“He was one of us.” The Polish reception of the work of Joseph Conrad Korzeniowski
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTE“He was one of us.” The Polish reception of the work of Joseph Conrad Korzeniowski
Publication date: 04.05.2016
Yearbook of Conrad Studies, 2015, Vol. 10, pp. 171 - 191
https://doi.org/10.4467/20843941YC.15.014.4920Authors
“He was one of us.” The Polish reception of the work of Joseph Conrad Korzeniowski
The aim of this paper is to present the Polish critical reception of Conrad’s biography and work in the years 1897-2014, with particular emphasis being laid on the political, social, cultural and aesthetic factors that have conditioned this process. The reception began when Poland was still partitioned between Prussia, Russia and Austria. During this ‘Young Poland’ period, Conrad’s work was admired by a small artistic and intellectual elite which included Maria Komornicka, Stanisław Brzozowski and Wincenty Lutosławski. Things changed considerably when Poland regained her independence after World War I. Translations of Conrad’s collected works were published (with the active encouragement of the novelist Stefan Żeromski). The “Skamander” group of poets and the intellectuals grouped around the “Wiadomości Literackie” magazine became fascinated by Conrad, whose work was appreciated by the entire Polish political spectrum, with the sole exception of the communists.
Towards the end of the interwar period, Conrad was seen as a kind of intellectual and moral ideal by leading critics of the younger generation. It was then that Conrad’s image in Poland was codified by Józef Ujejski’s monumental study entitled O Konradzie Korzeniowskim (On Conrad Korzeniowski – 1937).
During the Second World War, Conrad became a moral landmark for those Poles – especially members of the Home Army – who were actively engaged in the struggle against Nazi Germany and Soviet Russia.
After the war, Conrad was strongly attacked by Marxists (and by Jan Kott in particular). During the period of relative liberalization which followed the political ‘thaw’ of 1956, Conrad’s books were widely read in independent intellectual circles and also began to be the subject of scholarly research. The period of the 1970s was particularly favourable for Conrad in Poland, as it was then that Zdzisław Najder played a leading role in the process of publishing, interpreting and popularizing his works.
The restoration of democracy in 1989 removed all the remaining political obstacles to the popularization and study of Conrad’s work in Poland and a new generation of young and able scholars began to offer new approaches to the interpretation of his work. Unfortunately, however, in recent years Poland has not seen any significant growth in interest in Conrad on the part of the general reading public. We may note that in the past this interest would seem to have been occasioned in large measure by discussions on key issues of Polish culture, as Conrad – on account of his Polish heritage and his own considerable influence on Polish culture – was always considered to have been “one of us”.
Adamowicz-Pośpiech, Agnieszka. “Conradowskie echa w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego: biografia, historia i ideologia”. In: Opowiedzieć historię. Eds. B. Gontarz, M. Krakowiak. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2009.
Adamowicz-Pośpiech, Agnieszka. Seria w przekładzie. Polskie warianty prozy Josepha Conrada. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013.
Blüth, Rafał Marceli. “Conrad et Dostoievsky”. La Vie Intellectuelle(Paris) 1931, № 2.
Blüth, Rafał Marceli. “Dwie rodziny kresowe”. Ateneum 1939, № 1.
Blüth, Rafał Marceli. “Ewolucja heroizmu u Conrada”. Ruch Literacki 1932, № 8.
Blüth, Rafał Marceli. “O tragicznej decyzji krakowskiej Konrada Korzeniowskiego”. Verbum 1936, № 2.
Brzozowski, Stanisław. “O Józefie Conradzie”. In: Stanisław Brzozowski. Głosy wśród nocy. Lwów: B. Połoniecki, 1912, pp. 374-377.
Busza, Andrzej. “Conrad’s Polish Literary background and some illustrations of the influence of Polish literature on his work”. Antemurale (Rome–London) 1966, vol. X.
Busza, Andrzej. “The Rhetoric of Conrad’s Non-Fictional Political Discourse”. Annales de la Faculte des Lettres et Sciences Humaines de Nice 1978, vol. 34.
Chałasiński, J. “Mitologia i realizm (rec.)”. Myśl Współczesna 1946, vol. 2.
Conrad, Joseph. “Murzyn z załogi ‘Narcyza’”. Nowy Przegląd Literatury i Sztuki 1920, vols. I-II; 1921, vol. I.
