Agnieszka Rosa

Nadrzędnym celem artykułu jest charakterystyka cyfrowych źródeł born digital, które mają cechy gatunkowych egodokumentów, oraz problematyki ich archiwizacji. Źródła te zawierają ślady związane z obecnością i działaniami człowieka w postaci tekstu, lub tekstu z obrazem, i dają badaczowi możliwość poznania emocji, doświadczeń, wrażliwości czy życia osobistego ich twórcy. Autorzy artykułu poszukują odpowiedzi na pytania, czy człowiek zostawia w Sieci w postaci swoich śladów/wytworów egodokumenty, a także jakiego typu są to źródła. Czy możliwa jest, i jak przebiega, ich archiwizacja, czy zarchiwizowane źródła dostępne są dla badaczy, a następnie, czy możliwe jest ich wykorzystanie w badaniach egodokumentalnych. Ze względu na przyczynkowy charakter artykułu, autorzy podjęli decyzję, że pod uwagę wzięte zostaną dwa rodzaje wytworów człowieka w Internecie, tj. osobiste witryny domowe i blogi. Wskazano na ich egodokumentalny charakter. Zwrócono także uwagę na procesy archiwizacji tej części Webu i problemy z nimi związane, w szczególności metody i strategie archiwizacji, ograniczenia prawne, techniczne czy etyczne. Następnie omówiono kwestie związane z dostępem do zarchiwizowanych zasobów, gdzie znaczącą rolę odgrywają dwa zagadnienia: otwartość archiwum oraz metody przeszukiwania jego zasobu. Autorzy przywołali także wyniki wybranych badań naukowych, mając na celu ukazanie możliwości wykorzystania zarchiwizowanych egodokumentów Webowych w dalszych badaniach. W artykule wykorzystano analizę tekstów i badań dotyczących teorii egodokumentu oraz archiwizacji Webu, przede wszystkim jednak metodę porównawczą, rekonceptualizację definicji egodokumentu, a także definicji śladów cyfrowych dookreślonych jako całości egodokumentalne – czyli źródła born digital, które zarchiwizowane umożliwiają badaczom przeszłości za pomocą analizy tekstu (a nie kodów binarnych) poznanie osobowości i życia twórcy.

Celem artykułu jest podsumowanie refleksji na temat obecności archiwów w przestrzeni publicznej, postrzeganej jako realizacja ich funkcji lub ról społecznych, jaka ma miejsce w ostatnich latach w archiwalnym dyskursie naukowym w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem dyskusji, jaka się odbyła w czasie panelu „Archiwa w przestrzeni publicznej” na XX Powszechnym Zjeździe Historyków w Lublinie we wrześniu 2019 r. Do zgromadzenia danych została wykorzystana metoda analizy tekstów za pomocą techniki analizy jakościowej. Do analizy danych natomiast metoda analizy i krytyki piśmiennictwa, a także metoda dedukcji, która umożliwiła ocenę i weryfikację zgromadzonych informacji. W artykule odniesiono się do tematyki poruszanej na archiwalnych konferencjach naukowych w ostatnim roku, przeanalizowano najnowszą i podstawową literaturę opublikowaną na łamach polskich czasopism i w monografiach dotyczącą funkcji i społecznych ról archiwów, a także do współczesnych badań w paradygmacie antropologicznym w archiwistyce. Na bazie zgromadzonych danych odniesiono się do ogólnych wniosków, jakie płyną z dyskusji przeprowadzonej w czasie panelu „Archiwa w przestrzeni publicznej” w Lublinie. Przede wszystkim wskazano na rozbieżności w postrzeganiu ról i funkcji archiwów między archiwami (pracującymi w nich archiwistami) i elementami z ich otoczenia (głównie użytkownikami i współpracownikami archiwów), a także między archiwistami-praktykami i archiwistami-teoretykami.