FAQ

Infiltracja ideologii gnostyckich i ezoterycznych w twórczości Włodzimierza Sołowjowa i Heleny Bławatskiej

Data publikacji: 2021

Kultura Słowian, 2021, Tom XVII, s. 121 - 142

https://doi.org/10.4467/25439561KSR.21.006.14417

Autorzy

Aleksander Posacki
Collegium Verum, Warszawa
https://orcid.org/0000-0003-4482-4549 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Infiltracja ideologii gnostyckich i ezoterycznych w twórczości Włodzimierza Sołowjowa i Heleny Bławatskiej

Abstrakt

Artykuł ma na celu ukazanie wpływu idei gnostyckich oraz koncepcji ezoterycznych i okultystycznych na twórczość filozofa rosyjskiego Włodzimierza Sołowjowa, a następnie – na tej bazie – porównanie podobnych teorii i praktyk duchowych Sołowjowa z twórczością ezoteryczną i praktykami duchowymi Heleny Bławatskiej, założycielki Towarzystwa Teozoficznego. Okazuje się bowiem, że pomimo istotnych różnic w obszarze filozofii, rzetelności metodologicznej, stosunku do chrześcijaństwa, można stwierdzić wiele podobieństw w sferze konceptualnej i praktycznej, nawet jeśli wydają się one powierzchowne i nieistotne. Wydaje się, że twórczość Bławatskiej i Sołowjowa mogą tworzyć jakby podobny kod kulturowy (oparty choćby na podobnym stosunku do idei gnostyckich i kabalistycznych). Sprawa wymaga jednak bardziej szczegółowych badań, zaś autor artykułu nie pretenduje do rozstrzygnięcia postawionej w artykule kwestii, a jedynie sygnalizuje dość dokładnie problem, o którym – jak się wydaje – w polskiej literaturze naukowej do tej pory niewiele powiedziano.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Beliaev G. (Ed.), Filosofskii slovar’ Vladimira Solov’eva [Vladimir Solovyov’s Philosophical Dictionary], Rostov-on-Don, Feniks Publ., 2000, 464 pp.

Bezant A., Ezotericheskoe khristianstvo [Esoteric Christianity], trans. E. Pisareva, Moscow, ART . Publ., 1991, 193 pp.

Bierdiajew M., Filozofia wolności [Philosophy of Freedom], trans. E. Matuszczyk, Białystok, Orthdruk, 1995.

Blavatsky H, Teosofskii slovar’ [Theosophical Dictionary], trans. A. P. Kheidok, Moscow, Eksmo-press, 2001, 634 pp.

Bonetskaia N. K., Russkaia sofiologiia i antroposofiia, [Russian Sopheology and Anthroposophy]. Available at: http://bdn-steiner.ru/modules.php?name=Books&go=page&pid=302 [accessed: 15.05.2021].

Burmistrov K. Iu., Vladimir Solov’ev i evropeiskii ezoterizm: problema istochnikov [Vladimir Solovyov and European Esotericism: Problem of Sources], ”Solovyov Studies” 2016, no. 2 (50), 47-65 pp.

Dobieszewski J., Włodzimierz Sołowjow. Studium osobowości filozoficznej [Vladimir Solovyov. Study of Philosophical Identity], Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2002, 482 pp.

Fesenkova L.I., Stsientizatsiia ezoteriki i psevdonauka [Scientification of Esotericism and Pseudoscience], ”Sociological Studies” 2004, no. 2, pp. 92-98.

Florenski, P. Filar i podpora prawdy. Próba teocydei prawosławnej w dwunastu listach, [The Pillar and Ground of the Truth: An Essay in Orthodox Theodicy in Twelve Letters], trans. J. Chmielewski, Warszawa, Wydawnictwo KR , 2009, 672 pp.

Florovskii G.V., Puti russkogo bogosloviia [Paths of Russian Theology], (reprint of the Paris 1937 edition), Vil’nius, Litovskaia pravoslavnaia eparkhiia, 1991, 599 pp.

Gaidenko P.P., Vladimir Solov’ev i filosofiia Serebrianogo veka [Vladimir Solovyov and the Philosophy of the Silver Age], Moscow, Progress-Traditsiia, 2001, 472 pp.

Grom B., Ezoteryzm – nowa nadzieja? [Esotericism – A New Hope?], trans. U. Poprawska, Kraków, Wydawnictwo WAM , 2006, 203 pp.

Klimowicz T., Poszukujący, nawiedzeni, opętani. Z dziejów spirytyzmu i okultyzmu w literaturze rosyjskiej [The Seekers, Haunted, Possessed. From the History of Spiritualism and Occultism in Russian Literature], Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1992, 114 pp.

