Znaczenie traktatu wersalskiego dla kultury polskiej. Literatura polska po 1918 roku – wybrane aspekty
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEZnaczenie traktatu wersalskiego dla kultury polskiej. Literatura polska po 1918 roku – wybrane aspekty
Data publikacji: 21.12.2020
Kultura Słowian, 2020, Tom XVI, s. 129 - 138
https://doi.org/10.4467/25439561KSR.20.008.13297Autorzy
Znaczenie traktatu wersalskiego dla kultury polskiej. Literatura polska po 1918 roku – wybrane aspekty
Na mocy Traktatu Wersalskiego Polska odzyskuje niepodległość i Polacy z trzech zaborów stają się pełnoprawnymi mieszkańcami państwa polskiego. Tak dalekie zmiany polityczne nie mogły pozostać obojętne dla kultury odrodzonego państwa, rozwijającej się pod zaborami w niesprzyjających dla niej warunkach, w ramach trzech różnych systemów polityczno-prawnych. Odzyskanie niepodległości przez naród polski zdjęło z twórców jego kultury obowiązek walki o wolność, pozwoliło im zrzucić z ramiom „płaszcz Konrada” i podejmować jako wiodącą – nową tematykę. Dzięki temu kultura polska lat dwudziestych ubiegłego wieku nie jest jednowymiarowa ani jednolita, czego najlepszym przykładem jest literatura. To w jej przestrzeni pojawiają się różne koncepcje działalności artystycznej i toczą spory literackie. Warto tutaj przywołać grupę pięciu poetów tworzących Skamander, krakowską awangardę, a także katastrofizm reprezentowany przez Witkacego. Jednak elementem, który łączy artystów pierwszej dekady dwudziestolecia międzywojennego jest tworzenie w nowej sytuacji politycznej.
Niepodległa Polska ze zjednoczonym narodem - żyjącym ponad wiek w trzech różnych państwach zaborczych - oraz zmieniający się świat, w którym kultura zyskuje statut popularnej, stawiają nowe wyzwania przed twórcami. Jednym z ważniejszych jest zjednoczenie Polaków, w których zaborcy poprzez swoje działania próbowali wykorzenić pierwiastek polski.
Błoński J., Witkacy na zawsze [Witkacy Forever], Kraków, Wydawnictwo Literackie, 2003, pp. 548.
Danek-Wojnowska B., Z zagadnień Witkiewiczowskiego katastrofizmu [On Witkiewicz’s Catastrophism], [in:] Z problemów literatury polskiej XX wieku. Tom 2. Literatura międzywojenna [Chosen Problems of Polish Literature of the 20th Century. Volume 2. Interwar Literature], Eds. A. Brodzka, Z. Żabicki, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965.
Głowiński M., Grupa literacka a model poezji [Literary Group and the Model of Poetry], [in:] Z problemów literatury polskiej XX wieku. Tom 2. Literatura międzywojenna [Chosen Problems of Polish Literature of the 20th Century. Volume 2. Interwar Literature], red. A. Brodzka, Z. Żabicki, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965, ss. 57-62.
Kowalczykowa A., Programy i spory literackie w dwudziestoleciu 1918-1939 [Literary Programmes and Disputes in the Years 1918-1939], Warszawa 1978.
Kozicki S., Pół wieku polityki demokratyczno-narodowej (1918-1939) [Half a Century of Democratic-National Politics (1918-1939)], Kraków, Ośrodek Myśli Politycznej, 2019, pp. 722.
Krassowski M., Skamander [Skamander], Warszawa, Dom Wydawniczy „Jota”, 1990, pp. 48.
Kutrzeba S., Polska Odrodzona 1914-1928 [Poland Reborn 1914-1928], Warszawa, Gebethner i Wolff, 1928, pp. 321.
Kwiatkowski J., Dwudziestolecie międzywojenne [The Interwar Period], Warszawa, PWN, 2002.
Lechoń J., Herostrates [Herostrates], [in:] Idem, Karmazynowy poemat [Crimson Poem], Warszawa, Kraków, Wydawnictwo J. Mortkowicza, 1920, pp. 7-8.
Matuszewski R., Lechoń i jego wiersze [Lechoń and His Poems], [in:] Z bliska: szkice literackie [Close up: Literary Sketches], Idem (Ed.), Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1981, pp. 31-41.
Skamander [Skamander], M. Krassowski, „Przewodnik po lekturach” 25 [„A Reading Guide” 25], P. Kuncewicz Ed., Warszawa, Dom Wydawniczy „Jota”, 1990, 48 pp.
Pietrzych P., „Czarna wiosna” Antoniego Słonimskiego jako „poemat rewolucyjny” [„Black Spring” by Antoni Słonimski as a „Revolutionary Poem”], „Prace Polonistyczne Studies in Polish Literature” 47, 1991/1992, pp. 207-231.
Stradecki J., W kręgu Skamandra [On the Topic of Skamander], Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, 384 pp.
Witkiewicz S.I., Teatr i inne pisma o teatrze [Theater and Other Materials about Theater], Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1995, 680 pp.
Wyszomirski-Werbart M., …Chyba nie mogę Pani posądzić o demonizm. Witkacy [... I don’t think I Can Accuse You of Demonism. Witkacy], Gdynia, Novae Res – Wydawnictwo Innowacyjne, 2013, 362 pp.
Zacharska J., Skamander [Skamander], Warszawa, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, 1977, 284 pp.
Żarnowski J., Powstanie systemu państw narodowych w Europie Środkowej [Establishment of a System of Nation-states in Central Europe], [in:] „Ład wersalski” w Europie Środkowej [„Versailles Order” in Central Europe], Idem (Ed.), Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971, pp. 7-34.
Dmowski R., Polityka polska i odbudowanie państwa [Polish Policy and Rebuilding of the State], [in:] https://dzieje.pl/aktualnosci/traktat-wersalski [accessed: 12.10.2019].
Kowalczyk J.R., Stanisław Ignacy Witkiewicz „Witkacy” [Stanisław Ignacy Witkiewicz „Witkacy”], [in:] https://culture.pl/pl/tworca/stanislaw-ignacy-witkiewicz-witkacy [accessed: 28.12.2019].
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Polska nauka w 20-leciu międzywojennym [Polish Science in the Interwar Period], [in:] https://www.gov.pl/web/nauka/polska-nauka-w-20-leciu-miedzywojennym [accessed: 30.12.2019].
Witkiewicz S.I., Z chwilą kiedy poezja wyzwoliła się… [The Moment When the Poetry Was Released...], [in:] https://literatura.wywrota.pl/wiersz-klasyka/40603-witkacy-z-chwila-kiedy-poezja-wyzwolila-sie.html [accessed: 28.12.2019].
Informacje: Kultura Słowian, 2020, Tom XVI, s. 129 - 138
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Znaczenie traktatu wersalskiego dla kultury polskiej. Literatura polska po 1918 roku – wybrane aspekty
The Importance of the Treaty of Versailles for Polish Culture. Polish Literature After 1918
Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego, Kraków
Publikacja: 21.12.2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1076
Liczba pobrań: 736