Conrad, Joseph. Złota strzała. Transl. A. Zagórska, K. Zagórska and J. Korniłowiczowa with an introduction by J. Parandowski. Kraków: Instytut Wydawniczy Poziom, 1948.
Dąbrowska, Maria. “Conradowskie pojęcie wierności”. Warszawa 1946, № 1.
Dąbrowska, Maria. “Kula w płot”. Głos Prawdy 1926, № 161.
Dąbrowska, Maria. “W sprawie ‘demaskowania’ Conrada”. Wiadomości Literackie 1934, № 3.
Dąbrowski, Marian. “Rozmowa z J. Conradem”. Tygodnik Ilustrowany 1914, № 16.
Dudek, Jolanta. Miłosz wobec Conrada 1948–1959. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.
Dyboski, Roman. Sto lat literatury angielskiej. Warszawa: PAX, 1957.
Fryde, Ludwik. “Conrad i kryzys powieści psychologicznej”. Tygodnik Ilustrowany 1935, № 30.
Gołubiew, Antoni. “Katolickość Conrada”. Znak 1948, № 6.
Gołubiew, Antoni. “Poprawiam Kotta”. Dziś i Jutro 1945, № 3.
Gomulicki, Wiktor. “Polak czy Anglik?”. Życie i Sztuka 1905, № 1 (supplement to the St. Petersburg Kraj magazine).
Hempel, Jan. “Józef Conrad (Korzeniowski)”. Nowa Kultura 1923, № 7.
Herling-Grudziński, Gustaw. “Lord Jim i towarzysz Jan”. Światło 1947, № 2 and № 3.
Herling-Grudziński, Gustaw. “W oczach Conrada”. Kultura (Paris) 1957, № 10.
Herling-Grudziński, Gustaw. “Wywiad imaginacyjny z bohaterem ‘Tajfunu’”. In: Gustaw Herling-Grudziński. Żywi i umarli. Lublin: Wydawnictwo FIS, [no date], p. 60.
Jakubowski, J.Z. “…Czytałem tylko Conrada [Józef Ujejski]”. Kultura 1972, № 15.
“Joseph Conrad Korzeniowski. Essays and Studies”. Kwartalnik Neofilologiczny 1958, № 1/2.
Kisielewski, Stefan. “‘Tajny agent’ Conrada”. Czas 1939, № 215.
Kisielewski, Stefan. “Jan Kott”. In: Stefan Kisielewski. Abecadło Kisiela. Warszawa: Iskry, 1997, p. 66.
Komornicka, Maria. “Powieści. ‘Lord Jim’ przez Conrada (K. Korzeniowskiego)”. Chimera 1905, vol. IX, pp. 333-334.
Kott, Jan. “O laickim tragizmie”. Twórczość 1945, № 2, p. 142.
Kott, Jan. “Odpowiedź na ankietę ‘Nowej Kultury’: ‘Pisarze wobec dziesięciolecia’”. In: Jan Kott. Postęp i głupstwo. Warszawa: PIW, 1956, vol. II, p. 336.
Krzyżanowski, Julian. “U źródeł publicystyki Józefa Conrada”. Ruch Literacki 1932, № 8.
Libera, Zdzisław. “Józef Ujejski”. In: Zdzisław Libera. Uczeni i nauczyciele. Warszawa: PWN, 1995, p. 34.
Lutosławski, Wincenty. “Emigracja zdolności”. Kraj 1899, № 12.
Mackiewicz, Stanisław. “Temat dla L.H. Morstina”. Słowo Powszechne 1962, № 25.
Malewska, Hanna. “Jeszcze o heroizmie”. Tygodnik Powszechny 1945, № 15.
Merkuriusz Polski Ordynaryjny1933, № 1.
Miciński, M. “O przygodzie i o morzu”. Pion 1939, № 14-15.
Miłosz, Czesław. “Traktat moralny”. In: Czesław Miłosz. Poezje. Warszawa: Czytelnik, 1981, p. 172.
Młynarska, M. [M. Tarnawska]. “Lord Jim w powstaniu warszawskim”. In: Conrad żywy. Ed. W. Tarnawski, London: B. Świderski, 1957, p. 263.
Nalepiński, Tadeusz. “‘Wspomnienia’ Conrada”. Kurier Warszawski 1912, № 84.
Nowa Kultura1924, № 12.
Orzeszkowa, Eliza. “Emigracja zdolności”. Kraj 1899, № 16.
Pertek, Jerzy. Krążowniki “Dragon” i “Conrad”. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1969, p. 46.
