Jan Surman

Co wyróżnia nauki w Europie Środkowowschodniej? Z jakimi problemami skonfrontowani są historycy nauki piszący o tym regionie? Czy nauka ta różni się od nauki produkowanej w centrach i w czym? Jak bardzo imperialna jest nauka reprezentantów nacji dominujących i ta reprezentantów nacji niedominujących? To niektóre tematy poruszone w rozmowie z Michaelem Gordinem z Princeton University, jednym z wiodących historyków nauki.

Recenzje książek z zakresu historii wiedzy

Jako jedna z wspólnych praktyk akademickich, recenzowanie akademickie jest istotnym gatunkiem literackim, w którym kultywowane są cnoty epistemiczne.

W naszym artykule omawiamy recenzje jako formę zinstytucjonalizowanej krytyki, którą historycy mogą wykorzystać do prześledzenia zmieniających się cnót epistemicznych w naukach humanistycznych, analogicznie do klasycznej pracy Lorraine Daston i Petera Galisona Objectivity, gdzie atlasy (zawierające zbiory map, wykresów, ilustracji) są używane do omawiania zmieniających się cnót epistemicznych w naukach ścisłych, przyrodniczych i w medycynie.

Opierając się na teorii cnót Arystotelesa i jej neoarystoteliańskiej interpretacji w drugiej połowie XX w., jak również ich zastosowaniu na polu historii i filozofii nauki początku XXI w., proponujemy generalne ramy koncepcyjne do analizy recenzji w ich wymiarze historycznym (a także innych wspólnych praktyk akademickich). Poza tym twierdzimy, że recenzje należy analizować w historycznym kontekście społecznym, politycznym, kulturowym oraz medialnym, aby nie wpaść w pułapkę zakładania autonomicznej, odłączonej od społeczeństwa wspólnoty naukowej.

Article available under CC BY license.

License text: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode   

Rozmowa toczy się wokół tematyki epistemologii historycznej jako jednej z gałęzi historii nauki, rozwijanej w znacznym stopniu pod wpływem Hansa-Jörga Rheinbergera i jego zespołu z Instytutu Historii Nauki im. Maxa Plancka w Berlinie. Oprócz idei epistemologii historycznej, dyskusja dotyczy miejsca tej dyscypliny wśród nauk historycznych i jej wpływu zarówno na politykę naukową, jak i zagadnienie eksperymentu jako podstawowej jednostki nauki.

Co wyróżnia nauki w Europie Środkowo-Wschodniej? Z jakimi problemami konfrontują się historycy nauki piszący o tym regionie? Czy nauka ta różni się od nauki uprawianej w centrach i w jakim zakresie? Jak bardzo imperialna jest nauka reprezentantów nacji dominujących i niedominujących? To tylko niektóre tematy poruszone w rozmowie z Michaelem Gordinem z Princeton University, jednym z wiodących historyków nauki.

Doris Bachmann-Medick (red.), The Trans/National Study of Culture: A Translational Perspective, de Gruyter, Berlin/Boston 2014, s. 271

Pomimo dość długiego funkcjonowania jako dyscyplina naukowa kulturoznawstwo (i niesynonimiczne z nim, lecz genetycznie spokrewnione niemieckie Kulturwissenschaft czy angielskojęzyczne cultural studies i culture studies) w dalszym ciągu poszukują własnego miejsca na płaszczyznach tematycznej i teoretycznej. Kolejną próbę dokonania tego dookreślenia stanowi wydany niedawno przez wydawnictwo de Gruyter tom Travelling Concepts for the Study of
Culture pod redakcją Birgit Neumann i Ansgara Nünninga. Wywodzi się on z usytuowanego w Giessen (Hesja) Graduate Center for the Study of Culture (GCSC), w którym to centrum travelling concepts – wędrujące pojęcia (Mieke Bal) – stały się motywem przewodnim szkolenia przyszłych kulturologów. (fragment0