Katarzyna Bargiel

Coercion in psychiatry

Human health and life are the most important values, which is why all means are used to protect them. In certain situations, in the case of mentally ill people, the protection of these legal interests is in direct conflict with the protection of the constitutional right to freedom. The Act of 19 August 1994 on the protection of mental health provides for the possibility of using coercion against people with mental disorders who, due to their illness, pose a threat to their own life or other persons’ health or life or significantly paralyze the work of a medical unit. In some cases, it is also possible to admit and treat a mentally ill person in a psychiatric hospital without their consent, if there is a legal basis for such action.

Streszczenie

Zdrowie i życie człowieka to najważniejsze dobra, dlatego też używa się wszelkich środków w celu ich ochrony. W pewnych sytuacjach u osób chorych psychicznie ochrona tych najważniejszych dóbr prawnych stoi w sprzeczności z ochroną konstytucyjnego prawa do wolności. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego przewiduje możliwości zastosowania przymusu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, które z powodu choroby zagrażają zdrowiu lub życiu swojemu, lub innych osób, lub w znaczny sposób paraliżują prace jednostki medycznej. Możliwe jest również przyjęcie osoby chorej psychicznie do szpitala psychiatrycznego bez jej zgody, jeżeli istnieją do tego przesłanki.

Tajemnica zawodowa lekarza i fizjoterapeuty to gwarancja poufności w relacji z pacjentem, po którego śmierci dowodem poszanowania prywatności jest utrzymanie tej tajemnicy. Tajemnicę zawodową regulują ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz akty prawne dotyczące
właściwych zawodów medycznych. Po śmierci pacjenta dysponentami jego danych medycznych stają się jego osoby bliskie. Mają one prawo zwolnić medyka z tajemnicy zawodowej oraz określić dokładny zakres zwolnienia. Spór pojawia się, gdy osoby bliskie nie będą zgodne w tej materii lub ich zdanie będzie odmienne od zdania pacjenta. Wówczas spór rozpatruje sąd.

ABSTRACT 

Legal consequences of the patient’s objection expressed during his lifetime or close relatives disputing the disclosure of professional confidentiality of a doctor and physiotherapist after the patient’s death

The professional secrecy of a doctor and a physiotherapist is a guaranteed confidentiality in the relationship with the patient. After the patient’s death, professional secrecy is a proof of respect for their privacy. Professional secrecy is regulated by the Act on Patient Rights as well as legal acts regarding the relevant medical professions, and supervised by the Patient’s Rights Ombudsman. After the patient’s death, close relatives become the holders of his medical information. A relative has the right to release a healthcare worker from the professional secrecy and define the exact scope of its disclosure. A dispute occurs when close relatives disagree or their opinion differs from that of the patient. In such a case, disputes are resolved by a civil court.

Pojęcie błędu medycznego nie jest dostatecznie jasno zdefiniowane w aktach prawnych obowiązujących w Polsce. W literaturze przedstawia się różne definicje, a ich elementem wspólnym jest działanie osoby wykonującej zawód medyczny niezgodne z wymaganiami aktualnej wiedzy medycznej. Niestety zjawisko błędu medycznego jest coraz częstsze. Duży odsetek pacjentów deklaruje, że został skrzywdzony przez błąd medyczny, a prokuratura prowadzi coraz więcej spraw o błąd w sztuce lekarskiej (występuje tendencja wzrostowa). Wyróżnia się następujące rodzaje błędów medycznych: diagnostyczny, terapeutyczny, techniczny, prognostyczny, organizacyjny i informacyjny. Za dopuszczenie się błędu medycznego pracownik medyczny podlega odpowiedzialności karnej, cywilnej i zawodowej. W świetle prawa karnego błąd medyczny jest zwykle przestępstwem zaniechania działania, ponieważ pracownik wykonujący zawód medyczny jest gwarantem zdrowia i życia pacjenta. Pracownik medyczny może być skazany przez sąd karny po spełnieniu znamion po spełnieniu znamion jednego z czynów zabronionych określonych w Kodeksie karnym.

ABSTRACT 

Medical error – term, types and legal basis

The notion of medical error hasn’t been defined clearly enough in legal terms. Numerous authors have presented various definitions of a medical error – the essence of the concept and the common element of the definitions is the action of a healthcare worker that is incompatible with the requirements of current medical knowledge. Unfortunately, the phenomenon of medical error is becoming more and more common. A large percentage of patients declare that they have been harmed by a medical error and there is an upward trend in the number of medical malpractice cases investigated by the prosecutor’s office. There are different types of medical error, which can be classified as follows: diagnostic, therapeutic, technical, prognostic, organizational and informational error. A healthcare worker is subject to criminal, civil and professional liability for committing a medical error. According to the criminal law, a medical error is usually a criminal offence of failure to act, because the healthcare worker is liable for patient’s health and life. A healthcare worker may be convicted by criminal court after fulfilling the characteristics of one of the prohibited acts specified by the penal code.