Prorok, Leszek. “Po roku Conrada”. Odra 1975, № 3.
Prorok, Leszek. “Wachty z Conradem”. In: Leszek Prorok. Inicjacje Conradowskie. Kraków: Znak, 1987, pp. 7-8.
Sinclair, Upton. Mammonart. An Essay in Economic Interpretation. Pasadena: published by the author, 1925.
Sinclair, Upton. “Nieubłagana Nemezis”. Sygnały 1936, № 22.
Szczepański, Jan Józef. “Conrad mojego pokolenia”. Życie Literackie 1957, № 49.
Szyszka, Mihał. Droga klerka. Filozofia sztuki Stefana Kisielewskiego. Kraków: Universitas, 2010.
Tarnawski, Wit. “Conrad a…”. Kultura (Paris) 1957, № 1-2.
Tarnawski, Wit. “Uwagi o formie artystycznej Conrada”. Kultura (Paris) 1949, № 9.
Tarnawski, Wit. “W sprawie pięciu Conradów”. In: Wit Tarnawski. Conrad. Człowiek – pisarz – Polak. London: Polska Fundacja Kulturalna, 1972.
Tarnawski, Wit. “Wprowadzenie do Lorda Jima”. In: Wit Tarnawski. Conrad. Człowiek – pisarz – Polak. London: Polska Fundacja Kulturalna, 1972.
Tarnawski, Wit, Vincenz, Stanisław, Dołęga, W. “Czy Conrad był antyrosyjski?”. Kultura (Paris) 1957, № 4.
Tarwid, W. [Wit Tarnawski]. “Conrad przeciwko Sartre’owi”. Tygodnik Powszechny 1947, № 45.
Tatarowski, Konrad W. Literatura i pisarze w programie Rozgłośni Polskiej Radio Wolna Europa. Kraków: Universitas, 2005.
Terlecki, Tymon. “Conrad w kulturze polskiej”. In: Conrad żywy. Ed. W. Tarnawski. London: B. Świderski, 1957.
Troczyński, Konstanty. “Romantyzm etyki honoru. Z powodu Lorda Jima Josepha Conrada”. Dziennik Poznański 1933, № 264.
Turno, W. [Wit Tarnawski]. “Conrad na obczyźnie”. [In:] Conrad żywy. Ed. W. Tarnawski. London: B. Świderski, 1957.
Wąsik, Mateusz. “Conrad and communist censorship: the story of the 28th volume of the Polish edition of Conrad’s collected works (1974-75)”. Yearbook of Conrad Studies (Poland)2014, Vol. IX, pp. 89-94.
Wiadomości Literackie1924, № 33.
Wiadomości(London) 1949, № 33/34.
Wyka, Kazimierz. “Czas powieściowy”. In: Kazimierz Wyka. O potrzebie historii literatury. Szkice polonistyczne z lat 1944-1967. Warszawa: PIW, 1969, pp. 5-98.
Wyka, Kazimierz. “O jedności i różności literatury polskiej XX wieku”. In: Kazimierz Wyka. Nowe i dawne wędrówki po tematach. Warszawa: Czytelnik, 1978, pp. 37-38.
Wyka, Kazimierz. “Wyspa na polskiej zatoce”. In: Kazimierz Wyka. Wędrując po tematach. vol. 2: Puścizna. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1971.
Z dziejów polonistyki warszawskiej. Ed. Janina Kulczycka-Saloni et al. Warszawa: PWN, 1964.
Zawodziński, Karol Wiktor. “Nieuwzględnione motywy decyzji życiowej Conrada”. Wiadomości Literackie 1927, № 39.
Żeromski, Stefan. “Autor-rodak”. In: Pisma literackie i krytyczne. Ed. Stanisław Pigoń. Warszawa: Czytelnik, 1963, pp. 166-167.
Żółkiewski, Stefan. Cetno i licho. Warszawa: Książka i Wiedza, 1983.
Żółkiewski, Stefan. “O pozytywny program kulturalny”. Odrodzenie 1945, № 37.
Żuk-Skarszewski, Tadeusz. “Amicus Plato…”. Kraj 1899, № 12.
Information: Yearbook of Conrad Studies, 2015, Vol. 10, pp. 171 - 191
Article type: Original article
The University of Silesia, Katowice, ul. Bankowa 12 40-007 Katowice
Published at: 04.05.2016
Article status: Open
Licence: None
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
EnglishView count: 2160
Number of downloads: 1373