FAQ

Zastosowanie i właściwości lecznicze korzenia kosaćca fiołkowego w historii medycyny i farmacji

Data publikacji: 2023

Opuscula Musealia, Volume 29 (2022), Volume 29, s. 61 - 79

https://doi.org/10.4467/20843852.OM.22.004.18098

Autorzy

Krzysztof Koniewicz
Muzeum Farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego
https://orcid.org/0000-0002-9016-8135 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Zastosowanie i właściwości lecznicze korzenia kosaćca fiołkowego w historii medycyny i farmacji

Abstrakt

Iris florentina also referred to as the white iris is an old name for Iris germanica. The plant’s root called orris root was used for medicinal and cosmetic purposes. As early as in antiquity it was applied to treat stomach illnesses and irritation as well as, above all, stomatitis and a sore throat. Orris root was also used as a remedy for the respiratory tract infections, skin ulcers and kidney stones due to its powerful diuretic effect. Apart from its anti–inflammatory and antiseptic properties, it had a very pleasant aroma, which is why it became an ingredient of perfumed products, such as scented soaps, as well tooth powders, which also had cleansing and medicinal properties. The research aim of this article is a thorough analysis of cosmetic and medicinal use of the root of Iris florentina from antiquity till the 19th century, moreover, the answer to the question: has its use changed over the centuries? For this purpose the authors used, among others, 19th – century apothecaries’ manuals stored in the library of the Museum of Pharmacy Jagiellonian University Medical College. The study showed that in the history of medicine and pharmacy, orris root was particularly used as an ingredient in dental products.

Bibliografia

Avicenna, A treatise on the canon of medicine of Avicenna, transl. by Gruner OC., London 1930.

Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”. Piśmiennictwo staropolskie, Warszawa 1965.

Coxe J.R., The American dispensatory containing the natural, chemical, pharmaceutical, and medical history of the different substances employed in medicine, together with the operations of pharmacy, Philadelphia 1830.

D’Andrea J., Ancient herbs, in the J. Paul Getty Museum Gardens, Malibu 1982.

Dioscorides, De materia medica, being an herbal with many other medicinal materials, written in Greek in the first century of the common era, a new indexed version in modern English by T.A. Osbaldeston and R.P.A. Wood, Johannesburg 2000.

Drobnik J., Historia botaniki farmaceutycznej, Warszawa 2021.

Dunglison R., Medical lexicon, a dictionary of medical science, Philadelphia 1865.

Easley T., Horne S., The modern herbal dispensatory, a medicine making guide, Berkeley 2016.

Everett N., The alphabet of Galen, pharmacy from antiquity to the Middle Ages, Toronto 2012.

Figuier L., Historyja roślin, dzieło ozdobione 415 wizerunkami z natury wykonanemi, Warszawa 1871.

Geiger P.L., Mohr C.F., Pharmacopoea universalis, Heidelbergae 1845.

Hager H., Manuale pharmaceuticum seu promptuarium, editio sexta, Lipsiae 1892.

Hildegarda z Bingen, Physica. Uzdrawiające dzieło stworzenia – naturalna siła oddziaływania rzeczy, przeł. E. Panek, Legnica 2014.

Kaliga K.P., O chorobach zębów i o środkach leczenia takowych, Lwów 1840.

Khare C.P., Indian medicinal plants, an illustrated dictionary, New York 2007.

Kluk K., Dykcyonarz roślinny, w którym podług układu Linneusza są opisane rośliny nie tylko kraiowe dzikie, pożyteczne, albo szkodliwe: na roli, w ogrodach, oranżeryach, utrzymywane, Warszawa 1787.

Księga Członków Gremium Aptekarzy Galicji Zachodniej, Archiwum Muzeum Farmacji UJ CM.

Lemery N., Pharmacopée Universelle, Contenant Toutes les Compositions de Pharmacie, Troisième Edition, Paris 1738.

Mała encyklopedia kultury antycznej, red. Z. Piszczek, Warszawa 1990.

Manniche L., An Ancient Egyptian Herbal, Cairo 2006.

Manuał o sygn. 1725, zbiory biblioteki Muzeum Farmacji UJ CM.

Manuał o sygn. 1727, zbiory biblioteki Muzeum Farmacji UJ CM.

Manuał o sygn. 1728, zbiory biblioteki Muzeum Farmacji UJ CM.

