Robert Bellarmine’s Disputationes de controversiis Christianae Fidei as a Source of Commentaries in Jakub Wujek’s Translation of the Holy Writ: The Example of Augustyn Biesiekierski and Indirect Borrowings from Disputationes
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTE
Disputationes de controversiis Christianae Fidei Roberta Bellarmina jako źródło komentarzy do Pisma Świętego przekładu Jakuba Wujka. Problematyka pośrednich zapożyczeń z Disputationes… na przykładzie Augustyna Biesiekierskiego
Publication date: 2018
Terminus, 2018, Volume 20, Issue 1 (46) 2018, pp. 85 - 120
https://doi.org/10.4467/20843844TE.18.004.8939Authors
Disputationes de controversiis Christianae Fidei Roberta Bellarmina jako źródło komentarzy do Pisma Świętego przekładu Jakuba Wujka. Problematyka pośrednich zapożyczeń z Disputationes… na przykładzie Augustyna Biesiekierskiego
Robert Bellarmine’s Disputationes de controversiis Christianae Fidei as a Source of Commentaries in Jakub Wujek’s Translation of the Holy Writ: The Example of Augustyn Biesiekierski and Indirect Borrowings from Disputationes
The first part of the paper is dedicated to the issues of adapting the Biblical commentaries on idolatry and ‘entitled’ depictions—originally featured in Disputationes de controversiis Christianae Fidei published by Robert Bellarmine—for the purpose of Jakub Wujek’s endeavour to translate the Bible into Polish. A careful analysis has shown that at least four out of thirteen of the investigated commentaries are adaptations of Bellarmine’s considerations in the form of translations or paraphrases. Building upon this discovery, the author proceeds to the second part of the paper, where he poses a question about the possibility of there being an indirect reception of Bellarmine’s theological categories, which might have occurred in the discussed biblical commentaries. The problem is addressed by comparing Augustyn Biesiekier ski’s A Short Treatise on Adoration and Veneration of Sacred Images (the author made use of the Disputationes…, as proved by Piotr Krasny) and the content of respective commentaries.
Źródła
[Autor nieznany], Czarownica powołana abo Krótka nauka i przestroga z strony czarownic […], Poznań: Wojciech Regulus, 1639.
Bazyli Wielki, św., O Duchu Świętym, przeł. i oprac. A. Brzóstowska, wstęp J. Naumowicz, Warszawa 1999.
Bellarmin R., Disputationes de controversiis Christianae Fidei, vol. 1, Ingolstadt: David Sartorius, 1586.
Biblia Sacra vulgatae editionis, Roma: Typographia Apostolica Vaticana, 1592.
Biblia, to jest Księgi Starego i Nowego Przymierza, przeł. J. Wujek, Kraków: Drukarnia Łazarzowa, 1599.
Biesiekierski A., Krótka nauka o czci i poszanowaniu obrazów świętych […], Kraków: Maciej Jędrzejowczyk, 1624.
Birkowski F., O świętych obrazach, jako mają być szanowane, w: Głos krwie b. Józefata Kunczewica archiepiskopa połockiego także b. Jana Sarkandra męczennika morawskiego i obrazu bransbergskiego przytem o śś. obrazach, jako mają być szanowane kazania czworo, Kraków 1859, s. 71–85.
Grzegorz z Żarnowca, Kazanie o obraziech i bałwaniech, w: Pisarze polskiego odrodzenia o sztuce, oprac. W. Tomkiewicz, Wrocław 1955, s. 218–232.
Konfesja sandomierska, oprac. K. Długosz-Kurczabowa, Warszawa 1995.
The New Testament of Iesus Christ Faithfully Translated into English, Reims: John Fogny, 1582.
Nowy Testament, przeł. J. Wujek, Kraków: Andrzej Piotrkowczyk, 1593.
Wujek J., Iudicium abo Rozsądek niektórych katolików o konfesjej sędomierskiej roku 1570 wydanej […], Kraków: Mikołaj Szarfenberg, 1570.
