Sandra Żukowska

Celem artykułu jest zaprezentowanie koncepcji zrównoważonej mobilności miejskiej oraz przedstawienie jej umiejscowienia na tle europejskiej polityki miejskiej. Analizą objęto zakres związany z kwestią problematyki kształtowania zrównoważonego transportu w miastach. Szczególną uwagę poświęcono charakterystyce różnic pomiędzy zagadnieniami nowej kultury mobilności a klasycznym podejściem do polityki rozwoju transportu. Omówiono przykłady implementowania rozwiązań zrównoważonej mobilności w wybranych krajach zachodnioeuropejskich. Pogłębiona analiza jakościowa skupiła się jednak na dużych, polskich ośrodkach miejskich.

World transport faces a serious challenge, which involves the detrimental impact of its activity on the environment. Marine transport is a significant link in the worldwide transport system, which provides the free flow of diversified cargoes and offers competitive prices compared to other modes of transport for the carriage of goods. Seaports enabling waterborne transport have a major impact on the economic, social and natural environment. Port managing authorities show growing awareness of the negative influence of port units on the surrounding environment. Concurrently, environmentally friendly measures are implemented in line with the principles of sustainable development. The article aim is to present the characteristics of the green ports concept in response to ports struggle with environmental problems. The article presents port development background and the evolving approach to environmental issues. The seaport in Gdynia is an example of pursuing a sustainable development policy, and informally is well embedded in the concept of green ports.

Problematyka badania obejmuje rozwój mobilności współdzielonej w Polsce. Analizie poddano zarówno determinanty rozwoju polityk mobilnościowych w kraju, jak i za granicą. Wyznaczono również bariery oraz tendencje rozwojowe. W opracowaniu wykorzystano następujące metody badawcze: przegląd i krytyczną analizę literatury przedmiotu i opracowań branżowych, analizę statystyczną oraz analizy GIS. Przeprowadzone analizy wskazują jednoznacznie na to, że transport współdzielony systematycznie zyskuje popularność. Uwarunkowane jest to m.in. zmianą podejścia decydentów do rozwoju ośrodków miejskich, obierając w swoich działaniach rozwojowych bardziej zrównoważony kierunek. Transformacja ta zachodzi również w podejściu do rozwoju przestrzenno-funkcjonalnego miast. Obejmuje ona odejście od tradycyjnego modelu projektowania z nastawieniem na użytkowanie samochodów do zwrócenia większej uwagi na potrzeby mieszkańców. Wynika to również ze zmiany postaw i świadomości użytkowników miejskich, którzy dostrzegają negatywny wpływ środowiskowy, wynikający z ich preferencji transportowych. Opracowano i poddano analizie zestawienia statystyczne w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Wyniki wskazują na to, że Polska jest liderem w zakresie wolumenu zainteresowania użytkowników korzystaniem z transportu współdzielonego. Wykorzystano również studium przypadku Trójmiasta do zbadania atrakcyjności usług transportu współdzielonego na jego terenie. Wyznaczono zarówno obszary koncentracji usług współdzielonych, jak i obszary, w których transport publiczny jest niedostatecznie rozwinięty, a mobilność współdzielona może tę lukę uzupełnić.

The development of shared mobility in Poland against the background of European trends

The problem of the study includes the development of shared mobility in Poland. The determinants of mobility policies development in the country and abroad were analyzed. Barriers and development tendencies were also determined. The study uses the following research methods: review and critical analysis of the literature on the subject and industry studies, statistical and GIS analysis. The conducted analyses clearly indicate that shared transport is systematically gaining popularity. It is conditioned, among others, by a change in the approach of decision makers to the development of urban centers, taking a more sustainable direction in their development activities. This transformation is also taking place in the approach to spatial-functional development of cities. It includes a shift from the traditional design model of focusing on car use to paying more attention to the needs of residents. It also results from a change in attitudes and awareness of urban users who recognize the negative environmental impacts resulting from their use. Statistical summaries in Central and Eastern European countries have been compiled and analysed. The results show that Poland is the leader in terms of the volume of users’ interest in using shared transport. A case study of Tricity was also used to investigate the attractiveness of shared transport services in its area. Both areas of concentration of shared services and areas where public transport is underdeveloped were identified, where it was pointed out that shared mobility can fill this gap.

Keywords: shared mobility, sustainable transport, car sharing, bike sharing, e-scooters, transport policy

W artykule zaprezentowano wybrane zagadnienia rozwoju przestrzennego portu morskiego w Gdyni, w szczególności kwestie dotyczące jego uwarunkowań rozwojowych. Wskazano także na relacje między portem a miastem. Port morski i miasto Gdynia są wyjątkowym przypadkiem rozwoju jednostki portowo-miejskiej, w której odwrotnie niż w innych przypadkach najpierw powstał port, a następnie przy nim zaczęło rozwijać się miasto. Uwarunkowania te miały znaczący wpływ na rozwój struktury przestrzenno-gospodarczej zespołu portowo-miejskiego. Opracowanie uzupełniono syntetyczną analizą perspektyw oraz barier rozwojowych Portu Gdynia.

Spatial development of the seaport on the example of Gdynia

The article presents selected issues of the spatial development of the seaport in Gdynia, in particular its development conditions, as well as the relationship between the port and the city. The seaport and the city of Gdynia are a unique case of development of a port-city unit where, contrary to other cases, the port was created first and then the city started to develop. These conditions had a significant impact on the development of the spatial and economic structure of the port-city complex. The study was supplemented with a synthetic analysis of perspectives and barriers to development of the Port of Gdynia.

Keywords: seaport, sustainable development, spatial development, port city, port–city relations, Gdynia