Podniebne pochówki. O wpływie buddyjskiej tradycji tantrycznej na tybetańskie zwyczaje funeralne
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 12.2024
The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 2024, 20 (2/2024), s. 43-58
https://doi.org/10.4467/24506249PJ.24.016.20960Autorzy
Podniebne pochówki. O wpływie buddyjskiej tradycji tantrycznej na tybetańskie zwyczaje funeralne
The presented article indicates the possible influence of Buddhism, specifically its Tantric tradition on Tibetan funeral rituals, focusing notably on the unique practice of Sky Burials. Buddhist teachings on embracing death as an integral part of existence, along with concept of active compassion towards all sentient beings and the understanding of emptiness (śūnyatā) of all phenomena, shaped Tibetan perspectives on death. Since recent years, there has been a noticeable increase in society’s openness to discussing the topic of death. Therefore, the aim of this analysis is to provide a deeper understanding of the philosophical and spiritual aspects influencing this ancient yet still relatively unknown ritual. By exploring religious and cultural practices, my interest lies in elucidating the interconnectedness of religious philosophy, rituals, and their influence on societal perceptions, particularly concerning the universal human experience of death. Moreover, my aim is to provide a detailed explanation of the underlying ideas behind the ritual, which, due to lack of understanding, is often misconceived as a barbaric custom among the peoples inhabiting Central Asia. I intend to demonstrate how the influence of Buddhist thought has transformed funeral ceremonies rooted in the ancient native traditions of the Tibetan Plateau, thus mitigating one of the most deeply ingrained cultural taboos – the widely understood taboo of death.
bKa ‘gyur (vol. 74, mdo de a). 2008. Pekin: krung go’i bod rig pa dpe skrun khang.
Dhammacakkapavattana Sutta, The Great Discourse on the Wheel of Dhamma. 1988. Kuala Lumpur: Sukhi Hotu SDN BHD.
The Heart Sutra. The Womb of Buddhas. 2004. Waszyngton: Shoemaker and Hoard.
Allione, Tsultrim. 1998. Kobiety mądrości. Tajemne życie Maczig Labdron i innych Tybetanek. Przełożył Henryk Smagacz. Kraków: Wydawnictwo A.
Bataille, Georges. 2015. Erotyzm. Przełożyła Maryna Ochab. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Boyce, Mary. 1988. Zaratusztrianie, wiara i życie. Przełożyli Zofia Józefowicz-Czabak, Bolesław J. Korzeniowski. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Douglas, Mary. 2007. Czystość i zmaza. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Evans-Wentz, Walter Yeeling. 1927. The Tibetan Book of the Dead or the After-Death Experiences on the Bardo Plane according to Lama Kazi Dawa-Samdup’s English Rendering. Londyn: Oxford University Press.
Freud, Sigmund. 1976. Obras Completas. Tótem y Tabú y Otras Obras. Vol. 13 (1913–1914). Przetłumaczył Jose Luis Etcheverry. Buenos Aires: Amorrortu Editores S.A.
Gethin, Rupert. 2001. Podstawy buddyzmu. Przetłumaczyli Tomasz Macios, Anna Stępień. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Gouin, Margaret. 2010. Tibetan rituals of death. Buddhist funerary practices. Nowy Jork: Routledge.
Grela, Joanna. 2005a. „Ma-gcig lab-sgron”. W Powszechna encyklopedia filozofii (t. VI, s. 680–681). Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Grela, Joanna. 2005b. Mahakala. Sześcioręki strażnik w buddyzmie tybetańskim. Kraków: Universitas.
Grela, Joanna. 2015. Podstawy religijnej kultury Tybetu. Splątana historia. Kraków: Wydawnictwo Nowa Strona.
Hopkins, Jeffrey, i Lati, Rinpoche. 2004. Śmierć, stan pośredni i odrodzenie w buddyzmie tybetańskim. Przełożył Wiesław Krupiewski. Kraków: Wydawnictwo A.
Jakubczak, Krzysztof. 2001. „Filozoficzne szkoły buddyzmu mahajany – madhjamaka i jogaczara”. W Filozofia Wschodu, red. Beata Szymańska. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Jung, Carl G. 1964. Man and his Symbols. Nowy Jork: An Anchor Press Book.
Jung, Carl G. 1989. „Komentarz psychologiczny do «Tybetańskiej Księgi Wielkiego Wyzwolenia»”. W Podróż na Wschód. Przetłumaczyli Wojciech Chełmiński, Jerzy Prokopiuk, Erdmute i Wacław Sobaszkowie. Warszawa: Pusty Obłok.
Jung, Carl G. 1998. Symbole przemiany. Analiza preludium do schizofrenii. Przetłumaczył Robert Reszke. Warszawa: WROTA.
Jung, Carl G. 2012. „Komentarz psychologiczny do «Bar-do Thos-grol»”. W Tybetańska księga umarłych. Przetłumaczył Ireneusz Kania. Kraków: Wydawnictwo A.
Kalinowski, Daniel, i Kulik-Kalinowska, Adela. 2013. Trzy skarby. Motywy buddyjskie w kulturze polskiej. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku.
Kapstein, Matthew. 2010. Tybetańczycy. Przetłumaczył Justyn Hunia. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Pinkola Estés, Clarissa. 2001. Biegnąca z wilkami. Przetłumaczyła Agnieszka Cioch. Poznań: Zysk i S-ka.
Powers, John. 2008. Wprowadzenie do buddyzmu tybetańskiego. Przetłumaczyła Joanna Janiszewska. Kraków: Wydawnictwo A.
Sieradzan, Jacek, red. 1994. Śmierć i umieranie. Tradycja tybetańska. Katowice: VERBUM.
Sogyal, Rinpoche. 2017. Tybetańska księga życia i umierania. Przetłumaczył Adam Kozieł. Warszawa: mandala.
Tenga Rinpocze. 1998. Przejście i wyzwolenie. Objaśnienia do medytacji w Bardo. Przetłumaczyła Ewa Waldeck-Kurtyka. Kraków: Karma Kamtzang.
Thomas, Louis-Vincent. 1991. Trup. Przetłumaczył Krzysztof Kocjan. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Tokarska-Bakir, Joanna. 1997. Wyzwolenie przez zmysły. Tybetańskie koncepcje soteriologiczne. Wrocław: Wydawnictwo Leopoldinum.
Tybetańska Księga Umarłych. 1991. Przetłumaczył Ireneusz Kania. Kraków: Oficyna Literacka.
Źródła internetowe
Prajnaparamita: Mother of Buddhas. Tricycle. Dostęp 11 stycznia 2024. https://tricycle.org/trikedaily/prajnaparamita-mother-buddhas.
Funeral reforms in Tibetan areas. China Daily. Dostęp 21 stycznia 2024. https://www.chinadaily.com.cn/china/2012-12/13/content_16015555.htm.
Informacje: The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 2024, 20 (2/2024), s. 43-58
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Polska
Publikacja: 12.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 111
Liczba pobrań: 35