FAQ
logo of Jagiellonian University in Krakow

Scenariusze kultury i media. Między poczuciem bezpieczeństwa a oporem

Publication date: 18.03.2020

Media Research Issues, 2020, Volume 63, Issue 1 (241), pp. 11 - 26

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.20.001.11509

Authors

Aleksander Woźny
Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego
https://orcid.org/0000-0001-7454-5343 Orcid
All publications →

Titles

Scenariusze kultury i media. Między poczuciem bezpieczeństwa a oporem

Abstract

Cultural Scenarios and the Media. Between a Sense of Security and Resistance
 
This article presents a concept of cultural scenarios, structures that are vested in a long-term status in the Braudelian sense. They are specific matrices imprinting both in the scenarios specific to the imagination, ordering meanings in the media, and in the acts of communication played – usually unconsciously – by media users. The reconstructed scenarios include very extensive material: from ancient itineraries that are reborn in television reports after the Smolensk plane crash, through medieval opera beggars, whose rules are run in television formats like makeover shows, to metamorphic transformations in the trickster-jurodivy-celebrity-scandalist scenario. In the study of cultural scenarios, the author primarily took into account the instruments of anthropology of communication, historical anthropology and cultural archeology, he also used a conceptualization based on the triple model of Lotman-Bachtin-Guriewicz. The analyzes carried out showed that the current cultural scenarios in the media are not receptive to easy rationalizations. Their uncertain, shaky status – going beyond logic and bivalent semantics – is reflected in their users’ attitudes, suspended between a compromise sense of security and non-conformist resistance. This ambivalence perhaps raises the greatest difficulty in attempting to describe (conceptualize) them, but it seems to be the most tempting challenge, also for doctoral students from the Wrocław media research center who undertake research on cultural scenarios in their work.

References

Bachtin M.M. (1983). Dialog. W: E. Czaplejewicz, E. Kasperski (red.). Bachtin: dialog – język – literatura, przeł. J. Faryno (s. 341–384). Warszawa.
 
Dayan D., Katz E. (2008). Wydarzenia medialne. Historia transmitowana na żywo, przeł. A. Sawisz. Warszawa.
 
DeGeneres E. (2018) Relatable, Netflix 2018 [https://www.netflix.com/watch/81040620; 15.02.2019].
 
Fiske J. (2010). Zrozumieć kulturę popularną, przeł. K. Sawicka. Kraków.
 
Geremek B. (1989). Świat „opery żebraczej”. Obraz włóczęgów i nędzarzy w literaturach europejskich XV–XVII wieku. Warszawa.
 
Giddens A. (2012). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, przeł. A. Szulżycka. Warszawa.
 
Girard R. (1987). Kozioł ofiarny, przeł. M. Goszczyńska. Łódź.
 
Grün A., Halík T. (2017). Bóg zagubiony: wiara w objęciach niewiary, przeł. M. Chojnacki. Kraków.
 
Guriewicz A. (1987). Problemy średniowiecznej kultury ludowej, przeł. Z. Dobrzyniecki. Warszawa.
 
Kleinschmidt K. (2019). Upadek ze szczytu na dno i powtórne wyniesienie na szczyty. Rozważania na przykładzie osobowości fragmentarycznej Ellen DeGeneres. Wrocław (wersja cyfrowa pracy licencjackiej).
 
Kołakowski L. (2010). Kapłan i błazen. (Rozważania o teologicznym dziedzictwie współczesnego myślenia). W: tegoż, Nasza wesoła apokalipsa. Wybór najważniejszych esejów (s. 49–82). Kraków.
 
Kowalski A.P. (1994). Metamorfozy jako przejaw najstarszej magicznie praktykowanej formy myślenia. W: A. Pałubicka (red.). Szkice z filozofii kultury (s. 11–23). Poznań.
 
Kowalski A.P. (2013). Mit a piętno. Z badań nad pochodzeniem sztuki. Bydgoszcz.
 
Kowalski A.P. (2014). Antropologia zamierzchłych znaczeń. Toruń.
 
Kowalski P. (2010). Świat Andrzeja Komonieckiego, kronikarza z Żywca. Studia z antropologii historycznej. Wrocław.
 
Kowalski P. (2011). Refleksje o antropologii mediów. W: I. Borkowski, K. Stasiuk-Krajewska (red.). Przestrzenie komunikowania (s. 15–43). Wrocław.
 
Levison P. (1999). Miękkie ostrze, czyli historia i przyszłość rewolucji informacyjnej, przeł. H. Jankowska. Warszawa.
 
