Andrzej Skaba

Rozwój technologii informatycznych spowodował upowszechnienie sposobu prezentacji obiektów inżynierskich w formie przestrzennych wizualizacji. Dotyczy to przede wszystkim obiektów zabytkowych udostępnionych dla ruchu turystycznego, co w praktyce zwiększa ich atrakcyjność także w sferze odbioru. Znane z literatury fachowej opracowania pseudoprzestrzenne (na płaszczyźnie) zabytkowej Kopalni Soli „Wieliczka” stanowią swego rodzaju arcydzieła grafiki inżynierskiej, ale są to opracowania jednorazowe z uwagi na technikę budowy modelu, a także złożoność modelu oraz liczebność prezentowanych szczegółów (komór poeksploatacyjnych i chodników). Dziś programy środowiska CAD (AutoCAD, Microstation), pozwalają na generowanie modeli wszelkiego rodzaju obiektów na podstawie dokumentacji archiwalnej i aktualnej lub danych pochodzących z pomiarów geodezyjnych oraz fotogrametrycznych. Stopień generalizacji modelu uzależniony jest od liczebności i szczegółowości wykorzystanych źródeł danych. Jednym z popularnych programów z zakresu grafiki inżynierskiej jest program AutoCAD firmy Autodesk, który stanowił narzędzie opracowania na podstawie dokumentacji kartograficznej modelu przestrzennego Kopalni Soli „Bochnia” według aktualnego stanu.

Drążenie wyrobisk w podziemnych zakładach górniczych realizowane jest przy ścisłej współpracy górników oraz mierniczych górniczych. Prowadzenie wyrobisk w określonym kierunku poziomym i pionowym bazuje na wykorzystaniu osnowy, której charakterystyka dokładnościowa określona jest obowiązującymi przepisami. Spełnienie wymagań dokładnościowych dotyczących błędu położenia punktu oraz błędu azymutu boku niejednokrotnie nie jest możliwe bez wykorzystania przyrządów giroskopowych. Wdrożenie pomiarów giroskopowych w podziemnym zakładzie górniczym uwarunkowane jest, przede wszystkim: lepszym dostosowaniem się do obowiązujących przepisów dotyczących wykonywania pomiarów w wyrobiskach górniczych, szczególnie w ciągach jednostronnie nawiązanych, odtworzeniem pomiarów giroskopowych na istniejących bokach na powierzchni i wyrobiskach udostępniających, wykonywaniem orientacji wyrobisk przy budowie nowych poziomów wydobywczych lub nowych kopalń. Proces wdrażania pomiarów giroskopowych został podzielony na kilka etapów, tj.: rozbudowę bazy giro na powierzchni Ruchu „Borynia” o nowo zastabilizowane punkty, na których wykonano pomiar statyczny GPS w dowiązaniu do stacji referencyjnych sieci ASG-EUPOS, wykonanie transformacji współrzędnych z układu 2000 do układu kopalnianego SG-ROW i obliczenie azymutu boków w lokalnym układzie geodezyjnym, przeprowadzenie pomiarów giroskopowych na kilku bokach bazy na powierzchni w Ruchu „Borynia”, wyznaczenie azymutów giroskopowych w wyrobiskach górniczych. W artykule przedstawiono również wyniki uzyskane z pierwszych pomiarów wykonanych w wyrobiskach górniczych, tj. z jednego pomiaru w Ruchu „Zofiówka” oraz dwóch pomiarów w Ruchu „Borynia”, gdzie przy odległości ok. 3,5 km pomiędzy bokami giro dokonano pomiaru ciągu poligonowego metodą trzech statywów. W podsumowaniu artykułu zawarto wnioski z pierwszych doświadczeń z pomiarów giroskopowych wykonywanych przez dział mierniczy Ruchu „Borynia” JSW S.A. oraz przeprowadzono wstępną ocenę dokładności giroteodolitu Sokkia GYRO X1 II.