FAQ

Koncepcje reformy gospodarczej rozważane podczas I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”

Publication date: 2022

Wolność i Solidarność, 2021-2022, nr 13-14, pp. 21 - 34

https://doi.org/10.4467/25434942WS.22.002.17544

Authors

Grzegorz Wołk
Institute of National Remembrance, Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-7274-0767 Orcid
All publications →

Titles

Koncepcje reformy gospodarczej rozważane podczas I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”

Abstract

Pogłębiający się od połowy lat siedemdziesiątych kryzys gospodarczy był jednym z głównych czynników wybuchu solidarnościowej rewolucji. Powstanie Solidarności nie sprawiło, że problem zniknął. Solidarnościowi delegaci zdawali sobie z tego doskonale sprawę. Chociaż najwięcej emocji podczas zjazdu NSZZ „Solidarność” budziły kwestie polityczne, to wątki gospodarcze pojawiały się podczas obrad nieustannie.

Większość wypowiedzi delegatów odnoszących się do reform gospodarczych ograniczała się do ogólników na temat konieczności reform i nie precyzowała, jak miałyby one wyglądać. Większość postulatów delegatów miała lewicowy i socjalny charakter. Niezwykle rzadko pojawiały się pomysły liberalne, takie jak koncepcja Stefana Kurowskiego. Analiza dyskursu gospodarczego jednoznacznie pokazuje, że NSZZ „Solidarność” – jak na związek zawodowy przystało – forsował pomysły reform jak najmniej szkodliwe dla najuboższych grup zawodowych, widział potrzebę wprowadzenia działań pomocowych, a kosztami reform niejednokrotnie chciał obciążyć przedstawicieli nomenklatury.


The concepts of economic reform considered at the First National Congress of Delegates of the Solidarity Trade Union

The economic crisis, which had been started since the mid-1970s, was one of the main factors in the outbreak of the Solidarity revolution. The birth of Solidarity did not make the problem disappear. The Solidarity delegates were well aware of this. Although political issues aroused most emotion during the debates, economic themes were constantly present.

Most of the delegates for the congress speeches referring to economic reforms were limited to general statements about the necessity of reforms, without specifying how they were to look like. Most of the demands of the delegates were of a leftist and socialist nature. Liberal ideas, such as Stefan Kurowski’s concept, were extremely rare. The analysis of the economic discourse shows very clearly that, as befits a trade union, the Solidarity pushed through the reform ideas which were the least harmful for the poorest part of society, saw the need to introduce aid measures, and often wanted to burden the representatives of the communist nomenclature with the costs of the reforms.

Keywords: Solidarity, economy, National Congress of Delegates of Solidarity, PRL

References

Źródła publikowane

I Krajowy Zjazd Delegatow NSZZ „Solidarność”. Stenogramy, t. 1–2, oprac. i red. G. Majchrzak, J. M. Owsiński, Warszawa 2011–2013.

Kryptonim „Klan”. Służba Bezpieczeństwa wobec NSZZ „Solidarność” w Gdańsku, t. 2: I Krajowy Zjazd Delegatów, wybór, wstęp i oprac. D. Sokołowski, R. Żydonik, Gdańsk–Warszawa 2019.

Kuczyński W., Burza nad Wisłą. Dziennik 1980–1981, Warszawa 2002.

Moczulski L., Plan Stabilizacji Gospodarki, Łódź 1981.

Rządowy program przezwyciężania kryzysu oraz stabilizowania gospodarki kraju, Warszawa 1981.

Sprawy gospodarcze w dokumentach pierwszej Solidarności, t. 1: 16 sierpnia 1980 – 30 czerwca 1981, wybór, wstęp i oprac. J. Luszniewicz, A. Zawistowski, Warszawa 2014.

Prasa

„Pełzający Manipulo” 1981.

„Tygodnik Solidarność” 1981.

Literatura

Brzechczyn K., Rzeczpospolita samorządna. O ideowych inspiracjach programu „Solidarności”, [w:] Regionalny wymiar „Solidarności”1980–1981. Szczecin na tle kraju, pod red. A. Kubaja i M. Siedziako, Szczecin 2014.

Cenckiewicz S., „Sejmik” i „Debata”. Służba Bezpieczeństwa wobec I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”, [w:] idem, Oczami bezpieki. Szkice i materiały z dziejów aparatu bezpieczeństwa PRL, Kraków 2005.

Friszke A., Rewolucja Solidarności 1980–1981, Kraków 2014.

Holzer J., „Solidarność” 1980–1981. Geneza i historia, Warszawa 1983.

Kaliski B., „Antysocjalistyczne zbiorowisko”? I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ Solidarność, Warszawa 2003.

Kozłowski T., Anatomia rewolucji. Narodziny ruchu społecznego „Solidarność” w 1980 roku, Warszawa 2017.

Machcewicz A., Bunt. Strajki w Trójmieście. Sierpień 1980, Gdańsk 2015.

Majchrzak G., Rozpracowanie organów kierowniczych NSZZ „Solidarność” przez Służbę Bezpieczeństwa 1980–1982, Warszawa 2021.

Majchrzak G., Tajny współpracownik „Merkury”. Przypadek Anatola Konsika, „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny” 2010, nr 17.

Mażewski L., Ustroj polityczny i społeczno-gospodarczy Polski w uchwałach I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” z perspektywy 35 lat, „Przegląd Sejmowy” 2016, nr 4.

Rojek P., Semiotyka Solidarności. Analiza dyskursów PZPR i NSZZ Solidarność w 1981 roku, Kraków 2009.

Terteka T., Propozycje pomocy socjalnej dla bezrobotnych w programach opozycji demokratycznej w latach 1979–1989, „Białostockie Teki Historyczne” 2008, t. 6.

Wolski A., Stabilizacja gospodarki w koncepcjach Leszka Moczulskiego z 1981 r. Przyczynek do analizy poglądów na gospodarkę w myśli politycznej Konfederacji Polski Niepodległej, „Polityka i Bezpieczeństwo”2011, t. 2.

Wołk G., Konfederacja Polski Niepodległej. Studium funkcjonowania opozycyjnej partii politycznej w realiach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. T. Gąsowskiego, Kraków 2020, msp.

Information

Information: Wolność i Solidarność, 2021-2022, nr 13-14, pp. 21 - 34

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Koncepcje reformy gospodarczej rozważane podczas I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”

English:

The concepts of economic reform considered at the First National Congress of Delegates of the Solidarity Trade Union

Authors

https://orcid.org/0000-0002-7274-0767

Grzegorz Wołk
Institute of National Remembrance, Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-7274-0767 Orcid
All publications →

Institute of National Remembrance, Warszawa, Poland

Published at: 2022

Article status: Open

Licence: CC BY-SA  licence icon

Percentage share of authors:

Grzegorz Wołk (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish