz. 175).

Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego sporządzony w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r. (DzU z 2003 r. nr 78 poz. 708).

Ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (t.j.: DzU z 2021 r. poz. 1131).

Informacje

Informacje: Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 2022, Numer 26 (14), s. 201 - 227

DOI: https://doi.org/10.4467/20801335PBW.21.040.15700

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Zmieniające się sposoby prowadzenia konfliktów zbrojnych w świetle regulacji prawnomiędzynarodowych

Angielski:

Changing ways of conducting armed conflicts in the light of international humanitarian law

Autorzy

Jakub Droździoł

https://orcid.org/0000-0001-6209-5787

Niezależny badacz

Publikacja: 11.05.2022

Status artykułu: Otwarte

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Jakub Droździoł (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 1006

Liczba pobrań: 2562

<div id="cke_pastebin"> Zmieniające się sposoby prowadzenia konfliktów zbrojnych w świetle regulacji prawnomiędzynarodowych</div>

Pobierz xml