Aleksander Posacki

Artykuł ma na celu ukazanie wpływu idei gnostyckich oraz koncepcji ezoterycznych i okultystycznych na twórczość filozofa rosyjskiego Włodzimierza Sołowjowa, a następnie – na tej bazie – porównanie podobnych teorii i praktyk duchowych Sołowjowa z twórczością ezoteryczną i praktykami duchowymi Heleny Bławatskiej, założycielki Towarzystwa Teozoficznego. Okazuje się bowiem, że pomimo istotnych różnic w obszarze filozofii, rzetelności metodologicznej, stosunku do chrześcijaństwa, można stwierdzić wiele podobieństw w sferze konceptualnej i praktycznej, nawet jeśli wydają się one powierzchowne i nieistotne. Wydaje się, że twórczość Bławatskiej i Sołowjowa mogą tworzyć jakby podobny kod kulturowy (oparty choćby na podobnym stosunku do idei gnostyckich i kabalistycznych). Sprawa wymaga jednak bardziej szczegółowych badań, zaś autor artykułu nie pretenduje do rozstrzygnięcia postawionej w artykule kwestii, a jedynie sygnalizuje dość dokładnie problem, o którym – jak się wydaje – w polskiej literaturze naukowej do tej pory niewiele powiedziano.

Ukraina była i jest oceniana od dawna przez euroazjanistów rosyjskich jako część Rosyjskiego Imperium w sensie historycznym, geopolitycznym, kulturowym, cywilizacyjnym, religijnym i językowym. W nowszej ocenie zaznacza się przekonanie, że Ukraina, przyłączając się do Zachodu, staje się miejscem nie tylko zdrady, ale też wojny cywilizacji, mającej charakter soteriologiczny. W tym układzie Ukraina staje się szczególnie niebezpiecznym przyczółkiem destruktywnego liberalizmu, który jest swoiście demonizowany przez współczesnych euroazjanistów, zwłaszcza A. Dugina i W. Korowina, czołowych dziś ideologów neoeuroazjatyzmu rosyjskiego. Temat tej szczególnej interpretacji liberalizmu jest centralnym tematem artykułu, gdzie autor odniesie się także do poglądów W. Putina w tej polemice.