Matthioli P.A., De Bohemica Editione Herbarii Mathiolocamerariani, Procurata à Daniele Adamo Typographo Pragense, Pragae 1596.

Matthioli P.A., Discorsi Di M. Pietro Andrea Mattioli Sanese, Medico Cesareo Ne’ Sei Libri Di Pedacio Dioscoride Anazarbeo Della Materia Medicinale, Venezia 1744.

Nowick E., Historical common names of great plains plants with scientific names index, volume II, Lincoln Nebraska 2015.

Orgelbrand S., Encyklopedia powszechna, Warszawa 1901.

Pharmacopoea Austriaca, Editio Quinta, Viennae 1855.

Pharmacopoeia Regni Poloniae Auctoritate Ministerii Administrationis Rerum Internarum et Disciplinae Publicae, Consilio Supremo Sanitatis, Varsoviae 1817.

Pharmacopoea Wirtenbergica in Duas Partes Divisa, Editio Secunda, Stutgardiae 1750.

Pliny the Elder, The natural history of Pliny, volume IV, transl. by J. Bostock, H.G. Bohn, London 1856.

Rahman A., Nasim S., Baig I., Jalil S., Orhan I., Sener B., Choudhary M.I., Anti-inflammatory isoflavonoids from the rhizomes of Iris germanica, „Journal of Ethnopharmacology” 2003 June, vol. 86, issues 2–3, s. 177–180.

Siennik M., Herbarz, to jest ziół tutecznych, postronnych i zamorskich opisanie, co za moc mają, a jako ich używać, tak ku przestrzeżeniu zdrowia ludzkiego, jako ku uzdrowieniu rozmaitych chorób, teraz nowo wedle herbarzów dzisiejszego wieku i innych zacnych medyków poprawiony. Przydano Aleksego Pedemontana „Tajemnice księgi ośmiory o tajemnych a skrytych lekarstwiech, przy czym dosyć misternych a trafnych rzeczy i doświadczonych mieć będziesz”. W Krakowie, w drukarni Mikołaja Szarffenberga, Kraków 1568.

Syreński S., Zielnik herbarzem z ięzyka łacinskiego zowią. To iest opisanie własne imion, kształtu, przyrodzenia, skutkow, y mocy zioł wszelakich drzew, krzewin y korzenia ich, kwiatu, owocow, sokow, miasg, zywic y korzenia do potraw zaprawowania […]. Księga lekarzom, aptekarzom, cyrulikom, barbirzom, rostrucharzom, końskiem lekarzom, mastalerzom, ogrodnikom, kuchmistrzom, kucharzom, synkarzom, gospodarzom, mamkom, paniom pannom y tym wszystkim ktorzy sie kochaią y obieruią w lekarstwiech pilnie zebrane a porządnie zpisane przez D. Simona Syrenniusa, Kraków 1613.

Trapp J., Farmakognozya, t. 1: Farmakognozya Królestwa Roślinnego, Warszawa 1869.

Vade Mecum Medicum, To iest krotkie y doświadczone sposoby leczenia różnych chorob, Zamość 1724.

Vitet L., Pharmacopée de Lyon ou Exposition Méthodique des Médicaments Simples et Composés, Lyon 1778.

Wiersema J.H., León B., World economic plants: A standard reference, second edition, New York 2013.

Winkler E., Flora lekarska, czyli opisanie cech rodzajowych i gatunkowych wszystkich roślin w medycynie używanych, Warszawa 1852.

Wiorogórski L., Zajączkowski G., Lexicon Synonymorum Pharmaceuticorum, Lexicon Synonymorum Pharmaceuticorum In Linguis: latina, germanica, gallica, anglica, polonica et rossica in quo de 7000 medicamentis is res agitur, Warszawa 1892–1918.

Informacje

Informacje: Opuscula Musealia, Volume 29 (2022), Volume 29, s. 61 - 79

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Zastosowanie i właściwości lecznicze korzenia kosaćca fiołkowego w historii medycyny i farmacji
Angielski:
The application and medicinal properties of the root of Iris florentina in the history of medicine and pharmacy

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-9016-8135

Krzysztof Koniewicz
Muzeum Farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego
https://orcid.org/0000-0002-9016-8135 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Muzeum Farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego

Publikacja: 2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Krzysztof Koniewicz (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski