Przemiany, jakie rozpoczęły się w Polsce po 1989 roku, radykalnie zmieniły sytuację środków masowego przekazu. Media, które wcześniej pełniły funkcję usługową wobec władzy, odzyskały niezależność, same stając się „czwartą władzą”. Działanie w warunkach wolności słowa z jednej strony dało różnym grupom społecznym możliwość wyartykułowania swoich racji, z drugiej zaś nałożyło na dziennikarzy szczególną odpowiedzialność.
Celem artykułu jest analiza porównawcza społecznego postrzegania statusu zawodowego dziennikarzy przed i po 1989 roku, w świetle badań opinii publicznej przeprowadzonych przez Centrum Badania Opinii Społecznej i Ośrodek Badania Opinii Publicznej w latach 1987–2014. Jest on próbą odpowiedzi na następujące problemy badawcze:
- Czy zawód dziennikarza postrzegany jest tak samo jak wiele innych, czy też jako szczególny zawód?
- Czy dziennikarstwo to służba społeczna czy forma biznesu?
- Jaki portret zbiorowy środowiska dziennikarskiego funkcjonuje w społecznej świadomości?
- Jak zmieniło się postrzeganie pracy dziennikarzy w ciągu ostatnich 30 lat?
W procesie badawczym przyjęto następującą tezę: W ciągu ostatnich 30 lat nie uległo zmianie społeczne postrzeganie statusu zawodowego dziennikarza.
Teza, sformułowana we wstępie artykułu, została obalona. W ciągu ostatnich 30 lat zaszły więc pewne niekorzystne zmiany w postrzeganiu pracy dziennikarzy. Wzrosło przekonanie, że szukają oni sensacji za wszelką cenę, a nie dążą do ujawniania prawdy. Gorzej oceniana jest ich uczciwość i wiarygodność. Częściej postrzegani są jako stronniczy.
Przy opracowywaniu materiału badawczego zastosowano metodę analizy porównawczej, wtórną ilościową analizę zawartości, jakościową analizę treści oraz analityczno-opisową.