Wujek J., O obraziech, w: Pisarze polskiego odrodzenia o sztuce, oprac. W. Tomkiewicz, Wrocław 1955, s. 233–242.
Opracowania
Bieńkowska D., Jak Jakub Wujek Pismo święte na język polski przekładał, „Bobolanum” 9 (1998), z. 1, s. 27–52.
Drzymała K., Wpływ księdza Stanisława Grodzickiego T.J. na tłumaczenie Biblii ks. Jakuba Wujka T.J., „Polonia Sacra” 4 (1951), nr 1, s. 71–80.
Encyklopedia katolicka, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, t. 2, Lublin 1985. Frick D.A., Anglo-Polonica. Th e Rheims New Testament of 1582 and the Making of the Polish Catholic Bible, „Th e Polish Review” 36 (1991), s. 47–67.
Frick D.A., Polish Sacred Philology in the Reformation and the Counter-Reformation, London 1989.
Krasny P., Visibilia signa ad pietatem excitantes. Teoria sztuki sakralnej w pismach pisarzy kościelnych epoki nowożytnej, Kraków 2010.
Meller K., „Pan Krystus po świecie rozesłał nie malarze, ale nauczyciele…”. Głos polskich pisarzy protestanckich XVI wieku o katolickiej ikonodulii, w: Ikonoklazm i ikonofilia. Między historią a współczesnością, red. A. Stankowska, M. Telicki, Poznań 2016, s. 15–34.
Nicko-Stępień P., Źródła dla komentarza tekstowego Nowego Testamentu w tłumaczeniu Jakuba Wujka z roku 1593. Studium Dz 2, 14–36, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 61 (2017), s. 235–257.
Pietkiewicz R., Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. 1, Poznań 2016, s. 465–469.
Pietkiewicz R., Pismo Święte w języku polskim w latach 1518–1638. Sytuacja wyznaniowa w Polsce a rozwój edytorstwa biblijnego, Wrocław 2002.
Pietkiewicz R., Polskie antytrynitarskie przekłady Biblii w dialogu Pierwszej Rzeczypospolitej ze wschodnią i zachodnią Europą, w: Antytrynitaryzm w Pierwszej Rzeczypospolitej w kontekście europejskim, red. M. Choptiany, P. Wilczek, Warszawa 2017, s. 262–286.
Rubik T., „Zgromadzenie marnych” – „zbór marności”. Ingerencja cenzorów w Psałterz przekładu Jakuba Wujka, w: Figura heretyka w nowożytnych sporach konfesyjnych, red. A. Bielak, W. Kordyzon, Warszawa 2017, s. 213–232.
Smereka W., Wstęp, w: Nowy Testament w przekładzie ks. dr Jakuba Wujka T.J. z roku 1593, Kraków 1966, s. VII–XLVIII.
Sobczykowa J., Myśl o języku w komentarzu biblijnym ks. Jakuba Wujka, Katowice 2001.
Urbański P., Roberto Bellarmino (1542–1621) i wpływ jego myśli na rozwój kulturowych oraz religijnych idei w Rzeczypospolitej, w: Formowanie kultury katolickiej w dobie potrydenckiej. Powszechność i narodowość katolicyzmu polskiego, red. J. Dąbkowska-Kujko, Warszawa 2016, s. 180–221.
Information: Terminus, 2018, Volume 20, Issue 1 (46) 2018, pp. 85 - 120
Article type: Original article
Titles:
Disputationes de controversiis Christianae Fidei Roberta Bellarmina jako źródło komentarzy do Pisma Świętego przekładu Jakuba Wujka. Problematyka pośrednich zapożyczeń z Disputationes… na przykładzie Augustyna Biesiekierskiego
Robert Bellarmine’s Disputationes de controversiis Christianae Fidei as a Source of Commentaries in Jakub Wujek’s Translation of the Holy Writ: The Example of Augustyn Biesiekierski and Indirect Borrowings from Disputationes
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
Published at: 2018
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
Polish