FAQ

In Search of Lemko Values. Culturemes of the Names of Values Based on Selected Folklore Texts of the Lemkos

Data publikacji: 31.12.2024

Kultura Słowian, 2024, Tom XX, s. 61-75

https://doi.org/10.4467/25439561KSR.24.004.20751

Autorzy

Tomasz Kwoka
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
https://orcid.org/0000-0003-1222-6472 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

In Search of Lemko Values. Culturemes of the Names of Values Based on Selected Folklore Texts of the Lemkos

Abstrakt

The paper attempts to identify present-day cultural concepts that are referred to as culturemes in the recent ethnolinguistic literature and, naming the most important values, that co-define the contemporary Lemko identity. The culturemes identified by the author (God, church, work, land, forests, cottage, poverty, longing, injustice) are strongly value-laden, designating the elements of the surrounding world which were, have been, and still are important for the Lemko community in Poland. They constitute values for Lemkos, usually positive, but sometimes also negative, including those strongly linked to post-war historical traumas.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Bartmiński J., Język w kontekście kultury [Language in the Context of Culture], [in:] Współczesny język polski [Contemporary Polish Language], J. Bartmiński (Ed.), Lublin, Wydawnictwo UMCS, 2001, pp. 13–22.

Bartmiński J. (Ed.), Słownik stereotypów i symboli ludowych [A Dictionary of Folk Stereotypes and Symbols], vol. 1, issue 2, Ziemia, woda, podziemie [Earth, Water, Underground], Lublin, Wydawnictwo UMCS, 1999, 481 pp.

Bawolak B., Łemkowskie piosenki ze Świątkowej Wielkiej. Śpiewnik [Lemko Songs from Swiatkowa Wielka. A Songbook], Siercza, Wydawnictwo Żyznowski, 2024, 672 pp.

Bawolak B., Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic [Lemko Proverbs and Sayings from Swiatkowa Wielka and the Surrounding Area], Siercza, Wydawnictwo Żyznowski, 2021, 800 pp.

Bawolak B., Łemkowskie wesele w Świątkowej Wielkiej [Lemko Wedding in Swiatkowa Wielka], Siercza, Wydawnictwo Żyznowski, 2019, 540 pp.

Dąbrowska A., Współczesne problemy lingwistyki kulturowej [Contemporary Problems of Cultural Linguistics], “Postscriptum” 2004–2005, no. 2–1 (48–49), pp. 140–155.

Duc’-Fajfer O. (Ed.), Cy to lem tuga, cy nadija. Antologija povyyselenchoj literaturyy [Is It Longing or Hope? An Anthology of Post-Deportation Lemko Literature], Lignycja, Stovaryshyynja Lemkiv, 2002, 514 pp.

G’yzha O. (Ed.), Ukrai’ns’ki narodni pisni z Lemkivshchyny [Ukrainian Folk Songs from the Lemko Land], Kyi’v, Muzychna Ukrai’na, 1972, 328 pp.

Madzelan S., Smak doli [Taste of Fate], Krynycja, Nasha zagoroda, 2000, 200 pp.

Misiak M., Między Popradem a Osławą. Tożsamość kulturowo-językowa Łemków w ujęciu etnolingwistycznym [Between the Rivers of Poprad and Oslava. Cultural and Language Integrity of the Lemkos Ethnolinguistic Approach], Wrocław, Profil, 2018, 272 pp.

Murianka P., A Wisła dalej płynie [The Vistula Keeps Flowing], Warszawa, WUW, 2022, 200 pp.

Nagórko A., Z problemów etnolingwistyki – jak porównywać języki i kultury [From Ethnolinguistic Problems – How to Compare Languages and Cultures], “Poradnik Językowy” [A Linguistic Guide] 1994, no. 4, pp. 4–14.

Nagórko A., Łaziński M., Burkhardt H., Dystynktywny słownik synonimów [A Distinctive Dictionary of Synonyms], Kraków, Universitas, 2004, 586 pp.

Rak M., Co to jest kulturem? [What is a Cultureme?], “LingVaria X” 2015, no. 2(20), pp. 305–316.

Rak M., Kulturemy gwarowe, polskie i słowiańskie – zarys problematyki [Polish and Slavic Dialectal Culturemes: An Outline], “Etnolingwistyka” [Ethnolinguistics] 2021, no. 33, pp. 25–37.

Rak M., Kulturemy podhalańskie [Podhale Culturemes], Kraków, Księgarnia Akademicka, 2015, 430 pp.

Staryn’skij Ju., Ryydzanych A. (Eds.), Jak lypnjane sonce do miha imaly. Bai, bajkyy i opovidankyy Lemkiv [How the Inhabitants of Lipna Caught the Sun in the Sack. Tales and Stories of the Lemkos], Lignycja, Kyychera, 2010, 180 pp.

Sulima R., Folklor i literatura. Studia o kulturze i literaturze współczesnej [Folklore and Literature: Studies on Contemporary Culture and Literature], Warszawa, LSW, 1985, 244 pp.

Trzeszczyńska P., Łemkowszczyzna zapamiętana. Opowieści o przeszłości i przestrzeni [The Lemko Land Remembered. Stories about the Past and Space], Kraków, WUJ, 2013, 444 pp.

Wróblewska V. (Ed.), Słownik polskiej bajki ludowej [Dictionary of Polish Folk Tales]. Available at: https://bajka.umk.pl/slownik/lista-hasel/haslo/?id=41 [accessed: 21.03.2024].

Informacje

Informacje: Kultura Słowian, 2024, Tom XX, s. 61-75

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Angielski: In Search of Lemko Values. Culturemes of the Names of Values Based on Selected Folklore Texts of the Lemkos
Polski: W poszukiwaniu łemkowskich wartości. Kulturemy nazw wartości na podstawie wybranych tekstów folkloru Łemków

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-1222-6472

Tomasz Kwoka
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
https://orcid.org/0000-0003-1222-6472 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Publikacja: 31.12.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Tomasz Kwoka (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Tomasz Kwoka – doktor habilitowany nauk humanistycznych, slawista, serbista i rutenista, językoznawca, pracuje w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Członek Komisji Kultury Słowian PAU oraz sekretarz naukowy Komisji Słowianoznawstwa Oddział PAN w Krakowie. Główne obszary zainteresowań naukowych: historia i współczesność języka serbskiego, historia, kultura, mozaika etniczna i językowa Wojwodiny oraz język, kultura i historia Łemków i Rusinów wojwodińskich. Autor monografii Wojwodina i jej Rusini. O języku, kulturze i historii Rusinów wojwodińskich (2023) oraz trzytomowej pracy Dzieje słownictwa z zakresu stosunków społecznych w Serbii i Czarnogórze: t. 1: Ród i Społeczeństwo (2012), t. 2: Państwo i administracja (2013) i t. 3: Wojsko, Kościół, świadczenia i własność (2015). Współautor dwóch tomów Słownika prasłowiańskiego: t.10: Ka–Ko (2024) i t. 11: kǫ–ky (2023).

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski