Jarosław Nocoń

Artykuł porusza problematykę naukowego uprawomocnienia refleksji teoretycznej w warunkach dyskursu akademickiego. Zasadnicza teza zakłada, że status stanowiska, szkoły czy tradycji teoretycznej jest uwarunkowany z jednej strony merytoryczną argumentacją odwołującą się do racjonalnego uzasadniania i eksplanacyjnego pragmatyzmu, z drugiej zaś przez wiele czynników pozaracjonalnych, które determinują współczesny dyskurs w środowisku naukowym. Autor zwraca tu uwagę zarówno na kulturowe, jak i organizacyjne oraz instytucjonalne uwarunkowania dyskursu.

Discursive Validation of Theoretical Reflection in Political Sciences

Abstract: The article addresses the topic of scientific validation of theoretical reflection in the context of academic discourse. The primary thesis states that the status of a stance, school or a theoretical traditionis, on the one hand, determined by factual arguments relying on rational justification and explanatory pragmatism, and on the other hand, by numerous irrational factors that determine contemporary discourse in scientific community. The author focuses on both cultural, systemic and institutional determinants of discourse. 

Artykuł uzasadnia twierdzenie, że wśród socjobiologicznych koncepcji polityki można wyodrębnić trzy węzłowe sposoby interpretacji funkcji i odpowiadające im sposoby wyjaśniania zachowań w politycznej sferze życia społecznego. Są to interpretacje teleologiczne, deterministyczne i dialektyczne. Teleologiczne interpretacje funkcji są charakterystyczne dla koncepcji postrzegających procesy ewolucji w perspektywie realizacji uniwersalnych praw przyrody, jakimi są zasady reprodukcji i przetrwania. Wiążą się one z konceptualizacją polityki jako sfery rywalizacji i współpracy, optymalizującej warunki przystosowania na poziomie populacyjnym. Z kolei deterministyczne interpretacje funkcji są charakterystyczne dla interpretacji polityki i polityczności jako rezultatu oddziaływania czynników deterministycznych, zwłaszcza genów i wzorców fenotypowych. Najbardziej złożone formy wyjaśniania zawierają dialektyczne interpretacje funkcji, które pozwalają konceptualizować sferę zachowań politycznych w złożonej perspektywie relacji między czynnikami determinującymi a faktycznymi skutkami mogącymi przyjmować zarówno eufunkcjonalny, jak i dysfunkcjonalny charakter w odniesieniu do różnych poziomów analizy polityki.

Sociobiological Interpretations of Function in Politics 

Abstract: The article contains the justifie of claims that among the sociobiological interpretations of politics, we can distinguish three nodal methods of interpreting functions and corresponding methods of explaining behavior in the political sphere of social life. These are teleological, deterministic and dialectical interpretations. Teleological interpretations of functions are characteristic for the perception of evolution processes as universal laws imlementation of nature which indicates the principles of reproduction and survival. They are associated with the concept of political coexist seem as cooperation for optimization of adaptation conditions at the population level. In turn, deterministic interpretations of functions are characteristic for politics as the result of actions dependent on deterministic, special genes and phenotypic patterns. The most complex formulated explanations include dialectical interpretations of functions that allow conceptualization of the sphere of social behavior in the perspective of the relationship between determinants and actual effects that may take different nature. They can be eufunctional as well as dysfunctional nature depending on different analysis results.

The article discusses the factors that encourage the use of the achievements of the broadly understood current of sociobiology in political science research. The guiding thesis here is the assumption that the effective use of the achievements of sociobiology for political science research may be an important factor inspiring new interpretations, explanations and forms of viewing the political sphere of social life. At the same time, it stimulates a broad view of the complexity of mutual relations between the sphere of culture and politics and biological factors. The condition for such a perspective is a departure from the reduced, genetically determinist perception of sociobiology and the understanding of culture and politics both in terms of products and determinants of the natural environment. The structure of the argument is subordinated to attempts to answer the following questions: Why is it worth being interested in using neo-evolutionist concepts to explain and describe the political sphere of social life? What is sociobiology and what theoretical assumptions can be a useful instrument of explanation in political science research?