Klizovskii A., Osnovy miroponimaniia Novoi Epokhi [Fundamentals of New Age Worldview], Minsk, Zvezdy Gor, 2008, 800 pp.

Krasicki J., Bóg, człowiek i zło. Studium filozofii Włodzimierza Sołowjowa [God, Man and Evil. The Study of Philosophy by Vladimir Solovyov], Wrocław, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003, 428 pp.

Kravchenko V., Vladimir Solov’ev i Sofiia [Vladimir Solovyov and Sofia], Moscow, AGRAF , 2006, 381 pp.

Kulianitsa D, Teosofiia E.P. Blavatskoi i russkaia literatura i iskusstvo (konets XIX  seredina XX veka) [H. Blavatsky’s Theosophy and Russian Literature and Art. (ending of the XIX – beginning of the XX centuries)], [in:] Sovremennoe miroponimanie: dukhovnye aspekty razvitiia kul’tury. Materialy ezhegodnoi nauchnoprakticheskoi konferentsii ”E.P. Blavatskaia i sovremennost’” [Modern World Outlook: Spiritual Aspects of the Development of Culture. Materials of the Annual Scientific and Practical Conference ”H. Blavatsky and the Present”], Shabanova Iu.A., Prigunov A.S., Pavlenko I.V. (Eds.), Dnipropetrovsk, National Mining University, 2013, pp. 15-33.

Kuraev A., Satanizm dlia intelligentsii (O Rerikhakh i Pravoslavii v dvukh tomakh) [Satanism for Intellectuals (On the Roerichs and Orthodoxy in Two Volumes). Vol. 2, Khristianstvo bez okkul’tizma, [Christianity Without the Occult], Moscow, Publishing House of the Moscow Metochion of the Holy Trinity Sergius Lavra, 2006, 429 pp.

Mazurek S., Dziedzictwo gnozy w rosyjskiej filozofii religijnej [Legacy of Gnosis in Russian Religious Philosophy]. Available at: http://www.ahf.ifispan.pl/pl/58-mazurek-gnoza [accessed: 20.05.2021].

Nikol’skii E., Vzgliady Vsevoloda i Vladimira Solov’evykh na parafilosofskoe i literaturnoe nasledie Eleny Blavatskoi [The Views of Vsevolod and Vladimir Solovyov on the Paraphilosophical and Literary Legacy of Helena Blavatsky], “Sociopolitical Sciences” 2011, no. 1, pp. 99-101.

Papieska Rada Kultury, Papieska Rada do Spraw Dialogu Międzyreligijnego, Jezus Chrystus dawcą wody żywej. Chrześcijańska refleksja na temat New Age [Jesus Christ the Giver of Living Water. Christian Reflection on the New Age], Kraków, Wydawnictwo ”M”, 2003, 127 pp.

Przebinda G., Włodzimierz Sołowjow wobec historii [Vladimir Solovyov Towards History], Kraków, Arka, 1992, 245 pp.

Popova L., ”Demonicheskoe” v khudozhestvennoi kul’ture Serebrianogo veka: kul’- turfilosofskie aspekty. Avtoreferat dissertatsii na soiskanie uchenoi stepeni kandydata kul’turologii, Gosudarstvennyi institut iskusstvoznaniia Ministerstva kul’tury Rossiiskoi Federatsii [“The Demonic” in Artistic Culture of the Silver Age: Cultural and Philosophical Aspects. An autopresentation of a doctoral dissertation for PhD degree in Cultural Studies], Moscow, 2014, 26 pp.

Posacki A., Ezoteryzm i okultyzm – formy dawne i nowe. Aspekty filozoficzno-teologiczne i praktyczno-duszpasterskie [Esotericism and Occultism – Old and New Forms. Philosophical-Theological and Practical-Pastoral Aspects], Radom, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, 2009, 520 pp.

Posacki A., Neospirytyzm i pseudopsychologie [Neospiritualism and Pseudo-Psychologies], Kraków, Wydawnictwo „M”, 2012, 482 pp.

Sołowjow S. M., Życie i ewolucja twórcza Włodzimierza Sołowjowa [The Life and Creative Evolution of Vladimir Solovyov], trans. E. Siemaszkiewicz, Poznań, W drodze, 1986, 395 pp.

Wójtowicz N., Masoneria [Freemasonry], Warszawa, Verbinum, 2006, 468 pp.

Informacje

Informacje: Kultura Słowian, 2021, Tom XVII, s. 121 - 142

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Infiltracja ideologii gnostyckich i ezoterycznych w twórczości Włodzimierza Sołowjowa i Heleny Bławatskiej

Angielski:

The Infiltration of Gnostic and Esoteric Ideologies in the Works of Vladimir Solovyov and Helena Blavatsky

Autorzy

Publikacja: 2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Aleksander Posacki (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski