Bez Kischa, Wańkowicza i de Saint-Exupéry’ego . Wielcy nieobecni w biografii Ryszarda Kapuścińskiego w 15. rocznicę śmierci, 90. urodzin i 60. debiutu „Buszem po polsku”

Marek Kusiba

Bez Kischa, Wańkowicza i de Saint-Exupéry’ego . Wielcy nieobecni w biografii Ryszarda Kapuścińskiego w 15. rocznicę śmierci, 90. urodzin i 60. debiutu „Buszem po polsku”

Publication date: 31.03.2022

Media Research Issues, 2022, Volume 65, Issue 1 (249), pp. 23 - 44

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.22.003.15333

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Bez Kischa, Wańkowicza i de Saint-Exupéry’ego . Wielcy nieobecni w biografii Ryszarda Kapuścińskiego w 15. rocznicę śmierci, 90. urodzin i 60. debiutu „Buszem po polsku”

Abstract

W artykule „Bez Kischa, Wańkowicza i de Saint-Exupéry’ego. Wielcy nieobecni w biografii Ryszarda Kapuścińskiego” autor podejmuje temat pośmiertnej recepcji twórczości autora „Wojny futbolowej” w Polsce. Omawia pomijany w dyskusjach o „demaskatorskiej” biografii Artura Domosławskiego „Kapuściński non-fiction” wątek świadomego pozbawienia w tej pracy Ryszarda Kapuścińskiego tożsamości – i godności – reportera, czyli wyrwania go z kontekstu polskiego i światowego reportażu literackiego. Autor artykułu zamieszcza długą „listę nieobecności” – nazwisk twórców, z którymi Kapuściński współpracował, korespondował, przyjaźnił się, na których się powoływał. Bez ich obecności oraz bez podjęcia zagadnień z nimi związanych biografia wybitnego pisarza zamienia się w popularną publicystykę, adresowaną do niewybrednego czytelnika.

Without Kisch, Wańkowicz and de Saint-Exupéry. The forgotten honorable mentions from Ryszard Kapuściński’s biography

In this paper Marek Kusiba explores how the author of “The Soccer War” was posthumously received by the Poles. He discusses how Kapuściński’s identity was deliberately defamed in Artur Domosławski’s “Kapuściński non-fiction”. A work that attempts to rob Kapuściński of his dignity as a reporter by decontextualizing his presence within the realms of Polish and world literary reportage. The author of this article cites an extensive list of the omitted details and names with whom Kapuściński cooperated, corresponded and befriended, without whose inclusion such a biography devolves into popular journalism catering to the unsophisticated reader.

Keywords

Kapuściński, recepcja, Domosławski, Kisch, Wańkowicz, de Saint-Exupéry, tożsamość, reportaż, nieobecność; Ryszard Kapuściński, reception, Artur Domosławski, identity, reportage, forgotten mentions

Ryszard Kapuściński, reception, Artur Domosławski, Kisch, Wańkowicz, de Saint-Exupéry, identity, reportage, forgotten mentions

References

Download references

KSIĄŻKI

Baker C. (1969). Ernest Hemingway: A Life Story. New York.

Baker C. (1972). Hemingway: The Writer as Artist. Princeton.

Bauer Z. (2001). Antymedialny reportaż Ryszarda Kapuścińskiego. Warszawa.

Domosławski A. (2010). Kapuściński non-fiction. Człowiek, reporter i jego czasy. Warszawa.

Domosławski A. (2012). Kapuściński. A Life, trans. A. Lloyd-Jones. New York.

Glensk U. (2012a). Po Kapuścińskim. Szkice o reportażu, posłowie K. Mroziewicz. Kraków.

Hobbes T. (2005). Lewiatan, tłum. Cz. Znamierowski. Kraków.

Homer (1981). Odyseja, tłum. J. Parandowski. Warszawa.

Illg J. (2019). Mój znak. O noblistach, kabaretach, przyjaźniach, książkach, kobietach, o nowej dekadzie i pięknej plejadzie. Kraków.

Jarzębski J. (1982). Gra w Gombrowicza. Warszawa.

Kant I. (2010). Krytyka czystego rozumu, t. 1, tłum. R. Ingarden. Warszawa.

Kapuściński R. (1962). Busz po polsku. Historie przygodne. Warszawa.

Kapuściński R. (1969). Gdyby cała Afryka… Warszawa.

Kapuściński R. (1976). Jeszcze dzień życia. Warszawa.

Kapuściński R. (1978). Cesarz. Warszawa.

Kapuściński R. (1978). Wojna futbolowa. Warszawa.

Kapuściński R. (1986). Notes (wiersze). Warszawa.

Kapuściński R. (1990). Lapidarium. Warszawa.

Kapuściński R. (1993). Imperium. Warszawa.

Kapuściński R. (1995). Lapidarium II. Warszawa.

Kapuściński R. (1997). Lapidarium III. Warszawa.

Kapuściński R. (1998). Heban. Warszawa.

Kapuściński R. (2000a). Lapidarium IV. Warszawa.

Kapuściński R. (2000b). Z Afryki. Album fotograficzny. Bielsko-Biała.

Kapuściński R. (2002). Lapidarium V. Warszawa.

Kapuściński R. (2004a). Podróże z Herodotem. Kraków.

Kapuściński R. (2004b). Taccuino d’appunti (wiersze zebrane), tłum. Silvano De Fanti. Udine.

Kapuściński R. (2006a). Autoportret reportera, wybór i wstęp K. Strączek. Kraków.

Kapuściński R. (2006b). Prawa natury (wiersze). Kraków.

Kapuściński R. (2006c). Ten Inny (zbiór wykładów). Kraków.

Kapuściński R. (2007a). I Wrote Stone. The Selected Poetry of Ryszard Kapuściński, trans. D. Kuprel, M. Kusiba. Emeryville.

Kapuściński R. (2007b). Lapidarium VI. Warszawa.

Kapuściński R. (2008a). Dałem głos ubogim. Rozmowy z młodzieżą, przedm. A. Kapuścińska, tłum. M. Szymków, A. Wajs. Kraków.

Kapuściński R. (2008b). Ze świata. Album fotograficzny, wstęp J. Updike. Kraków.

Kapuściński R. (2009a). O książkach, ludziach i sztuce. Pisma rozproszone, red. B. Dudko, M. Zwoliński, wstęp A. Kapuścińska. Warszawa.

Kapuściński R. (2012). Wiersze zebrane / Collected Poems, tłum. i posłowie D. Kuprel, M. Kusiba. Lublin–Toronto.

Kapuściński R. (2013). To nie jest zawód dla cyników, tłum. A. Flisek, M. Szymków. Warszawa.

Król K. (2011). Kapuściński. Wielkie biografie. Warszawa.

Kusiba M. (2018). Ryszard Kapuściński z daleka i z bliska. Kraków.

le Carre J. (2011). Zdrajca w naszym stylu, tłum. J. Rybicki. Katowice.

Martin G. (2008). Gabriel Garcia Márquez: A Life. London.

Martin G. (2009). Gabriel Garcia Márquez. Życie, tłum. U. Smerecka. Warszawa.

Mikołajewski J. (2008). Sentymentalny portret Ryszarda Kapuścińskiego. Ryszard Kapuściński. Zapiski szpitalne, wstęp A. Kapuścińska. Kraków.

Miller M. (1983). Reporterów sposób na życie. Warszawa.

Miller M. (2012). Pisanie. Z Ryszardem Kapuścińskim rozmawia Marek Miller. Warszawa.

Mroziewicz K. (2006). Dziennikarz w globalnej wiosce. Warszawa.

Mroziewicz K. (2008). Prawdy ostateczne Ryszarda Kapuścińskiego. Warszawa.

Nowacka B. (2004). Magiczne dziennikarstwo. Ryszard Kapuściński w oczach krytyków. Katowice.

Nowacka B., Ziątek Z. (2008). Ryszard Kapuściński. Biografia pisarza. Kraków.

Nowacka B., Ziątek Z. (2013). Literatura non-fiction. Czytanie Kapuścińskiego po Domosławskim. Katowice.

Oreskes N., Conway E.M. (2010). Merchants of Doubt. How a Handful of Scientists Obscured the Truth on Issues from Tobacco Smoke to Global Warming. New York.

Ostrowska K. (red.) (2020). W kręgu reportażu. Kielce.

Padewski J. (2016). Pisanie przeszłości. Pamięć i historia w twórczości Ryszarda Kapuścińskiego. Kraków.

Pawluczuk A.W. (1980). Kapuściński. Szkic biograficzny. Warszawa.

Pawluczuk A.W. (1980). Kapuściński, tłum. Ch. Cenkalska. Warsaw.

Seierstad A. (2005). Księgarz z Kabulu, tłum. A. Marciniakówna. Warszawa.

Szczygieł M. (red.) (2014). 100 / XX. Antologia polskiego reportażu XX wieku, t. 1: 1901–1965. Wołowiec.

Sztachelska J. (1997). „Reporteryje” i reportaże. Dokumentarne tradycje polskiej prozy w 2 poł. XIX i na pocz. XX wieku (Prus – Konopnicka – Dygasiński – Reymont). Białystok.

Wańkowicz M. (1983). Karafka La Fontaine’a, t. 1. Kraków.

Wańkowicz M. (1984). Karafka La Fontaine’a, t. 2. Kraków.

Wileczek A. (2010). Świadectwa – ślady – znaki. Lapidarium jako strategia formy. Kielce.

Wolny-Zmorzyński K. (1998). O twórczości Ryszarda Kapuścińskiego. Próba interpretacji. Rzeszów.

Wolny-Zmorzyński K. (2004). Ryszard Kapuściński w labiryncie współczesności. Kraków.

Wróblewski B. (red.) (2008). „Życie jest z przenikania…”. Szkice o twórczości Ryszarda Kapuścińskiego, posł. A. Kapuścińska. Warszawa.

ARTYKUŁY

Domosławski A., Kaczorowski A. (2001). Nasz kruchy świat. Gazeta Wyborcza, 28.09.

Glensk U. (2012b). Siedem grzechów Domosławskiego. W: Po Kapuścińskim. Szkice o reportażu, posłowie K. Mroziewicz. Kraków (s. 3–32).

Głowiński M. (2008). Kapuściński: reportaż jako sztuka. W: B. Wróblewski (red.). „Życie jest z przenikania…”. Szkice o twórczości Ryszarda Kapuścińskiego. Warszawa (s. 63).

Frukacz K. (2021). Ten Inny – swój czy obcy? Reportaż literacki jako narzędzie rozwijania kompetencji międzykulturowej w szkole ponadpodstawowej. Język Polski w Szkole Ponadpodstawowej, nr 1, s. 21–34.

Jarzębski J. (2008). Poza granice reportażu. W: B. Wróblewski (red.). „Życie jest z przenikania…”. Szkice o twórczości Ryszarda Kapuścińskiego. Warszawa (s. 68).

Kapuściński R. (2009). O szwedzkich przyjaciołach: Andersie i Marii (oprac. M. Mikos). W: B. Dudko, M. Zwoliński (red.). Kapuściński. O książkach, ludziach i sztuce. Pisma rozproszone, wstęp A. Kapuścińska. Warszawa (s. 239).

Kass W. (2005). Przeciw odmetaforyzowaniu języka. Z Ryszardem Kapuścińskim, reporterem, pisarzem, poetą – rozmawia Wojciech Kass. Nowa Okolica Poetów, nr 16, s. 17–26.

Łopieńska B.N. (1995). Warsztat musi być czynny, z Ryszardem Kapuścińskim rozmawia Barbara N. Łopieńska. Res Publica Nowa, nr 1. W: Kapuściński (2006). Autoportret reportera, wybór i wstęp K. Strączek. Kraków (s. 64).

Meloch K. (1975). Afrykańczyk. Rzecz o Ryszardzie Kapuścińskim. Kontrasty, nr 10.

Meloch K. (1979). Nim ukaże się książka. Rozmowa ze Zbigniewem Stolarkiem. Kontrasty, nr 7 (131).

Michnik A., Smoleński P. (2011). Z kim twój naród pójdzie do łóżka. Rozmowa z Johnem le Carré. Gazeta Wyborcza [http://www.wyborcza.pl; 17–18.09.2011].

Ostrowska K.M. (2020a). Individual Features in the Contemporary Polish Reportage: A Syntactic Study on the Basis of „Zabójca z miastamoreli: reportaże z Turcji” by Witold Szabłowski. Półrocznik Językoznawczy Tertium, t. 5 (2) 202, s. 31–47.

Ostrowska K.M. (2020b). Styl współczesnego polskiego reportażu na podstawie tekstu Mateusza Janiszewskiego „Dom nad rzeką Loens”. W: M. Marczewska, H. Mijas (red.). W kręgu języka i kultury. Kielce (s. 213–223).

Pellizzari V. (2010). Kapuscinski, abuso di memoria. La Stampa, 4.03.

Piątkowski F. (2010a). Głos w debacie: „Tożsamość narracyjna czyli Kapuściński fiction”. UMCS, Lublin, 9 kwietnia.

Popowski S. (2010b). Ta książka boli. A jeszcze bardziej dyskusja, którą rozpętała… Gazeta Wyborcza, 10.03.

Sawicka E. (2014) Ryszard Kapuściński: Ścieżki pamięci. Instytut Obywatelski. Warszawa (s. 6).

Updike J. (2008). Wstęp. W: R. Kapuściński (2008). Ze świata. Kraków (s. 9).

Valdes de M.E. (1999). Walking in the Minefield. Maria Elena de Valdes speaks with Elena Poniatowska. Books in Canada, vol. 28, s. 19–23.

Żyrek-Horodyska E. (2017). Reportaż literacki wobec literatury. Korzenie i teorie. Pamiętnik Literacki 2017, z. 4, s. 119–131.

Żyrek-Horodyska E. (2021). Czytając świat: reportaż literacki jako przestrzeń spotkania z Innym. Język Polski w Szkole Ponadpodstawowej, nr 1, s. 55–69.

Information

Information: Media Research Issues, 2022, Volume 65, Issue 1 (249), pp. 23 - 44

DOI: https://doi.org/10.4467/22996362PZ.22.003.15333

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Bez Kischa, Wańkowicza i de Saint-Exupéry’ego . Wielcy nieobecni w biografii Ryszarda Kapuścińskiego w 15. rocznicę śmierci, 90. urodzin i 60. debiutu „Buszem po polsku”

English:

Without Kisch, Wańkowicz and de Saint-Exupéry. The forgotten honorable mentions from Ryszard Kapuściński’s biography

Authors

Marek Kusiba

Published at: 31.03.2022

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Marek Kusiba (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 694

Number of downloads: 743

<p> Without Kisch, Wańkowicz and de Saint-Exupéry. The forgotten honorable mentions from Ryszard Kapuściński’s biography</p>

Download xml