Łotman J. (2018). Nieprzewidywalne mechanizmy kultury, przeł. B. Żyłko. Poznań.
 
Mamzer H. (2008). Poczucie bezpieczeństwa ontologicznego. Uwarunkowania społeczno-kulturowe. Poznań.
 
Mamzer H. (2014). Antropologia pradziejów jako krytyka archeologii [rec.] Kowalski A.P., Antropologia zamierzchłych znaczeń. Rocznik Antropologii Historii, rok IV, s. 325–337.
 
Michałowska-Kubś A. (2019). Logo nieśmiertelności – o poszukiwanych pomnika trwalszego niż ze spiżu. W: M. Czapiga, K. Konarska (red.). Antropologia, media, komunikacja (s. 163–174). Wrocław.
 
Miller M., Jankowska J. (2005 ). Kto tu wpuścił dziennikarzy. 25 lat później. Warszawa.
 
Ong W.J. (2011). Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. J. Japola. Warszawa.
 
Ostaszewska A. (2009). Michael Jackson jako bohater mityczny. Perspektywa antropologiczna. Warszawa.
 
Platon (1958). Państwo, przeł. W. Witwicki. Warszawa.
 
Postman N. (1995). Technopol. Triumf techniki nad kulturą, przeł. A. Tanalska-Dulęba. Warszawa.
 
Pruś K. (2018). Opowieść o jesieni życia jako rite de passage. Rola scenariuszy kulturowych w oswajaniu choroby nowotworowej u dzieci. W: A. Lewicki (red.). Wizerunki kobiet (s. 93–110). Wrocław.
 
Radin P. (2010). Trickster. Studium mitologii Indian, przeł. A. Topczewska. Warszawa.
 
Rydlewski M. (2016). Scenariusze kultury upokarzania. Studium z antropologii mediów. Wrocław (wersja cyfrowa pracy).
 
Rydlewski M. (2018). Wtórna oralność a myślenie magiczno-metamorficzne. W: M. Czapiga, K. Konarska (red.). Rewolucja, zmiana, metamorfoza (s. 77– 94). Wrocław.
 
Rydlewski M., Woźny A. (2017). Antropologia historyczna Piotra Kowalskiego a wrocławski projekt antropologii mediów. Rocznik Antropologii Historii, nr 10, s. 49–70.
 
Tatarowski K.W. (2015). Wokół pojęcia „drugiego obiegu”– spostrzeżenia i refleksje. W: R. Wróblewski (red.). Czas bibuły. Mechanizmy – ludzie – idee (s. 9–22), t. 2. Wrocław.
 
Turner V. (2005). Gry społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeństwie, przeł. W. Usakiewicz. Kraków.
 
Weber M. (2004). Racjonalność, władza, oczarowanie, przeł. M. Holona. Poznań.
 
Winkin Y. (2007). Antropologia komunikacji. Od teorii do nowych badań terenowych, przeł. A. Karpowicz. Warszawa.
 
Wodziński C. (2008). Logo nieśmiertelności. Platona przypisy do Sokratesa. Gdańsk.
 
Wodziński C. (2009). Św. Idiota. Projekt antropologii apofatycznej. Gdańsk.
 
Woźny A. (2011). Radio drogi. Papieska stacja wobec Polski stanu wojennego. Kraków.
 
Woźny A. (2014). Odtąd już nic nigdy nie będzie tak samo. Media, kryzysy, eventy… i peryferie. Wrocław.
 
Woźny A. (2016). Przewodnicy, mistyfikatorzy, heretycy. Studia z antropologii komunikacji i mediów. Wrocław.
 
Woźny A. (2018). Historia barbarzyńców do napisania. Zadanie dla antropologii mediów. W: K. Konarska, A. Lewicki, P. Urbaniak (red.). Z teorii i praktyki komunikacji społecznej. Stan i rozwój badań w Polsce (s. 125–143). Kraków.
 
Żyłko B. (2018). Wprowadzenie. Testament naukowy Jurija Łotmana. W: J. Łotman. Nieprzewidywalne mechanizmy kultury (s. 7–26), przeł. B Żyłko. Poznań.

Information

Information: Media Research Issues, 2020, Volume 63, Issue 1 (241), pp. 11 - 26

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Scenariusze kultury i media. Między poczuciem bezpieczeństwa a oporem

English:

Cultural Scenarios and the Media. Between a Sense of Security and Resistance

Authors

https://orcid.org/0000-0001-7454-5343

Aleksander Woźny
Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego
https://orcid.org/0000-0001-7454-5343 Orcid
All publications →

Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego

Published at: 18.03.2020

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Aleksander Woźny (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish