Katarzyna Michalewicz

Celem niniejszego artykułu jest omówienie, w jaki sposób wybrane polskie czasopisma w latach 1931–1939, czyli w czasie pomiędzy nową fazą konfliktu pomiędzy Chinami i Japonią a wybuchem II wojny światowej, przedstawiały Szanghaj. Był on omawiany w kontekście modernizacji Chin, II wojny chińsko-japońskiej oraz działalności Polonii szanghajskiej. A także podobnie jak dziś, był postrzegany jako jeden z symboli Państwa Środka. W pierwszym przypadku, redakcje czasopism podkreślały jego szczególną rolę polityczną, gospodarczą i kulturową w Państwie Środka. Dziennikarze zazwyczaj oceniali metropolię jako miasto wielu kultur, szans i kontrastów społecznych. W przypadku konfliktu chińsko-japońskiego los bombardowanego Szanghaju i jego mieszkańców w polskiej prasie stał się symbolem japońskich zbrodni. Dziennikarze przy tym chwalili również męstwo chińskich żołnierzy, którzy ofiarnie bronili miasta. Polskie czasopisma niewiele wspominały o Polonii szanghajskiej. Zazwyczaj były to jedyne krótkie notatki na ten temat albo pojedyncze wzmianki dodawane przy omawianiu innych zagadnień.

“Chicago of the Far East”, “City of a Thousand and One Nights” or “Babylon of the East” – Shanghai and Shanghai Polish diaspora in the selected Polish interwar press in the 30s of the twentieth century”

The aim of this article is to discuss how selected Polish magazines in the years 1931–1939, in the time between the new phase of the conflict between China and Japan and the outbreak of World War II, presented Shanghai. It was discussed in the context of: the modernization of China, the Second Sino-Japanese War and the activities of the Shanghai Polish Diaspora. And also, as today, it was perceived as one of the symbols of the Middle Kingdom. In the first case, the editors of the magazines emphasized his special role in the political, economic, and cultural situation in the Middle Kingdom. Journalists usually judged the metropolis as a city of many cultures, opportunities, and social contrasts. In the case of the Sino-Japanese conflict, the fate of the bombed Shanghai and its inhabitants became a symbol of Japanese atrocities and war crimes in the Polish press. Journalists also praised the bravery of Chinese soldiers who generously defended the city. Polish magazines did not mention much about the Shanghai Polonia. Usually, these were the only short notes on the subject or individual mentions added when discussing other issues.

Keywords: Shanghai, Second Sino-Japanese War, Polish Diaspora, Republic of China, Polish interwar press

Selected aspects of the activities of the Harbin Polish in the years 1931–1937 according to the Polish press: “Daleki Wschód” [Far East], “Listy Harbińskie” [Letters from Harbin], “Tygodnik Polski” [Polish Weekly] and “Kwartalnik Wschód” [Quarterly East]

The aim of the article is to present a picture of the Polish Diaspora in Harbian which emerges from the Polish press. For the end dates, the year 1931 was chosen – the beginning of annexation of Manchuria by the Kwantung Army, and the end date was the year 1937 – The beginning of the Second Sino-Japanese War.
The main sources are the three most important Polish newspapers: published by the association “Gospoda Polska” [Polish Inn] – “Listy Harbińskie” [Letters from Harbin] “Daleki Wschód” [Far East] and edited by Polish, Catholic clerics: “Tygodnik Polski” [Polish Weekly]. The supplementary source is issued in Warsaw: “Kwartalnik Wschód” [Quarterly East], which is closely linked to the first two titles.
In writing about the activities of the local Polish community in Harbin, the Polish press mostly focused on such aspects as: educational and cultural activities, in the case of the “Listy harbińskie”, “Daleki Wschód” and “Kwartalnik Wschód” and religious-cultural issues, in the case of “Tygodnik Polski”. All numbers devoted a considerable amount of space to the charitable activities of the local Polonia. From reading the sources, we can also deduce that both patriotism and piety were important for the members of Harbińska Polonia, as well as openness to other cultures.
However, the press lacks direct mention of the repressions which could have touched the members of the Polish community in Harbin by the occupying authorities of the city.

Keywords: Harbin, the Polish Diaspora, the press, charity activities

Streszczenie

Celem artykułu jest przedstawienie obrazu Polonii harbińskiej, jaki wyłania się z polonijnej prasy. Za daty krańcowe wybrano rok 1931 – początek aneksji Mandżurii przez Armię Kwańtuńską oraz rok 1937 – początek II wojny chińsko-japońskiej.
Głównymi źródłami są trzy najważniejsze gazety polonijne: wydawane przez Stowarzyszenie „Gospoda Polska” – „Listy Harbińskie” i „Daleki Wschód” oraz redagowany przez polskich, katolickich duchownych: „Tygodnik Polski”. Źródłem uzupełniającym jest wydawany w Warszawie: „Kwartalnik Wschód”, ściśle powiązany z dwoma pierwszymi tytułami.
Prasa polonijna, pisząc o działalności tutejszej społeczności polskiej, najbardziej skupiała się na takich aspektach jak: działalność oświatowo-kulturalna, w przypadku „Listów Harbińskich”, „Dalekiego Wschodu” i „Kwartalnika Wschód” oraz religijno-kulturowa, w przypadku „Tygodnika Polskiego”. Wszystkie numery wiele miejsca poświęcały działalności charytatywnej tutejszej Polonii. Z lektury źródła możemy także wywnioskować, że członków Polonii harbińskiej cechował zarówno patriotyzm, jak i pobożność, a także otwartość na inne kultury.
W prasie brakuje jednak bezpośrednich wzmianek o represjach, które mogłyby spotkać członków Polonii harbińskiej, ze strony władz okupacyjnych miasta.