Dorota Czerkies

The Category of Reticence and a Return to the Story in Jean-Philippe Toussaint’s Writing. An Introduction
The article presents the function of reticence in Jean-Philippe Toussaint’s writing in the context of the return to the story in francophone literature, initiated in the 80s of the 20th c. Jean-Philippe Toussaint is a contemporary Belgian writer, photographer and film-maker. He has written twelve novels and short stories, as well as authored films and installations. Belonging to the generation of minimalist writers, Toussaint sets his use of reticence in the context of the tendency to return to Genette’s category of story (récit). Since the publication of his novel La Réticence (1991) reticence has become the key category of his écriture. In his books, it shapes the form, the narration and the plot, the construction of characters, temporality, and space. Thus, its function in Toussaint’s writing enables us to observe idiosyncratic aspects of his “infinitesimalist” texts which play with the canonical, realistic model of the novel.

Kategoria „powściągliwości” (réticence) i powrót do opowieści w pisarstwie Jeana-Philippe’a Toussainta. Wprowadzenie
Artykuł stanowi próbę omówienia kategorii powściągliwości (fr. réticence) w prozie Jeana-Philippe’a Toussainta w kontekście powrotu do opowieści w literaturze frankofońskiej, zapoczątkowanego w latach 80. XX wieku. Jean-Philippe Toussaint to współczesny belgijski pisarz, fotograf i filmowiec. Napisał m.in. dwanaście powieści i kilka zbiorów krótkich form, jest także autorem filmów i instalacji. Jako przedstawiciel pokolenia pisarzy minimalistycznych Toussaint osadza wykorzystanie powściągliwości w kontekście zjawiska powrotu do genette’owskiej kategorii opowiadania (fr. récit). Od czasu publikacji powieści La Réticence (1991) powściągliwość stała się kluczową kategorią Toussaintowskiego pisarstwa. W jego utworach kształtuje formę, narrację i fabułę, ale także konstrukcję postaci, czasowość i przestrzeń. W ten sposób status omawianej kategorii w twórczości Toussainta umożliwia analizę poszczególnych, a zarazem charakterystycznych dla tego twórcy aspektów textes infinitésimalistes, które podejmują grę z modelem balzakowskiej powieści realistycznej.

Searching for the Narrative Text: Narration and References to Detective Fiction in the Novel Reticence by Jean-Philippe Toussaint

The aim of the article is to prove that the novel Reticence (1991) by Jean-Philippe Toussaint, Belgian writer, director and visual artist, is a parody of the detective novel’s sub-genres: the mystery novel and the suspens novel. These references to popular literature, however, are not aimed only at producing the comical catharsis effect. On the contrary,  they constitute especially the way of the revival of Gérard Genette’s category of narrative discourse. The enigma, the suspens and the investigation, the predominant features of detective novels, shape the unique fi ctional universe, in which the author plays with his readers. Toussaint revives the novelistic genre on three levels: of the story, the  narration and the narrative text. The mystery becomes the dominant element of the book, as well as a metaphor of the literary creation. In Reticence, Toussaint, as the omnipotent author, depicts his self-portrait to be able to discuss even better his own writing and the complex relations the book – the reader.